jg 22 jaarboek 2 - Reynaertgenootschap

Tiecelijn 22
Lauwereyssen per ongeluk omver loopt op een markt, krijgt hij af te rekenen met
fysieke kwaaltjes (hoofdpijn en diarree). Dat ze ondertussen haar been verloren
is en met een houten prothese rondpikkelt, heeft hem aan het denken gezet
over een en ander: ‘Zou er enig verband kunnen bestaan tussen onze honderdduizend
exemplaren en het verlies van dat lid?’ (HB, p. 370). Die overweging
staat bepaald in schrille tegenstelling tot de ijzeren logica van het contract die
Laarmans moet aanleren in Lijmen met ‘plicht kan hard zijn’.
Hoewel Boorman in Lijmen steeds zelf de zaken in handen heeft genomen,
vraagt hij in Het Been Laarmans om hulp: ‘ik zou iemand willen raadplegen’ (HB,
p. 372). Eigenaardig genoeg kiezen ze als notoire vrijdenkers voor een pastoor als
hulpverlener, want Boorman gaat ervan uit dat ‘zo iemand door ’t voortdurende
biecht horen, telkens gevolgd door het voorschrijven van een passend medicijn,
een soort man van de praktijk kan geworden zijn die misschien wel een wenk kan
geven’ (HB, p. 373). Pastoor Jan, een neef van Laarmans, suggereert dat Boorman
het geld terug geeft aan Lauwereyssen, om zo van zijn gewetensproblemen af te
geraken. Boorman volgt het advies, maar Lauwereyssen neemt het geld niet aan
en houdt zich aan de wet van de handel: er was een bestelling, ze is geleverd, en ze
is betaald, de bedrijfsleidster ‘wil met de heren Boorman, Laarmans en Demattos
niets te maken hebben, meer is er uit haar niet te krijgen’ (HB, p. 389). Tot in
de rechtszaal verschuilt ze zich achter het contract met haar bedenking ‘wilt u
mij dan ook even zeggen of ik door iemand die mij rotte appelen geleverd heeft
gedwongen kan worden mijn geld terug te nemen als ik dat rotte goed liever
behoud?’ (HB, p. 394). De rollen worden dus gewoon omgekeerd, en Lauwereyssen
is onwrikbaar, waardoor Boorman met zijn ongemak blijft zitten. Als er in dezen
iéts demonisch is, dan is het bij Lauwereyssen te vinden en niet meer bij Boorman.
Die is zich er wel degelijk van bewust dat zijn wil om terug te betalen in feite niet
past in de wereld van de handel: ‘Alles is mij in het leven medegelopen, maar dat
ene wordt mij nu eenmaal niet gegund, want de eerste maal dat ik van het rechte
spoor afwijk sta ik te slaan als een blinde naar een ei. Laat het een les voor u zijn.
Wij mensen van zaken moeten het geld en de vervloekingen gelaten als ons deel
accepteren en malligheden als deze overlaten aan die daartoe geroepen zijn en die
als het Rode Kruis kunnen nakomen’ (HB, p. 391).
Lauwereyssen willen terugbetalen is dus streven naar het onmogelijke, naar een
doel dat ook Laarmans ‘van in ’t begin absoluut onbereikbaar voorgekomen was’.
Volgens Laarmans is de koppigheid van Boorman dan ook de enige drijfveer, want
hij vindt dat ‘opwellingen van naastenliefde meestal van voorbijgaande aard zijn’
~ 158 ~