jg 22 jaarboek 2 - Reynaertgenootschap

Tiecelijn 22
In zijn één na laatste paragraaf, Het morele bankroet, gaat Posthuma ervan uit
dat het slot van het verhaal het morele bankroet is van de schone schijn van
koning Nobels verlichte monarchie. Posthuma neemt deze conclusie over uit
Stemmen op schrift. 19 In hetzelfde hoofdstuk 5 uit Stemmen op schrift, waardoor
hij zo gemotiveerd raakte om aan zijn vertaling te beginnen, kon hij lezen dat
aan het, door neerlandici alom pessimistisch geïnterpreteerde slot, op z’n minst
getwijfeld kan worden. 20 Voor de middeleeuwse toehoorder/lezer hoeft dit slot
allesbehalve ‘een cynisch einde van een zeer pessimistisch verhaal’ te zijn.
Posthuma beëindigt zijn inleiding met een vertaling door Herman Vanstiphout
van het satirisch dierenepos uit Mesopotamië van ca. 1500 voor Christus.
Hiaten, die in de dertien bekende tabletfragmenten voorkomen, vult Posthuma
naar eigen goeddunken overtuigend aan. Vanstiphout, die Posthuma op
deze fragmenten heeft gewezen, zei hierover: ‘Of dit er ooit heeft gestaan doet
niet ter zake, het had er móéten staan.’ De waarde van deze uitgave kan, naast
de opname van de tekst uit handschrift A (zie hierna), wel eens gelegen zijn in
de vertaling van deze Akkadische fragmenten.
De teksten
Na de lezenswaardige inleiding begint de vertaling. Posthuma heeft ervoor
gekozen om de oorspronkelijke tekst Van den vos Reynaerde, ook wel bekend
als Reynaert I, naast zijn vertaling te plaatsen. In twee kolommen per pagina,
links de oorspronkelijke tekst, rechts zijn vertaling, kunnen wij de teksten lezen
en direct met elkaar vergelijken. Een voordeel ten opzichte van de vertalingen
van Van Altena en Eykman; zij gaven de tekst alleen in hun vertaling uit. Als
basis gebruikt Posthuma het Comburgse handschrift (hs. A). Hij zegt er niet
bij welke editie hij gebruikt heeft. Vergelijking met diverse edities toont aan
dat hij een editie voor zich heeft gehad die de oorspronkelijke tekst van A zo
letterlijk mogelijk heeft overgenomen. 21 Zo neemt Posthuma het hu en houden
over uit zijn onbekende bron, zoals te lezen valt in de edities van Hellinga,
Brinkman/Schenkel en Bouwman/Besamusca. Lulofs transcribeert u,
respectievelijk ouden. 22 Merkwaardigerwijs opent Posthuma dan weer wel met
het overbekende Willem, die Madocke maecte, dat, zoals de Reynaertkenner
inmiddels moet weten, is overgenomen uit het Dykse handschrift (F). Hier
laat Posthuma een steekje vallen want in F staat VVillam die madocke makede.
Klaarblijkelijk heeft Posthuma de editie van Lulofs of die van Bouwman/
~ 404 ~