jg 22 jaarboek 2 - Reynaertgenootschap

Tiecelijn 22
wat verschillen: de gebeurtenissen spelen zich af voor Kerstmis, het wak is
door dorpelingen gemaakt zodat het vee daar kan drinken, de wolf gaat vissen
met een emmer aan zijn staart, Reynaert lokt niet vanuit het dorp een stoet
dorpers mee, maar de wolf wordt ontdekt door een dienaar van Constant des
Granges; Isegrim wordt door Constant en diens honden aangevallen en met een
zwaardhouw van zijn staart beroofd in plaats van met een bijl door Aldrada.
Al het verbale vuurwerk, Reynaerts zorgvuldige voorbereiding van de list,
Isegrims rol als geestelijke en de carnavaleske elementen die de Ysengrimus zo
uitzonderlijk maken, ontbreken in de Roman de Renart.
In Van den vos Reynaerde komt de visvangst terloops ter sprake in Reynaerts
biecht:
‘Sint dedic hem meerren scamp
Up thijs daer icken leerde visschen,
Daer hi mi niet conste ontwisschen.
Hi ontfincker meneghen slach.’ (A 1504-1507)
Deze verzen volgen onmiddellijk op het verhaal met de kruinschering, en dat
is ook in branche III van de Roman de Renart de volgorde, 33 dus het ligt voor de
hand dat ook in dit geval een Franse tekst Willems bron was.
Balduinus Iuvenis, de dichter van Reynardus vulpes (de Latijnse vertaling/
bewerking van Van den vos Reynaerde) heeft de visvangst veel uitvoeriger
beschreven dan in de ons bekende versies van Willems tekst: ‘Daarna praatte ik
hem aan om op het ijs vissen te gaan vangen; nadat hij zijn staart in het water
had gestoken, bleef hij zo zitten. Het was koud en er heerste hevige vorst, die het
water deed bevriezen, en ik zei: ‘Pas op dat ge niet beweegt terwijl ge zit!’ Toch
beweegt hij zachtjes zijn staart, en zegt tegen mij: ‘Waarde neef, er is hier veel
vis, ik merk het.’ ‘Houd op,’ zei ik toen, ‘beweeg die (staart) niet meer terwijl de
vissen aan komen zetten.’ Hij zit daar maar en blijft in het water vastzitten. Ik
merk het, de dag breekt aan, ik hol weg, loop door het dorp, vuur dan de mensen
aan en hits de honden op; ik ga er vandoor, maar ook de mensen en honden
komen, hij probeert zijn staart uit het water te trekken, slaagt daar niet in, blijft
in het water vastzitten. Hij wordt opgemerkt, allen gaan hem te lijf, er wordt
aan hem gerukt, hij wordt met knuppels geslagen: ze menen dat hij er zo door
de houwen en de honden geweest is. Eén heeft er ook zijn zwaard getrokken, hij
slaat, hakt hem zijn staart af en gewond ontkomt die stakker ternauwernood’
(663-678). 34
~ 266 ~