jg 22 jaarboek 2 - Reynaertgenootschap

Tiecelijn 22
Tyl. Tot op heden werd slechts de naam van één kunstenaar aan het tijdschrift
verbonden, namelijk die van Frits van den Berghe (1883-1939) die in Reinaert
signeerde met Joost.
Het was voor Firmin Parasie niet eenvoudig om een geschikte illustrator
te vinden voor zijn tijdschrift. In een brief aan de geschiedkundige Lammert
Buning schreef hij: ‘In Reinaert heb ik in 1930 heel wat last gehad een passende
tekenaar te vinden. De ene wou in de redactie meepraten; de andere had geen
gram humor; dan kwam het voorstel der medewerking van Fritz van den Berge
[sic] zelf, die er pret in vond, eens ‘niet ernstig’ te zijn. Alle pentekeningen van
1931 tot zowat einde 1938 had Fritz [sic] geleverd.’ 14 Het staat echter vast dat
deze informatie die Parasie aan Buning gaf, niet helemaal correct is. Van den
Berghe werkte immers slechts tot 1934 mee aan Reinaert. 15
Frits van den Berghe behoorde als schilder hoofdzakelijk tot de Vlaamse
expressionisten. Dit was in België in de jaren 1920 een avant-gardestroming
die geen breed draagvlak kende. Pas aan het einde van de jaren 1920 won Van
den Berghe aan internationale bekendheid. Zijn groeiende succes kende een
abrupt einde door de beurskrach van 1929 in New York. Het economische
klimaat in Europa ging achteruit en zowel de kunsthandelaars als de kustenaars
stonden voor een moeilijke periode. Deze situatie noodzaakte Van den Berghe
om op andere manieren in zijn levensonderhoud te voorzien. In de jaren 1930
maakte hij daarom van het illustreren van boeken en tijdschriften zijn dagtaak.
Zijn belangrijkste werkgever was de Samenwerkende Maatschappij Het Licht,
waar hij in 1931 freelance illustrator werd. Van den Berghe onderschreef de
socialistische strekking van de uitgeverij en dat bleek uit zijn illustraties, die vaak
een sociale aanklacht vormden. Het eerste blad waar hij na de beurskrach voor
werkte, was echter Reinaert. Hoe Van den Berghe zich tegenover het Groot-
Nederlandse ideaal van het blad verhield, is niet duidelijk. Wel staat vast dat
hij grote sympathie had voor de Vlaamse cultuurstrijd, die hij als socialist als
middel zag voor de ontvoogding van de Vlaamse arbeiders. Op 2 augustus 1930
verscheen zijn eerste illustratie op de omslag, namelijk een portret van Maurits
Josson (afb. 3). In totaal tekende hij een honderdtal omslagillustraties voor het
blad, waarvan het merendeel tussen 1931 en 1934 verscheen. Het is mogelijk
dat zijn vaste benoeming in 1935 bij de socialistische uitgeverij Het Licht niet te
combineren viel met zijn werk voor een Groot-Nederlands blad als Reinaert. 16
Bovendien werkte hij via Het Licht voor vele bladen en was de werkdruk groot.
Gelijktijdig aan Reinaert leverde Van den Berghe ook illustraties voor Koekoek,
~ 236 ~