jg 22 jaarboek 2 - Reynaertgenootschap

Tiecelijn 22
het zaak voor ons te waken over goede voornemens.
Gelukkig hij die luistert naar het woord des Heren; 395
wanneer de Rechter terugkeert zal hij veilig zijn.’
Nog amper uitgesproken springt de wolf hem naar
de keel, de vos verwondt hem ernstig aan zijn heupen:
de ezel wordt verscheurd, verslonden. Zo wordt dus
de valsheid van hun o zo vrome biecht bewezen. 400
Door tamme wolvenwreedheid, hemelse vossenlist
raakt hij die goed is klem en wordt verlost wie slecht is.
In deze fabel wordt een kraai beloond, een duif
geslagen, worden slangen rijk en schapen arm.
Waarom omringt hem licht in wie het duister heerst? 405
Rechtschapen mannen dienen donker licht te mijden!
Waarom is hij van buiten wit wiens hart pikzwart is?
Rechtschapen mannen dienen duister wit te mijden!
Waarom is hij wiens geest zo leeg is vol van woorden?
Rechtschapen mannen dienen hol geklets te mijden! 410
Nawoord
De wolf, omstreeks 1100 in de Loirestreek geschreven, kende getuige het grote
aantal handschriften waarin de tekst is overgeleverd, een behoorlijke verspreiding
en populariteit (Voigt 1878, p. 208). Van de hier vertaalde oorspronkelijke versie
zijn twee bewerkingen uit de veertiende eeuw bekend, Ovidius de lupo (Ovidius
over de wolf) en Luparius in Avernum descendens (Het verhaal van de wolf die
in de onderwereld afdaalt). Anders dan in de oorspronkelijke versie treedt de
wolf in deze beide teksten wel daadwerkelijk in het klooster in. Op basis van de
handschriftelijke overlevering concludeert Voigt dat deze twee bewerkingen in
de Lage Landen zijn geschreven (Voigt 1878, p. 22).
Voor De Wolf was het personage van de wolfsmonnik al bekend uit de Ecbasis
captivi (Ziolkowski 1993, 203). In die tekst en in De Lupo is de wolf nog
naamloos, maar halverwege de twaalfde eeuw heeft hij een naam gekregen,
Ysengrimus, en dat is ook de titel van het werk waarin het personage van de
wolfsmonnik het meest volledig is uitgewerkt. Vervolgens treedt Isegrim op in
het volkstalige dierenepos, en beleeft ook daar kloosteravonturen (‘Ic maectene
moonc ter Elmaren’, A 1483). Ook in de beeldende kunst van de middeleeuwen
~ 340 ~