jg 22 jaarboek 2 - Reynaertgenootschap

een vos in regensburg
~ 343 ~
verTaling / Tiecelijn 22
Mark nieuWenHuiS
In mei trok ik het tweede deel van Peter Dronkes Medieval Latin and the
Rise of European Love-Lyric uit de kast om, ter afwisseling van mijn werk aan
een artikel over Isegrims visvangst en vertalingen van middeleeuwse gedichten
over wolven, vossen, katers en ezels, weer eens iets anders te lezen. Maar het
duurde niet lang of er kruiste weer een vos mijn pad, en wel in het eerste van
een reeks gedichten die Dronke in zijn boek de Regensburger liefdesgedichten
noemt. Deze dateren uit de tweede helft van de elfde eeuw en zijn gekopieerd
en bewaard gebleven in een vroeg-twaalfde-eeuws manuscript (München Clm
17142), afkomstig uit de abdij van Sint-Dionysius in Schäftlarn, Beieren. Volgens
Dronke gaat het om een van de merkwaardigste handschriften uit de hele
Middeleeuwen. De eerste helft bevat het verhaal van de translatie van de heilige
Dionysius, ‘the second half of the manuscript, another seventy leaves, is
magnificent chaos. In it fragments of classical and patristic authors, fragments
of commentaries sacred and profane, absurd etymologies, mythographic notes,
proverbs, mnemonics, and a host of verses – political, satiric and panegyric,
elegiac, didactic, misogynistic – follow each other helter-skelter, often mere
shreds, scarcely two lines belonging together. In the midst of all this are scattered
fifty love-letters and lovers’ messages in verse, a great many of them fragmented
or copied out unintelligibly, some composed by men but more of them
by women. Amid all the scholastic debris, a few glowing gems’ (Dronke 1968,
221-222). En te midden van deze juweeltjes een vossengedicht, een opmerkelijke
bewerking van Phaedrus’ fabel over de vos en de druiven, waarvan hier
mijn vertaling:
Een vos wees ooit de wrange druiven van ons land
hooghartig af en trok naar waar Falerner wijn
vandaan komt om aldaar te eten naar zijn goesting.
Bij aankomst had de rank al zachte most gegeven,
bij terugkomst waren onze druiven al vertrapt.
Uiteindelijk was vreselijk verdriet zijn deel
omdat het lot hem hier en daar bedrogen had.