jg 22 jaarboek 2 - Reynaertgenootschap

~ 307 ~
Tiecelijn 22
sche uitgave naar de bronnen vanaf 1479 vanaf 1479 tot 1700, Hilversum, 2007, [Middeleeuwse
studies en bronnen, C], p. 84 en p. 94. Gebruik op school van de Reynaert in de zestiende eeuw:
R. Resoort, Een schoone historie vander borchgravinne van Vergi. Onderzoek naar de intentie en
gebruikssfeer van een zestiende-eeuwse prozaroman, Hilversum, 1988 [Middeleeuwse studies en
bronnen, IX], p. 209, p. 211 en p. 227-230. Over de bewerkingstechniek in de Nederlandse
Reynaerttraditie heb ik een verkennende studie gemaakt: Jan de Putter, De schuur maakt de pastoor.
Veranderende beeldvorming in de Middeleeuwse Reynaert-traditie, in: Madoc. Tijdschrift over
de Middeleeuwen, 20 (2006), p. 20-31.
12 Jozef Janssens, Een meesterwerk van dubbelzinnigheid, in: Jozef Janssens, Rik van Daele,
Veerle Uyttersprot en Jo de Vos, Van den vos Reynaerde, p. 182-185.
13 Barbara Rosenwein en Lester K. Little, Feudalism and its alternatives. Editors introduction,
in: Barbara Rosenwein en Lester K. Little (eds), Debating the Middle Ages: Issues and Readings,
Malden, MA en Oxford, 1998, p. 111-113.
14 Gerd Althoff, Spielregeln der Politik im Mittelalter. Kommunikation in Frieden und Fehde,
Darmstadt, 1997. Frederic Cheyette, Giving each his due, in: Barbara Rosenwein en Lester
K. Little (eds), Debating the Middle Ages: Issues and Readings, Malden, MA en Oxford, 1998,
p. 170-179 m.n. p. 172-74 en 177. Oorspronkelijk gepubliceerd als Suum cuique tribuere, in:
French historical studies, 6 (1969/1970), p. 287-290. Ook J. Reynaert legt een verband tussen de
Reynaert en het recht. J. Reynaert, Botsaerts verbijstering, p. 282. Vgl. voor een moderne appreciatie
van de rechtsontwikkeling echter: R.C. van Caenegem, Misdaad en straf in de Middeleeuwen,
in: Millennium. Tijdschrift voor Middeleeuwse studies, 17 (2003), p. 101-120.
15 J. Dufournet en A. Méline, Le roman de Renart I, Parijs, 1985, p. 209-210 (verzen 10-13).
Voor een vergelijking tussen pays in de Roman de Renart en Van den vos Reynaerde zie: Jan de
Putter, Vrede en pays in Van den vos Reynaerde, p. 94-96. Zo ver als Lulofs wil ik dus niet gaan.
Lulofs beschouwt de Reynaert als een tekst waarin de feodale samenleving met haar machts- en
rechtsuitoefening aan een kritische analyse wordt onderworpen. F. Lulofs (ed.), Van den vos
Reynaerde. De tekst kritisch uitgegeven met woordverklaring, commentaar en tekstkritische aantekeningen,
Groningen, 1985 2 , p. 38. Vgl. over dit thema ook P. Wackers, Inleiding, in: H. van Dijk en
P. Wackers (red.), Pade crom ende menichfoude. Het Reynaert-onderzoek in de tweede helft van de
twintigste eeuw, Hilversum, 1999 [Middeleeuwse Studies en Bronnen, LXVII], p. 17.
16 De dichter van de Esopet schrijft het kwaad in de wereld er aan toe dat mensen nog slechter
zijn dan dieren:
IC wille v in die ere ons heren
bi beesten ende bi vogelen leren
wisen ende wel bedieden
die nature van den lieden.
Elke beeste heeft hare manieren
deene soe es fel dander goedertieren.
Dus sijn die man maer die quade
verwinnen die goede dat es scade.
Esopet verzen 1-8 geraadpleegd via Cd-rom Middelnederlands. H. van Werveke, Een Vlaamse
graaf van Europees formaat Filips van den Elzas, Haarlem, 1976, p. 84.