jg 22 jaarboek 2 - Reynaertgenootschap

Tiecelijn 22
17 A. Bouwman en B. Besamusca (eds), Text and facing translation of the Middle Dutch beast
epic Van den vos Reynaerde, p. 242-243.
18 A. Th. Bouwman, Reinaert en Renart. Het dierenepos ‘Van den vos Reynaerde vergeleken met
de Oudfranse ‘Roman de Renart’, Amsterdam, 1991 [Nederlandse literatuur en cultuur in de
Middeleeuwen, III], p. 363-365 en p. 583. K. Heeroma, De Reinaert en het recht, in: Tijdschrift
voor Nederlandse Taal- en Letterkunde, 87 (1971), p. 269; P. King, De verkeerde wereld in Van den
vos Reynaerde, in: De Nieuwe Taalgids, 70 (1977), p. 298. Overigens verbindt ook Van Daele
deze Bijbelplaats (Jesaja, 11, 6-7) met het Reynaertverhaal. Hij betrekt de verzen A 2070-2094
met het Jesajaanse vredesvisioen. In deze verzen staat niet meer dan dat de vos een onschuldig
lam doodbijt. Een vos maakt geen deel uit van het visioen van Jesaja. Arendt, die beschouwd mag
worden als de grondlegger van de Jesajaanse interpretatie van de Reynaert, beschouwt het slot als
niet origineel. G.-H. Arendt, Die satirische Struktur des mittelniederländischen Tierepos ‘Van den
vos Reynaerde’, Keulen, 1965, p. 285-306.
19 C.C. de Bruin (ed.), Bijbelvertaling van 1360. Jesaja, 11, 6-7. Geraadpleegd via Cd-rom Middelnederlands.
20 Geraadpleegd via Cd-rom Middelnederlands: Corpus Gysseling II Literaire teksten; Der naturen
bloeme, Viervoetige dieren, verzen 3789-3809, citaat vers 3791. Verschillende afbeeldingen
zijn te vinden op de website Medieval bestiaries: http://bestiary.ca/beasts/beast194.htm.
Ik noem hier als voorbeelden: British Library, Royal MS 12 F. xiii, Folio 35v en British Library,
Sloane MS 3544, Folio 16r.
21 De uitdrukking komt namelijk ook voor in de Moriaen, zonder dat daar Bijbelse connotaties
aan verbonden kunnen worden. Over de daden van Walewein zal gesproken worden tot
domedach: ‘Walewein en hadse so gewont,/ Datmer wel af spreken mach / Van nu tot anden
domedach’. Cd-rom Middelnederlands: Roman van Moriaen, verzen 44.146-44.148.
22 Gedicht over de hemeltekenen, Gedicht over de dierenriem- of zodiaktekenen, verzen 9-12.
Geraadpleegd via Cd-rom Middelnederlands.
23 Sente Lutgart danderboech, hoofdstuk 1, vers 97, Corpus Gysseling II Literaire teksten.
Geraadpleegd via Cd-Rom. Middelnederlands.
24 Jacob van Maerlant, Heimelijkheid der heimelijkheden uitgegeven door A.A. Verdenius,
Amsterdam, 1917, 185-186 (verzen 2091-2112). Ook in Cd-Rom Middelnederlands. Frits van
Oostrom, Maerlants Wereld, Amsterdam, 1996, p. 246. Jan Matthijssen, Het rechtsboek van Den
Briel. Beschreven in vijf tractaten, uitgegeven door J.A. Fruin en M.S. Pols, ’s-Gravenhage, 1880
[Werken der Vereeniging tot uitgave van het oude vaderlandsche Recht. Eerste reeks, I] p. 69-
74. Getuigenis levenswandel kapelaan: ‘..iuvenem integrae famae et bonae indolis et testimonio
bonorum virorum..’ W. Prevenier (ed.), De oorkonden der graven van Vlaanderen (1191-1206) II,
Brussel, 1964, p. 393 (nr. 186, 25-31 december 1200 of 1-25 december 1201).
25 Gerd Althoff, Das Privileg der deditio. Formen gütlicher Konfliktbeendigung in der mittelalterlichen
Adelsgesellschaft, in: Gerd Althoff, Spielregeln der Politik, p. 99-125. Corien Glaudemans,
Om die wrake wille. Eigenrichting, veten, en verzoening in Laat-middeleeuws Holland en Zeeland,
Hilversum, 2004, p. 356.
~ 308 ~