jg 22 jaarboek 2 - Reynaertgenootschap

Zegt gij het nu eens, ik heb al zoveel verteld.
Wat moet de Vos doen: bijten of loslaten?
(Mensen roepen: ‘Loslaten!’)
Nee bijten!
(Ge stelt de volgende zinnen als een vraag, de mensen mogen aanvullen:)
De vos moet bijten, want…?
De vos moet loslaten want de salamander is de…?
De vos moet loslaten want de salamander is de Vij…?
(Mensen roepen: ‘Vijand!’)
Voilà! En wat moet ge doen met de vijand?
De vijand moet ge…?
Doodbijten! Kapotmaken! Vernederen! Verkrachten! Verkrachten!
De vos moet de salamander verkrachten verkrachten verkrachten!
~ 181 ~
Tiecelijn 22
Het verhaaltje is op het eerste gezicht eenvoudig en een fabel waardig, al is de
salamander een exoot in de fabelwereld: een vos beloert een salamander, hapt
toe, ontdekt dat de salamander kan praten, raakt daardoor even van zijn stuk en
komt onverhoeds vast te zitten in een vossenklem. Wat nu? Bijten of loslaten –
het laatste lijkt de meest belovende langetermijnoplossing, het eerste ligt in de
natuur van het roofdier maar biedt geen oplossing voor de klem. Een dilemma!
In een standaardfabel zou je in het vervolg mogen verwachten dat de vos zijn
sluwheid aanwendt en met zijn gladde tong de salamander Rudi voor zijn karretje
spant door hem te bedriegen. Of iets in die richting, althans. Een invuloefening
voor luie vertellers, zou Midas Dekkers zeggen, en slaapverwekkend voor zijn
luisteraars.
Een ontspoorde fabel
Het loopt evenwel anders. Opeens wordt het verhaaltje afgebroken en het
dilemma wordt voorgelegd aan het publiek. Dat dient te bepalen wat de vos
moet doen en wordt geacht ogenblikkelijk een beslissing te nemen – net als de
vos met de salamander in zijn bek. Maar dat is geen gemakkelijke opdracht:
moet het publiek nu zijn eigen voorkeur uitspreken? Moet het bedenken wat de
vos in zo’n geval zou doen, in de natuur of in een fabel? Of moet het raden wat
Wim Helsen vindt dat de vos moet doen? Wat de opgave nog compliceert, is de
voorgeschiedenis die in een tussenverhaaltje in vliegende vaart aan deze situatie
voorafging. In een flashback is namelijk zojuist verteld dat de vos drie jaar geleden