jg 22 jaarboek 2 - Reynaertgenootschap

~ 279 ~
Tiecelijn 22
Karel ende Elegast of Ferguut, tegenwoordig nog relatief vaak wordt voorgedragen,
door sommigen zelfs uit het hoofd.
Schilderachtige details
De subtiliteit waarmee de auteur zijn verzen vormgeeft, kenmerkt ook de wijze
waarop hij beschrijft. Door allerlei beeldende details te vermelden, soms heel
terloops, weet Willem zijn tekst leven in te blazen. Zo ligt Reynaert ‘voer sine
poerte (…) daer hi vele te ligghene plach dor waremhede van der zonnen’ (534-
537). De opmerking roept het beeld op van een dier dat zich koestert in de
warme zon, een beeld dat fraai contrasteert met de duisternis van de donckerste
haghedochte (541), waarin de vos even verderop afdaalt. Zulke details zitten ook
verweven in de beschrijving van dorpelingen die Bruun komen mishandelen.
Sulc was die eenen bessem brochte,
Sulc eenen vleghel, sulc een rake, [rake: riek]
Sulc quam gheloepen met eenen stake,
So si quamen van haren werke.
Selve die pape van der kerke
Brochte eenen cruusstaf,
Die hem de coster noede gaf.
Die coster drouch eene vane [vane: banier]
Mede te stekene ende te slane. (722-730)
Het lage volk neemt de gelegenheid te baat om de beer af te ranselen en voor
elk exemplaar uit de catalogus van gemankeerden heeft de auteur wel een
karakteristiek, vaak grappig detail te vermelden. ‘Daerna quam up haren stap
ghespronghen sulke quene die van houden cume eenen tant hadde behouden’
(766-8), zo schrijft hij. De quene, oude wijven, komen niet zomaar aanzetten,
maar op krukken en sommige hebben nauwelijks een tand in de mond! Overigens
zie je in het citaat hierboven dat Willem allerlei stijlmiddelen tegelijkertijd
aanwendt, iets wat hij ook elders in Van den vos Reynaerde doet. Alliteraties,
parallellisme en aanschouwelijke details zorgen tezamen voor indringende
verzen.
Gevoel voor zulke finesses toont Willem op meer plaatsen in zijn tekst. Als de
vos zich met zijn oom Grimbeert begeeft langs een plek waar smakelijk pluimvee
vertoeft, tekent hij met een enkel vers prachtig de gemoedstoestand van de vos: