jg 22 jaarboek 2 - Reynaertgenootschap

Tiecelijn 22
om geroepen) wanneer een feestdag een smulpaap ervan heeft verzekerd dat zijn
gezangen met allerlei goeds beloond zullen worden’ (I 1043-1046). 19
En dan storten de pastoor en zijn kudde zich op de wolf. ‘Ach, hoe ongelijk
was de strijd (bellum) die Fortuna leverde!’ (I 1051). Een opeenstapeling
van vergelijkingen illustreert het geweld: ‘Zoals onder platgestampt doek
samengeperste lucht klinkt wanneer een voller de vuile klei eraf heeft gewassen,
of zoals een lange lat op veren kussens neervalt, of zoals trommels waar men
met de hand op slaat, of zoals de buik van een ton kraakt wanneer hij door een
steen getroffen wordt, zo klonk de wolvenromp onder de reusachtige knuppels.
(…) Zo heb ik duizend dorsvlegels op de open marktplaats graankorrels uit
de aren horen slaan’ (I 1055-1060, 1063-1064). Scènes waarin de wolf wordt
afgetuigd worden in de Ysengrimus vaker geïllustreerd met vergelijkingen uit
de sfeer van ambacht en huishouden – niet bepaald verheven zoals de epische
vergelijkingen uit het klassieke epos, maar toegesneden op de boerenknokploeg
die de wolf afrost. Zo ook in Isegrim landmeter, wanneer vier rammen Isegrim
in elkaar beuken: ‘Daarop vielen ze hem allen onverschrokken aan, op dezelfde
manier, zo zegt men, als een stamper in een pot harde bonen plet’ (II 683-
684). En nogmaals wanneer de wolf – weer – vastzit, in een deuropening, in
De bedevaart: ‘Zoals onder hamerslagen een tang het ijzer in haar greep houdt,
zo plette en walste de juichende gans zijn staart. Zoals een goed gehanteerde
handzame bijl planken houwt, zo rukte de haan hem zijn haren met vlees en al
tot op het bot uit’ (IV 645-648). 20
Aldrada’s aanval (II 1-135)
Wanneer haar metgezellen zijn uitgeraasd en vermoeid zijn gaan zitten, werpt
Aldrada zich op als scherprechter om Isegrims doodvonnis te voltrekken. Ze
wordt meermalen als boerin aangeduid (II 52, 103, 125), is oud (II 128), mist
heel wat tanden, hakkelt, lispelt en kwijlt (II 7-10). Volgens een glos in een van
de handschriften zou ze de vrouw van pastoor Bovo zijn. 21 In een parodie op
een episch tweegevecht gaat dit aftandse oudje, onvermoeibaar en woest als een
berserker, de weerloze wolf te lijf met het meest ontzagwekkende wapen van
alle dorpers: met beide handen zwaait ze een reusachtige bipennis, een dubbelbladige
bijl (II 5, 46, 115). In Ovidius’ Metamorphoses XII 611 is dat het wapen
van de Amazonenkoningin, in Vergilius’ Aeneis behoort het tot de uitrusting
van Camilla, een strijdlustige jongedame die met de koningin van de Amazonen
~ 262 ~