jg 22 jaarboek 2 - Reynaertgenootschap

Tiecelijn 22
mensen kunnen helemaal niet met elkaar opschieten. De Schepper dreigt de
wereld schoon te wassen en als Wisahkitsjak zich daar ook weer niets van aantrekt,
komt de zondvloed. Zoals hierboven beschreven ontkomt Wisahkitsjak
en schept met ‘zaadaarde’ een derde wereld. Daar maakt hij op bevel van Kisemanitou
twee kleibeelden: een man en een vrouw.
Wat nu volgt is misschien al wel door christelijke invloed geïnfecteerd. Vandersteene
schrijft: ‘Vóór God aan die beelden leven gaf, nam hij de onderste rib van
elk. […] Van de twee ribben die God uit de kleimensen had genomen, maakte
hij nu een jongen en een meisje. […] Van die twee ‘Kleimensen’ stammen de
Kries af in rechte lijn tot op heden ten dage. Van de twee ‘Ribbenmensen’ stammen
de andere mensen af tot nu toe. De eerste mensen waren nooit ziek want ze
hadden tovermedicijn. Zij hadden van Wisahkitsjak ook het geheim om vuur te
maken en waren zeer gelukkig.’
Een trickster
Waarschijnlijk kende Vandersteene de term ‘trickster’ niet. Maar zijn omschrijving
van Wisahkitsjak en zijn selectie verhalen laten duidelijk een personage
zien dat in grote trekken beantwoordt aan de omschrijving van Paul Radin. 7
Behalve als schepper treedt Wisahkitsjak op als vernieler, hij is een bedrieger die
heel dikwijls zelf bedrogen wordt, hij is impulsief en overmoedig, hij is bereid te
geven en neemt wat hem zint. Spot en humor zijn nooit veraf.
‘Er zijn honderden Wisahkitsjakverhalen en er worden er steeds bij gemaakt,’
schrijft Vandersteene. Van die ‘honderden’ zijn er heel wat (Engelstalige) terug
te vinden op het internet. Googelend met namen als Wisakedjak, Wisakaychak,
Weesack-kachack, Wisagatcak, Wis-kay-tchach, Wissaketchak, Woesack-ootchacht
vind je veel variaties en aanvullingen op Vandersteenes selectie. Ik las
ergens dat de verhalen pas goed tot hun recht komen als je ze niet moet lezen,
maar kan beluisteren in de oorspronkelijke taal. Je moet dan wel een mondje
Cree leren en de winter afwachten. Want ’s zomers wordt er niet verteld, dan
moet er gewerkt worden. Wie toch zijn tijd verlummelt met vertellen in de zomer,
zal zijn leven vergald zien door hagedissen die zijn bloed zuigen.
~ 18 ~