jg 22 jaarboek 2 - Reynaertgenootschap

~ 159 ~
Tiecelijn 22
(HB, p. 397). Nu is koppigheid een karaktertrek die bij de Boorman uit Lijmen
zeker niet zo nadrukkelijk aanwezig is, die is vooral soepel en opportunistisch.
Als een klant niet toehapt (bijvoorbeeld Van Ganzen, zie verder), dan is dat
maar zo, en hoe vasthoudend Boorman ook is (hij laat zich niet door bedienden
afschepen), hij schat de situatie steeds heel realistisch in en iets dat onhaalbaar is,
laat hij rusten. De Boorman uit Het Been daarentegen ziet een uitdaging in zijn
onbereikbaar doel, en het herstellen van zijn oplichterij wordt zijn roeping. In het
uitvoeren van zijn roeping is hij niet langer de minzame demon die zelfverzekerd
op zijn doel afgaat, hij wordt integendeel een soort ‘wilde weldoener’ die op een
openbare verkoping slaag krijgt van de politie en zelfs in een gekkenhuis belandt
omdat hij bij de vereffening de hele stapel Wereldtijdschriften wil terugkopen
voor de prijs van de bestelling in plaats van voor de prijs van oud papier.
Als was het om die ‘messiaanse roeping’ van Boorman kracht bij te zetten, worden
in Het Been geregeld Bijbels aandoende formuleringen gebruikt en bovendien
worden er allusies gemaakt op de verhaallijn over het lijden van Christus
uit het Nieuwe Testament. In Lijmen blijft de Bijbeltaal beperkt tot ‘de bazuin van
’t laatste oordeel had ons niet schielijker kunnen doen opstaan’ (L, p. 365) als
Martha ’s nachts ‘Karel’ roept.
In Het Been vraagt Boorman dus raad aan een priester, en die begroet hen
met de woorden ‘Welkom, adderengebroed.’ Het ‘welkom’ is gemeend, want ze
worden vriendelijk onthaald met wijn, kaas en sigaren, maar het ‘adderengebroed’
evenzeer. De term mag misschien een studentikoos aandoend dysfemisme
lijken, hij is toch zeker negatief geladen, want Laarmans krijgt te horen: ‘Eerlijk
gezegd heb ik je nooit vertrouwd en het valt mij nog mee dat je al die jaren
op vrije voeten gelopen hebt. Maar dat blijft niet duren, dat zal je zien’. Het
woord ‘adderengebroed’ wordt in de Bijbel door Johannes de Doper gebruikt als
begroeting voor de Farizeeërs en Sadduceeën als die zich bij hem komen laten
dopen, 21 maar ook door Jezus Christus in een ‘strafrede’ tegen die huichelachtige
schriftgeleerden (Matteüs hoofdstuk 23), en daarin is vers 33 wel heel negatief:
‘Slangen, adderengebroed, hoe zult ge het hellevonnis ontkomen?’ 22 Na dat
‘adderengebroed’ gaat neef Jan nog even door tegen Laarmans: ‘Je ziet er anders
keurig uit, van buiten tenminste, maar hoe zit het daar vanbinnen, kerel?’ Dat
lijkt bijna een parafrase van Matteüs 23, 27: ‘Gij lijkt op gekalkte graven die er
van buiten wel mooi uitzien, maar van binnen vol zijn met doodsbeenderen en
allerhande onreinheid.’