jg 22 jaarboek 2 - Reynaertgenootschap

~ 311 ~
Tiecelijn 22
latijnse Reinaert-vertaling van Balduinus Juvenis, Zwolle, 1968. De cijfers tussen haakjes verwijzen
naar de versnummering in de synoptische editie van Hellinga, die verschilt van die van Huygens.
41 Lulofs zag over het hoofd dat van zoendwang alleen sprake kan zijn als de overheid als
neutrale partij tussenbeide komt in een vete. F. Lulofs (ed.), Van den vos Reynaerde. De tekst
kritisch uitgegeven met woordverklaring, commentaar en tekstkritische aantekeningen, Groningen
1985 2 , p. 208 en p. 290. R.C. van Caenegem, Geschiedenis van het Strafrecht, p. 247, p. 301-305.
Overigens blijkt duidelijk uit de Reynardus vulpes dat Bruun en Isegrim vrij zijn om de zoen al
dan niet te aanvaarden. R.B.C. Huygens (red.), Reynardus Vulpes, p. 166-167. Vgl. ook, Jan de
Putter, Vrede en pays, p. 93.
42 Bouwman, Reinaert en Renart, p. 400.
43 Jozef Janssens, Dolen door het land van Reynaert, p. 85.
44 F. Lulofs, [recensie van:] G.-H. Arendt, Die satirische Struktur des mittelniederländischen Tierepos
‘Van den vos Reynaerde’, in: Tijdschrift voor Nederlandse Taal- en Letterkunde 119 (2003),
p. 42.
45 J.G. Kruisheer, Het ontstaan van de dertiende-eeuwse Zeeuwse Landkeuren. Met een teksteditie
van de keur van Floris de Voogd en de keur van graaf Floris V (1290), p. 90.
46 John Bossy, Holiness and Society [Review Article], in: Past and Present, 75 (1977), p. 131.
47 Uit de Landkeur van Floris de Voogd (1256) voor Zeeland blijkt dat bakens (vlaggen)
beschouwd werden als een teken dat er een vete was: ‘Wanneer die grave of sijn burchgrave
bakine vind staende of waer die lieden gevochten hebben ende gheen vrede ghegeven es, dair
moghen si nemen wat ghisele si willen.’ (Spelling gemoderniseerd) J.G. Kruisheer, Het ontstaan
van de dertiende-eeuwse Zeeuwse Landkeuren, p. 91. Vgl. ook MNW s.v. baken. Van Caenegem
wijst erop dat het een teken was waarmee strijders werden opgeroepen en geen waarschuwing
dat de strijd begon. Van Caenegem, Geschiedenis van het Strafrecht, p. 235 n. 2. Daar ook Vlaamse
voorbeelden van het gebruik van een baken om strijders bijeen te roepen. Opzeggen van trouw
zie noot 51. Corien Glaudemans, Om die wrake wille, p. 95 m.n. noot 11 (vrede) en p. 234 (zoen).
48 Dietsche Doctrinale boek II, verzen 2131-2135 geraadpleegd via Cd-rom Middelnederlands.
49 Jozef Janssens, Een meesterwerk van dubbelzinnigheid, in: Jozef Janssens, Rik van Daele,
Veerle Uyttersprot en Jo de Vos, Van den vos Reynaerde. Het Comburgse handschrift, p. 179.
50 Een vergelijkbare asymmetrische relatie is ontstaan tussen koning Nobel en Reynaert. Vergelijk
wat koning Nobel tegen Reynaert zegt: ‘In (=Ic en) werde bi smeekene niet hu vrient’
(A 1801) en ‘dat ic sijn vrient worden bem’ (A 2773).
51 J.W.J. Burgers (ed.), Rijmkroniek van Holland door een anonieme auteur en Melis Stoke, Den
Haag, 2004, p. 215-217 (verzen 5869- 5908). F.W.N. Hugenholtz, Floris V, Bussum, 1966,
p. 96-98. Vgl. ook de gedragsregel in Van Zeden: ‘Vlye bode te sine van quader mare.’ H. Brinkman
en J. Schenkel (eds), Het Comburgse handschrift, p. 1155 (vers 493). Vgl. ook hoe bodes van
de paus aan het hof van keizer Frederik Barbarossa werden bedreigd met de dood. J.B. Ross en
M.M. McLaughlin (ed.), The portable medieval reader, New York, 1959, p. 260.