jg 22 jaarboek 2 - Reynaertgenootschap

~ 427 ~
Tiecelijn 22
van Nat, zijn overtuigend gebrachte leugen had haar, tegen beter weten in, een
hele tijd ingepakt. ‘Toen ze hem naar Ant vroeg, zijn beschamend expliciete
toneelstuk-in-wording over een oudere man en een jonge vrouw, zei hij dat
het een ‘Wilberforce-achtige parodie’ was bestaande uit citaten (uit Lawrence,
De Sade, Henry Miller, Anaïs Nin, Kenneth Tyrnan), speciaal uitgekozen
omdat ze zo pornografisch afgrijselijk waren. Met de vlooienkam losjes in haar
hand had ze hem erdoorheen laten scrollen. ‘Dus dat is je reinste fictie, Nat?
‘Rein misschien niet, maar inderdaad’’ (p. 311-312). Nat liegt er onbedaarlijk
op los: het gaat niet om een parodie (‘a spoof”, p. 253), hij verwijst niet naar
de door hem aangehaalde erotici, het gaat helemaal niet om fictie, maar om
een nauwkeurige autobiografische registratie van zijn amoureuze affaire met
Anthea, wier afgekorte naam bovendien een anagram is van Nats eigen naam.
Maar het feit dat Libby tijdens Nats leugenverhaal een vlooienkam (luizenkam)
vasthoudt – eigenlijk al sinds p. 240 – , geeft symbolisch te kennen dat ze Nat
tegen de haren in zal strijken en zijn masker zal afrukken.
Later komt overigens een parallelle scène voor, waarin ze zich herinnert dat
ze een lang gouden haar in Damians bed heeft aangetroffen. Ze trekt zich
geschrokken terug in de badkamer en tracht er in eenzame afzondering het spook
van het nieuwe bedrog te bedaren. Ze formuleert alle denkbare en ondenkbare
excuses die Damian zou kunnen aanvoeren. Ze geeft zich met andere woorden
over aan een pijnlijke oefening in het doorzien van Damians bedrieglijke (taal)
gedrag, een discipline waarin hij niet voor Nat moet onderdoen. Het zou te
ver voeren de hele passus hier te citeren, maar de retorische aanzet ervan geeft
alvast een goed idee van de ‘vindingrijkheid’ (p. 415) of ‘ingenuity’ (p. 344)
waar Damian meesterlijk in grossiert. ‘Wat had hij destijds ter verdediging
aangevoerd? Alles wat ze had verwacht dat hij zou zeggen toen ze in de
badkamer zat te broeden, zij het niet noodzakelijkerwijs in diezelfde volgorde.
Het was geen haar. Het was geen haar van een mens. Het was geen haar van
een vrouw. Het was geen haar van een vrouw met wie hij naar bed was gegaan.
Het was geen haar van een vrouw met wie hij naar bed was gegaan sinds hij
Libby kende. Het was geen haar van een vrouw met wie hij naar bed was
gegaan sinds hij Libby kende voor wie hij enige gevoelens koesterde – er was
alleen maar die ene vrouw geweest, die ene keer, voordat Libby en hij echt iets
met elkaar waren begonen, Gemma, een erfenis van zijn vrijgezellentijd, een
nadruppelende oude vlam met wie hij iets was gaan drinken als herinnering
aan vroeger en toen kwam van het een het ander, een ongeplande gebeurtenis
waar hij direct spijt van had…’ (p. 414-415). Een kanonnade van leugens en