jg 22 jaarboek 2 - Reynaertgenootschap

Tiecelijn 22
als door (de) politici. En dat is in deze roman, die in aanzienlijke mate is
opgetrokken uit dialogen die van personeel commentaar worden voorzien,
zeker het geval. Zo mag de lezer meeluisteren naar een overwinningsspeech
van Tony Blair op Radio 4 via de oren van Jack: ‘Groot-Brittannië, zei Blair op
die onoprecht oprechte toon van hem, moest een baken in de wereld zijn. Wat
een stom rotbeeld (…) Wie schreef die toespraken eigenlijk? Een of andere prvent
waarschijnlijk. Elk woord dat Blair zei, was zorgvuldig voor hem gescript’
(p. 286). Blair spreekt met andere woorden met een dubbele tong en bedient
zich van ‘scone tale’, van ‘gescripte’ op hun effect berekende woorden, van
misleiding en onwaarheid, om zijn kiezers om de tuin de leiden. Hij doet het
dus Reynaert na, die zoals intussen genoegzaam bekend, mag gelden als het
prototypische voorbeeld van spitsvondig en dubbelzinnig taalgedrag.
Maar Tony Blair is lang niet de enige. Ook Rufus Huish, die door Jack ingeleid
wordt in de ware vossenjacht, in de hoop van hem een voorvechter te maken
van deze ‘plattelandssport’, wordt als een virtuoos beoefenaar van ‘onoprecht
oprechte taal’ te kijk gezet. Huish is nauwelijks in staat zich recht te houden
op een paard (‘anything brisker than a trot seemed to unsettle Huish’, p. 393)
en koestert een ware afschuw van de jacht. Alleen tracht hij dat ten overstaan
van een gepatenteerd vossenjager als Jack angstvallig te verbergen. Telkens als
– uitgerekend vier keer – hem een bepaalde charme van de jacht wordt geopenbaard,
antwoordt hij met het nietszeggende ‘Point taken’ (‘Okee’), wat zowel
akkoord als niet akkoord kan betekenen! Het hoeft dan ook niet te verbazen
dat Jack de opportunistische politicus, die zich in ‘een gluiperige toespraak’
(‘his weaselly speech’, p. 470) tegen de vossenjacht had uitgesproken, naderhand
beschouwt als ‘die vuile Lagerhuislul’ (p. 559), of zoals hij in het origineel
wordt genoemd, ‘that treacherous shit of an MP’ (p. 470).
Hoewel Jack politici onbetrouwbaar acht en daarin wellicht niet alleen staat,
blijken ook politiek minder actieve soortgenoten niet altijd even betrouwbaar.
Het gesprek dat Libby voert met Nat nadat ze enigszins toevallig – ‘on impulse’
(p. 191) – in zijn computerbestanden is binnengedrongen, is daar een fraai
specimen van. Omdat ze vooral seksueel getinte emails heeft gevonden en een
suggestief toneelstuk getiteld ‘Ant’, is haar wantrouwen gewekt. Ze wil weten
waar het op staat en onderwerpt Nat maanden later aan een kruisverhoor.
Gezeten op het lege ziekbed van de pas overleden Nancy, herinnert ze zich
het fatale gesprek van achttien maand tevoren. Ze wordt verteerd door haar
eigen ‘goedgelovigheid’ (‘gullibility’), maar de goed gespeelde schijn-eerlijkheid
~ 426 ~