jg 22 jaarboek 2 - Reynaertgenootschap

Tiecelijn 22
en de verantwoording bij deze vertaling. Laten we de afzonderlijke onderdelen
nader gaan bekijken.
De inleiding
De inleiding bestaat uit twaalf paragrafen waarin Posthuma kleine beschouwingen
op de lezer loslaat en zijn uitgave toelicht en motiveert. In Een heksenkring
van vertalingen becommentarieert hij deze vertaling, naast die van vele
anderen. Vertalingen verouderen en dat is niet het enige. Door de veroudering
zou ‘een tekst steeds verder van ons af komen te staan en ten slotte definitief uit
het zicht verdwijnen, als hij niet juist opnieuw door vertalers gereanimeerd zou
worden.’ Posthuma vergelijkt zijn vertaling met die van Ernst van Altena uit
1979. 9 Naast bewondering voor wat hij omschrijft als ‘een virtuoos werkstuk,
humoristisch, vol schitterende taalvondsten, geheel vrij van de stijlbreuken die
veel twintigste-eeuwse vertalingen van middeleeuwse literatuur plegen te ontsieren’,
heeft hij ook enkele kritiekpunten op zijn illustere voorganger.
Van Altena verandert de naam van de haan Crayant in Kraaiant (cursivering
door Posthuma) waarmee Van Altena de Franse komaf van de haan verdoezelt.
Ook bij de beschrijving van de kippenbegrafenisstoet laat Van Altena details
weg die door Willem heel expliciet zijn beschreven. ‘Die ene hane hiet
Cantaert, / Daer wijlen na gheheeten waert / Vrauwe Alenten goeden hane’
(vs. 295-297 10 ). Dit vertaalt Van Altena op de volgende manier: ‘De ene was
de kemphaan Cantaert, / die kon zingen naar zijn landaard / en zijn naam
ontleende aan / een befaamd voorvader haan.’ Posthuma vertaalt deze versregels
als volgt: ‘De ene, Cantaert was zijn naam, / genoot als cantor grote faam /
(naar hem was ook de haan genoemd / om wie vrouw Aaltje werd geroemd.)’
Posthuma gist naar de argumentatie van Van Altena om vrouw Alente maar
weg te moffelen in zijn vertaling. Dit staaltje van Willems bijzondere humor
– mogelijk verwijst hij met een knipoog naar de kokkin uit de keuken van zijn
opdrachtgeefster, een plaatselijk bekend boerinnetje of een in de volksmond
of literatuur genoemd vrouwspersoon – zou in een vertaling niet weggelaten
mogen worden volgens Posthuma. 11
Hij wijst ook op een aanpassing in een andere vertaling en wel die van Jan
Frans Willems. In diens Reynaertvertaling van 1834 is de dorpspastoor een
ongewijde koster geworden. Volgens Posthuma toont deze vertalerethiek, die
~ 402 ~