jg 22 jaarboek 2 - Reynaertgenootschap

~ 407 ~
Tiecelijn 22
aan de hals van Cuwaert te bespeuren: ‘Siet hier noch die verssche wonden /
Ende die teekine, heere coninc / Die Coewaert van hem ontfinc’
(v. 162-164). Waarschijnlijk was Posthuma tijdens zijn vertaling niet op de
hoogte van de vondst van Martine Meuwese. In een getijdenboekje van ca.
1300, dat in Cambridge bewaard wordt, komt een randversiering voor waar
een haas met een bebloed achterwerk te zien is. Achter zijn kop ligt een opengeslagen
boek, de inhoud is niet duidelijk. Volgens Meuwese verwijst deze
marginaal naar de Middelnederlandse Van den vos Reynaerde en dan met name
naar het ‘credo leren’ door Reynaert aan Cuwaert. De verwondingen zitten op
een heel andere plaats dan dat Posthuma ons doet geloven. 24 Dat ook Meuwese
interpreteert, is duidelijk. Zeker is dat Willem zich niet uitlaat over de plek
van de verwondingen van Cuwaert. Zou Willem hier met opzet de aard van
de verwondingen niet vermelden om het dubbelzinnige karakter van ‘het credo
leren’ te bewaren?
Anachronismen en populistisch taalgebruik
Opvallend is het populistische gebruik in: ‘De pastoor himself (cursivering
door mij), nog naakt, / liet zich niet als laatste wekken’ (Selve die pape ne wilde
niet sparen / Quam hute sinen bedde moeder naect (v. 1240-1241)). Het maakt
de vertaling onnodig gedateerd. Over dit taalgebruik zegt Posthuma dat ook
bij zijn vertaling van Faust hem joligheid en het gebruik van anachronismen en
hedendaags taalgebruik werden verweten. Een vertaling mag van hem niet al
te modieus zijn. ‘Op een gegeven moment is die mode voorbij en dan moet de
tekst nog leesbaar zijn.’ Toch past hij soms modieus taalgebruik toe, al vindt
hij wel dat het ‘een kwestie van doseren’ is. 25 Op sommige plaatsen in de vertaling
vervangt Posthuma ‘Malpertuus’ door ‘kazemat’. Opvallend is ook dat
hij de naam van een kip verandert. In A staat ‘Pinte ende sproete’ (v. 309), in
zijn vertaling ‘Sproet en Pixel’. Pixel (letterlijk ‘beeldpunt’) is ontleend aan het
Engels en wordt tegenwoordig veel gebruikt om de scherpte van het beeld in
digitale beeldapparatuur (o.a. tv-schermen en mobiele telefoons) aan te geven.
We hebben hier te doen met een (onnodig) anachronisme. Gelukkig komt dit
soort taalgebruik sporadisch voor. Het zou ‘mieters’ zijn als Posthuma deze
anachronismen in een eventuele herdruk zou aanpassen.