jg 22 jaarboek 2 - Reynaertgenootschap

~ 265 ~
Tiecelijn 22
Het oudje ligt dus op haar knieën voor de wolf, die op zijn rug ligt, met haar
mond tegen zijn wond en haar neus in zijn kont. De dichter speelt met de dubbele
betekenis van het Latijnse woord anus (anus en oude vrouw): de oude vrouw
en zijn aars beven, maar zijn aars meer dan de oude vrouw (anus anuque pavent,
sed magis anus anu, II 128). Isegrim is beducht voor haar kus (II 123), bang dat
het oudje de overblijfselen van zijn staart wil afbijten (II 125), want zoals eerder
al gezegd staat kussen in de Ysengrimus vrijwel altijd voor bijten.
Ziolkowski ziet in dit onfrisse tafereel een parodie op het rituele kussen van de
bisschop. 29 Deze interpretatie lijkt me juist met betrekking tot II 121-122 (‘Nog
voor de oproep van de diaken knielde ze en haar mond verborg wat ze had aangericht
op de plaats waar de wond was geslagen’), maar verklaart niet waarom
Aldrada’s neus in Isegrims gat verlichting brengt. 30
Isegrims aftocht (II 136-158)
Zonder zich te bekommeren om de herderlijke plichten, waarvan hij zich als
bisschop dient te kwijten, slaat Isegrim halsoverkop op de vlucht (II 136-150).
‘Zijn gedrevenheid om daar weg te gaan was groter dan die waarmee hij gekomen
was en geen enkele weg stond hem tegen, behalve de weg die terugleidde
naar het viswater dat hij ontvlucht was’ (II 153-158). De wolf, eerder reeds voorgesteld
als monnik (I 555-556) en als abt (door Bovo en de dorpers, I 967 ff.),
speelt hier nadrukkelijk een rol als bisschop. Verbaal wijst op het belang van
Isegrims bisschoppelijke waardigheid, waar de wolf in de Ysengrimus tot drie
keer toe mee wordt bekleed. De eerste keer in Isegrim visser, de tweede keer
in Aan het hof van de koning en de derde keer in Isegrim in het klooster. Chronologisch
gezien vindt de eerste, kerkelijke wijding plaats in het klooster, dan
volgt de acclamatio populi (de toejuiching door het volk) door de dorpers in het
visvangstverhaal en tenslotte wordt de wolfsbisschop met de insignia (mijter en
handschoenen) bekleed door het wereldlijk gezag aan het hof. 31
De visvangst in latere Reynaertteksten
Het verhaal van Isegrims visvangst maakt deel uit van branche III van de
Roman de Renart en dateert uit ca. 1178, waarmee dit verhaal tot de oudste
branches behoort. 32 Ten opzichte van de Ysengrimus vertoont deze versie nogal