jg 22 jaarboek 2 - Reynaertgenootschap

~ 269 ~
Tiecelijn 22
meer dan in de eigenlijke handelingen, die meestal erg kort worden beschreven.
Deze overdaad en ambiguïteit van het gesproken woord (voor sommigen een
tekortkoming), de wijze waarop de vos zijn tegenstander in zijn scone tale
verstrikt, is voor de goede verstaander juist een bron van vermaak; het gebruik
dan wel misbruik van taal behoort immers tot de essentie van het dierenepos.
De kloosterlingen die het publiek vormden van de Ysengrimus zullen genoten
hebben van de vos en de wolf die in hun leugenverhalen te pas en te onpas
passages en motieven uit de Bijbel, de Regel van Benedictus, klassieke teksten
en bekende spreekwoorden aanhalen – in de omgekeerde wereld van sprekende
dieren en zich beestachtig gedragende geestelijken is immers alles mogelijk.
Noten
1 Mann 1977.
2 Mikhail Bakhtin, Rabelais and his World, translated by Helene Iswolsky, Cambridge, Massachusetts
& Londen, 1968.
3 De Latijnse tekst waar ik naar verwijs is die van Mann 1987; de vertalingen, episode-indeling
en titels zijn overgenomen uit Nieuwenhuis 1997.
4 Cf. c. 39 van de Regel van Benedictus, c. 39; cf. Mann 1987, p. 235.
5 Cf. (o.a.) I 129, 917; II 13.
6 Vgl. de wijze waarop Reynaert Bruun aanspreekt in Van den vos Reynaerde: ‘soete vriend’
(549), ‘oem Bruun’ (629), ‘soete oem’ (669), ‘oem Brune’ (704).
7 Cf. Lulofs 1983, ad 1540.
8 Vangen komt ook nog voor in I 864 (captos), I 880 (captum ... capis), I 902 (capturum), I 907
(capturus), I 908 (captum) en I 602 (gratus captor), de welkome vanger.
9 Siste gradum teque aspectu ne subtrahe nostro. Quem fugis? Extremum fato quod te adloquor hoc
est’ (Aeneis VI 465-466).
10 Cf. Nieuwenhuis 2008, p. 40-41.
11 Cf. 1 Kor., 10,12: ‘Laat daarom iedereen die denkt dat hij stevig overeind staat oppassen dat
hij niet valt’; Jer., 8, 4: ‘Als iemand valt, staat hij toch op?’; Pred., 4, 10: ‘Wanneer twee vrienden
samen zijn en een van beiden valt, helpt de ander hem weer overeind, maar wie alleen is en ten
val komt is beklagenswaardig, want hij heeft niemand die hem op de been helpt’; cf. Van Acker
1966, p. 346.
12 Mann 1987, p. 44-58.