jg 22 jaarboek 2 - Reynaertgenootschap

~ 161 ~
Tiecelijn 22
bijvoorbeeld Matteüs, 26, 71: ‘Hierna ging hij [Petrus] naar het poortgebouw
maar een ander dienstmeisje merkte hem op en zei tot de aanwezigen: ‘Die daar
was bij Jezus de Nazoreeër!’’ 23 met de zin: ‘‘Die was ook in het complot,’ zei het
vrouwtje en wees mij met de vinger, waarop ik schuilen ging in de menigte.’
Er zitten in Het Been nog meer allusies op het lijdensverhaal van Christus:
Boorman en Laarmans worden door Jan ontvangen aan ‘een tafel als voor een
laatste avondmaal’ 24 (HB, p. 374). Boorman is geslagen bij de arrestatie, en
neef Jan vindt het loskrijgen van Boorman een dringende zaak, ‘want je weet
nooit wat zij nog met hem uithalen. Een geluk dat de kruisiging in onbruik is’
(HB, p. 405). Bij het bod op de veiling vormt zich een ‘spreekkoor dat ‘zo-ot,
zo-ot’ aanhief en dan opnieuw ‘bui-ten, bui-ten’’(HB, p. 399), ongeveer zoals de
menigte ‘aan het kruis met hem!’ roept in Matteüs, 27, 22. Dat de agenten aan
het bridgen zijn terwijl Boorman in de cel zit, doet denken aan het dobbelen van
de soldaten bij het verdelen van de kleren van de gekruisigde Christus (Matteüs,
27, 35). Laarmans is dan ‘flauw van de honger, want het was bijna drie uur’. Om
drie uur sterft Christus aan het kruis, en drie dagen later verrijst hij. Laarmans
laat drie dagen voorbijgaan (‘de vierde middag’ (HB, p. 402)), zonder aan Boorman
te denken, maar bezoekt hem dan in het gekkenhuis, waarnaar Boorman
verkast is omdat hij met zijn ongelooflijk bod op de veiling een fundament van
de samenleving heeft aangetast: het geloof in winstbejag als motor van de economie.
Eigenaardig genoeg voelt Boorman zich ook effectief deel uitmaken van
de groep gekken, hij heeft het geregeld over ‘een van ons’ (HB, p. 403) en hij geeft
duidelijk aan dat hij in een andere wereld zit waar je niet zomaar uitraakt: ‘ik ben
nog niet aan ’t eind van mijn cyclus, begrijp je ’t niet?’ (HB, p. 402). Opmerkelijk
is het dus wel dat hij toch afstand neemt en als het ware uit zichzelf treedt: ‘Dan
rust mijn blik telkens op mijn eigen bed en op de gek die er in ligt’ (HB, p. 404).
Het verblijf in het gekkenhuis krijgt daardoor de allure van een verblijf in de
onderwereld of de dood, in de kou van het graf: ‘Een verkillende ademtocht is
over mijn huid gevaren toen de verpleegsters de hand op mij hebben gelegd om
mij gereed te maken voor de ceremonie van het bad’ (HB, p. 404). Maar door
de hulp van neef Jan, die hier bijna letterlijk als een deus ex machina optreedt,
‘gebeurde het wonder’ [mijn cursief ]: Boorman mag terug naar de buitenwereld,
‘bleek als hij zag en met die groene streep over zijn gezicht leek het wel een
opstanding’ (HB, p. 406, mijn cursief ).
Laarmans doet aan Petrus denken, en Boorman is de leraar en leider die net
als Christus een fase doormaakt waarin hij beschimpt en geslagen wordt, en die