jg 22 jaarboek 2 - Reynaertgenootschap

~ 183 ~
Tiecelijn 22
met deze salamander is geconfronteerd maar toen waren de rollen omgekeerd
en was de salamander nog een bosjesman… Het duizelt het publiek, dat niet
eens de tijd heeft gehad om te bekomen van de merkwaardige reactie van de vos
die hoort dat de salamander ‘nondedju’ zegt. Binnen de fabel en dierenverhalen
kunnen dieren praten en vloeken – zó de vos, zó de salamander – daarover
verwondert het publiek zich niet. Maar de vos wel en die legt ogenblikkelijk
een verband met het vorige leven van de salamander als bosjesman. Het is een
alleszins adembenemende en verwarrende brij van informatie waarop de keuze
van het overdonderde publiek moet worden gebaseerd. En dan kiest het en krijgt
het de wind van voren…!
Voorganger Wim Helsen neemt ontstemd het roer weer over en leest het publiek
een wrange en wrede les. Rudi de Loecker wordt onbarmhartig afgeserveerd
als een loser die niets anders verdient dan kapotgemaakt te worden. Hij
was zijn vrouw al niet de baas en drie jaar geleden heeft hij de kans laten lopen de
jonge vos te doden: ‘…de Rudi is slap geweest, hij heeft het voske laten gaan. De
Rudi heeft zijn macht misbruikt. Ach ja Rudi, eigen schuld, dikke bult.’ En dan
dreigend: ‘Ons zal het niet overkomen. Wij zullen niet slap of zwak zijn wanneer
bij ons de vijand aan de deur komt staan bonken.’ In het voorbijgaan zinspeelt
Helsen op de komst van die vijand (‘de Luxemburgers’, nota bene!) om zich dan
in een lange tirade tegen de sul en loser Rudi af te zetten: ‘De Rudi is een zwakkeling,
een nondedjuzeggerke. Een typisch nondedjuzeggerke. Een loslater! Wij
niet. Wij zijn bijters.’ Ondanks de onweerstaanbaar komische intermezzi vergaat
de toeschouwers het lachen bij zoveel ongebreidelde woede en haat.
Waren de wetten van de fabel al flink opgerekt – door tijd en plaats van het
verhaaltje te concretiseren, door het te verbinden met een voorgeschiedenis en
een flashback, door de exotische protagonist van de salamander-bosjesman, door
het spreken van de dieren te problematiseren en door het publiek een keuze
te geven – nu ontspoort de fabel: er ontbreekt immers een echt verhaaleinde.
Nadat hij zich verliest in zijn woede-uitbarsting over Rudi de loser komt Wim
Helsen niet meer terug bij het voske in de klem met de salamander in zijn bek.
Laten we aannemen dat de vos inderdaad doorbijt zoals Helsen het wil, dan
weten we dat het met de salamander alias Rudi de Loecker slecht afloopt. Over
het lot van de vos die vastzit in de vossenklem tasten wij in het duister. Die zit
daar feitelijk nog altijd in de Walabiwoestijn te wachten tot zijn geestelijke vader
hem uit zijn lijden verlost! Zichzelf verliezend laat Wim Helsen het publiek
verbijsterd en in ademnood achter. Voort draaft ‘koning’ Helsen, verblind door