jg 22 jaarboek 2 - Reynaertgenootschap

Tiecelijn 22
sloot Freya geen oog,
zo reikhalsde zij
naar ‘t reuzenland! 7
Het feit dat de zogenaamde bruid zich zowel voedsel als slaap heeft ontzegd,
zo zeer snakte zij naar haar toekomstige man, is een toespeling op de reputatie
van Freya als zijnde manziek. Diverse mythen insinueren inderdaad dat haar
seksuele driften niet te bevredigen zijn. Loki’s rede, vol list, is typisch voor de
tricksterfiguur: het lukt hem Þrýmr, de reus, te foppen door zijn trots te strelen.
Het liegen, waar Loki een meester in is, is dus niet altijd schadelijk voor de
goden, maar de Þrýmskviða is het enige gedicht waarin Loki’s leugens nuttig
blijken te zijn.
In sommige mythen laat Loki een heel ander gezicht zien. Hij wordt niet meer
als een schelm beschreven, maar als een kwaadwillig wezen dat dood en ellende
zaait. Zijn nakomelingen zijn afschuwwekkend: hij is de vader van Hel, godin
van het dodenrijk – van de wolf Fenris die tijdens de ondergang van de goden
(de Ragnarök) Odin verslindt – en van de Midgardsslang, een enorme slang die
de hele wereld omsingelt. De grootste misdaad van Loki is de moord op Balder,
Odins zoon. In de Poëtische Edda vinden wij toespelingen op deze schanddaad,
maar het is Snorri Sturluson die een uitgebreide beschrijving van de gebeurtenis
geeft in de Proza-Edda, in het deel dat Gylfaginning (De begoocheling van
Gylf ) heet. In het hoofdstuk 49 vertelt Snorri Sturluson hoe Balder droomt dat
zijn leven wordt bedreigd. Frigga, zijn moeder, laat alle levende wezens en alle
elementen een eed afleggen dat zij Balder geen schade zullen berokkenen. Alleen
de maretak is nog te jong om de eed af te leggen. De goden vermaken zich door
allerlei wapens en stenen op Balder te gooien: niets kwetst hem. Loki vindt de
situatie onuitstaanbaar. Hij stelt voor aan Balders blinde broer, Hödr, om hem
te helpen om mee te doen aan de spelletjes van de goden. Slinks geeft hij hem
de maretak en helpt hem die in de richting van zijn broer af te vuren. Balder valt
hierop dood neer. Als bestraffing hiervoor, binden de goden Loki vast aan een
rots met de darmen van zijn zoon Narfi en plaatsen een etterspugende slang
boven hem. 8 In de Poëtische Edda ondergaat Loki dezelfde straf nadat hij de goden
heeft uitgescholden in het lied Lokasenna. Bij het naderen van de ondergang
van de wereld, rukt Loki zich los en leidt de kwade machten tegen de goden.
Maar weinig goden zullen deze afschuwelijke strijd overleven.
~ 34 ~