jg 22 jaarboek 2 - Reynaertgenootschap

Tiecelijn 22
Zo begint een van de bekendste sketches uit Hard & Zielig, het eerste soloprogramma
van de Nederlandse komiek, zanger, acteur en provocateur Hans Teeuwen
(1967). Hij maakte er in 1994 een verpletterende indruk mee. Op papier
blijft helaas weinig over van de meeslepende manier waarop hij het wrange verhaaltje
van de vos en de raaf in het theater brengt, maar die is werkelijk zonder
weerga. Menige middeleeuwse minstreel of sprookspreker zou jaloers zijn geweest
op deze rasverteller die zijn personages min of meer speelt: het levendige
taalgebruik – de dieren slaan zelfs Amerikaanse straattaal uit –, de meeslepende
mimiek, het dynamische gebruik van verschillende stemmen, de onverwachte
wendingen, de vliegende vaart en dan weer de vertraging. En dat alles toegepast
in een pakkende vertelling van eigen vinding. Op zijn vermaarde ‘Bijbelverhaal’
uit dezelfde show na, is ‘Kiekerjan’ het hoogst gewaardeerde Hans Teeuwennummer,
als we tenminste mogen afgaan op de Kleinkunsttop 202 van 2009. 8
Voor ik nader op de inhoud inga, vertel ik kort na wat er volgt op de bovenstaande
scène:
De raaf vliegt weg naar een veld nabij een boerderij, aan de rand van
het bos. Daar staat Kiekerjan, een van de populairste vogelverschrikkers
uit de omtrek. Zijn daden worden bezongen in heldendichten
zoals het volgende:
Kiekerjan, Kiekerjan, het is een held!
Kiekerjan, Kiekerjan jaagt de vogels van het veld.
Kiekerjan laat zich niet kisten. Kiekerjan is sterk!
Weer of niet, dag of nacht, altijd aan het werk!
Kiekerjan, Kiekerjan!
Zelfs de vogels hebben respect voor Kiekerjan: ze pikken het graan
van het veld buiten zijn gezichtsveld. Behalve de raaf, die ook nu de
spot met hem drijft en hem uitscheldt voor ‘mietje’ en ‘verrekte zak
hooi’.
‘ - Ja, wat moest hij doen? Wat moest Kiekerjan doen? Het was maar
een vogelverschrikker. Maar hij vertrok geen spier!’
De vos, die intussen aan zijn belagers is ontkomen, besluipt de klierende
raaf van achteren en bespringt hem. Dan komt Kiekerjan echter
in beweging: de vogelverschrikker stapt van zijn stok en grijpt in. Samen
met de vos spijkert hij de raaf vast nadat ze deze hebben afgeranseld.
Vreemd genoeg weerhoudt de vos dan op zijn beurt Kiekerjan
~ 172 ~