jg 22 jaarboek 2 - Reynaertgenootschap

~ 165 ~
Tiecelijn 22
had al menige weddenschap gewonnen van mensen die niet geloofd hadden
dat zij het was. De suiker had haar zo vermagerd’ (HB, p. 380). Opmerkelijk is
overigens dat Laarmans op het eind van Lijmen aan de ik-verteller meedeelt dat
Jeanne die werkmansbuurt verlaten heeft. ‘Na hare kennismaking met mij wilde
die alleen nog maar met heren te doen hebben’ (L, p. 361). Toch verzekert de
huidige uitbaatster Boorman en Laarmans dat ze al twaalf jaar in de zaak zit.
En hoewel Laarmans er vijf jaar later 27 in Het Been nog steeds als een heer moet
uitzien, herkent Jeanne hem op dat moment toch niet, vandaar haar vraag ‘of ook
wij met de smederij wat te maken hadden?’ Pas nadat Boorman en Laarmans
weer buiten zijn bij Lauwereyssen herinnert Jeanne zich iets: ‘haar verroeste
dynamo had blijkbaar na ons heengaan onverhoopt een vonk verwekt, want van
de overkant riep zij geestdriftig ‘dag François!’ en wuifde ons hartelijk afscheid
toe’ (HB, p. 384).
Beter laat dan nooit? Of doet het er eigenlijk niet toe, en houden we het op
wat Boorman 28 zou zeggen: ‘de tous les artifices narratifs la métamorphose est
certes celle qui offre à la prodigieuse et inépuisable production littéraire les plus
étonnantes ressources.’
Noten
1 In een volgende serie Louis/Louise was de metamorfose abrupter: een man wordt op een
ochtend wakker in een vrouwenlichaam, en begrijpelijkerwijze schrikt hij daarvan.
2 Het grappige in dat verhaal is dat Gregor Samsa, die in een reusachtige tor veranderd is, zich
geen vragen stelt over hoe een en ander wel gebeurd kan zijn. Hij probeert integendeel zo snel
mogelijk op zijn werk te raken, wat hem in zijn nieuwe gedaante natuurlijk niet lukt. F. Kafka,
De Gedaanteverwisseling, in: Verzameld Werk, Amsterdam, Em. Querido’s uitgeverij BV, 1983,
p. 676.
3 Een bekende opmerking over Johnson is een eigen leven gaan leiden: Keith Richards van de
Rolling Stones zou bij een eerste beluistering van een Robert Johnson-opname gezegd hebben
dat hij twee gitaristen hoorde (waarschijnlijk omdat de gitaarlijn zo complex was). In verband
met de metamorfose van knoeier tot expert schrijft Peter Guralnick in Searching for Robert Johnson
(EP Dutton 1989): ‘[Son] House remembered Johnson as a boy who had followed him
around and tried very unsuccessfully to copy him [= Son House]. He [= Robert Johnson] then
left the Robinsonville area, but later reappeared after a few months with a miraculous guitar
technique.’
4 W. Irving beschrijft in The Devil and Tom Walker (1824) al volksverhalen over mensen die
hun ziel aan de duivel verkopen in ruil voor een of ander. De link met het Faustmotief (ziel
verkopen in ruil voor vaardigheid of kennis) is daar niet altijd zo duidelijk als bij de verhalen