jg 22 jaarboek 2 - Reynaertgenootschap

Tiecelijn 22
behoedzaamheid bestuderen en ervan bewust zijn dat ze niet altijd een betrouwbaar
getuigenis zijn van het heidendom. Het is ook moeilijk om vast te
stellen in hoeverre de Vikingen werkelijk in deze mythen en legenden geloofden.
Loki komt voor in zeven van de dertien godenliederen waaruit de Poëtische
Edda bestaat. Snorri Sturluson wijdt ook belangrijke uiteenzettingen in zijn
Proza-Edda aan hem. Hij speelt dan ook een belangrijke rol in de noordse mythologie.
En toch is Loki geen echte godheid. De oude Scandinaviërs hebben
hem ook nooit vereerd. Zijn vader is een reus, wat al genoeg zegt betreffende
zijn onrustige en bedrieglijke aard: de reuzen belichamen chaos in de godenwereld.
Loki leeft desondanks onder de goden en blijkt, tenminste in het begin
van de schepping van het heelal, aanzien te hebben gehad. Hij wordt de
bloedbroeder van Odin, de Alvader en belangrijkste god van allen, genoemd.
Loki staat bijvoorbeeld Odin bij wanneer hij de mensen het leven schenkt. Maar
in het merendeel van de mythen is Loki vooral een onruststoker. In tegenstelling
tot de trickster, is het in Loki’s geval niet zeker of zijn civiliserend karakter
werkelijk tegen zijn misdaden opweegt. De noordse mythologie schrijft hem
namelijk weinig goede eigenschappen toe: hij steelt, liegt en beledigt de goden
herhaaldelijk. In het gedicht Lokasenna (Loki’s scheldpartij) in de Poëtische
Edda, krijgen alle goden een veeg uit de pan. Op een groot feest waar de goden
en godinnen aanwezig zijn, behalve Thor, begint Loki iedereen uit te schelden
en door het slijk te halen. Een god wordt voor lafaard uitgemaakt, de godinnen
voor nymfomanen. Loki verwijt Odin dat hij zich met toverij bezig houdt en dat
hij totaal mislukt is als zegegod, want hij schenkt niet altijd de overwinning aan
degene die het verdient.
Loki bezorgt zijn omgeving veel narigheid, maar het gebeurt ook wel eens dat
zijn domme streken iets positiefs meebrengen. Zonder het eigenlijk zelf te willen,
voorziet Loki de goden van wonderbaarlijke voorwerpen. Hij schenkt deze
niet uit vrijgevigheid maar alleen omdat zijn leven aan een zijden draadje hangt.
In de Proza-Edda vertelt Snorri Sturluson dat Loki zich de woede van Thor op
de hals heeft gehaald door het haar van Thors echtgenote, Sif, af te knippen. Hij
belooft het weer goed te maken en bestelt bij de dwergen drie kostbare schatten:
gouden haar voor Sif, het opvouwbare schip Skíðblaðnir voor de god Frey
en voor Odin de speer Gungnir, die altijd zijn doel treft. Loki gaat een weddenschap
aan met een dwerg en kan op deze manier de goden nog drie andere
magische voorwerpen bezorgen: de hamer Mjöllnir voor Thor, de beer (mannetjesvarken)
Gullinbursti met gouden borstels voor Frey en een gouden ring
~ 32 ~