jg 22 jaarboek 2 - Reynaertgenootschap

Tiecelijn 22
Na Boormans verhaal is neef Jan veel milder. Hij complimenteert Boorman
omdat hij toch ‘een gewetenszaak’ heeft gemaakt ‘van een kwestie waarin niemand
u iets verwijten mag, ook die klant niet, omdat de God van de handel [Hermes]
met vlammend zwaard aan uw zijde staat. […] Ik geloof dat u een licht is
opgegaan. Beter laat dan nooit.’ Laarmans daarentegen krijgt geen mededogen:
‘Jij, ellendeling, heb jij er dan helemaal geen hinder van? [...] als Boorman die
zure appel doorbijt, dan is Boorman genezen. Maar Frans zal branden’ (HB, p.
374-376). Geen respijt voor de leerling, ook niet als de leraar/transformator het
licht ziet? Zelfs als neef Jan tegen het eind van het boek Lauwereyssen ‘murw
gepredikt’ heeft, zodat ze aanvaardt dat Boorman haar terugbetaalt en dat die zo
van zijn wroeging afraakt, krijgt Laarmans nog een veeg uit de pan: ‘Zorg vooral
dat de heer B. medekomt want die speelt een hoofdrol. Zeg hem niet waar het
om gaat. Maar dat jij branden zal daar kan je staat op maken’ (HB, p. 407). Dat
doordrammen over het helse vuur voor Laarmans lijkt wat overdreven, maar
als je het ‘adderengebroed’ ziet als een verwijzing naar die strafrede uit Matteüs
dan heeft het wel zin, want dan is het een toespeling op de verhouding leraar/
leerling daarin: ‘Gij doorkruist zee en land om één bekeerling te maken, maar als
hij het geworden is, maakt gij hem tot een hellekind, tweemaal erger dan gijzelf
(Matteüs, 23, 15)’. En het is duidelijk dat neef Jan Laarmans ziet als de discipel,
zelfs een die te laf is om zijn positie te erkennen, vandaar zijn verwijtend ‘zit
daar niet als een Petrus die deze man niet kent.’ Laarmans wil inderdaad wat
afstand scheppen, want over ‘het been’ had hij voordien al bedacht: ‘ik kende
Boorman en wist dat hij mij te sterk was. Indien ik één atoom aanvaardde zou
hij weldra volkomen gelouterd en ik met alles beladen zijn […] Hoe hij het kwijt
moest raken, dat was zijn zaak, maar ik wies alvast mijn handen in onschuld’
(HB, p. 370-371)… als een moderne Pilatus.
Boormans ‘lijden en opstanding’
Als neef Jan Laarmans verwijtend vergelijkt met Petrus die niet wou toegeven
hoeveel hij met Christus te maken had (zie boven) dan heeft hij gelijk, want net
als Petrus verloochent Laarmans naar eigen zeggen (HB, p. 409) zijn meester
drie keer (de eerste keer bij Jan, de tweede keer op de veiling waar Boorman in
de boeien geslagen wordt (HB, p. 399) en de derde keer bij het terugzenden van
zijn contract (HB, p. 409)). In de scène van de veiling wordt bij dat verloochenen
overigens ook weer verwezen naar het lijdensverhaal van Christus. Vergelijk
~ 160 ~