jg 22 jaarboek 2 - Reynaertgenootschap

~ 157 ~
Tiecelijn 22
kon krijgen, als ik het maar handig genoeg inpikte’ (L, p. 357). Als Laarmans
haar dan het saldo wil kwijtschelden, besluit mevrouw Lauwereyssen dat ze van
Boorman geen cadeaus kan aannemen, en Laarmans gaat zijn ‘vernedering bij
Dikke Jeanne verdrinken’ (L, p. 358).
Een andere Boorman
Het verhaal lijkt daarmee keurig afgerond, maar vijftien jaar na Lijmen (1923 18 )
wordt de draad terug opgenomen in Het Been (1938), dat je als het tweede luik
van het verhaal kunt zien, en waarin zowel Laarmans als Boorman terug van de
partij zijn. 19
Bij het begin van Het Been komt de ik-verteller per toeval beroepshalve in contact
met Laarmans, die dan opnieuw bediende is geworden. De verteller kijkt
verbaasd naar ‘wat er overschoot van de directeur van ’t Algemeen Wereldtijdschrift
voor Financiën, Handel, Nijverheid, Kunsten en Wetenschappen’: geen
gold-tipped sigaretten meer, en terug het begin van een sik. Laarmans getuigt:
‘Boorman had mij opgetuigd, Boorman heeft mij afgetakeld. De naam van Boorman
zij geloofd’ (HB, p. 365 20 ). Met scheepstermen wordt hier de oude spreuk
‘God geeft, God neemt, de naam van God zij geloofd’ geparafraseerd. Boorman
als god? Een god uit de onderwereld dan toch, een demon, die de metamorfose
van Laarmans tot ‘man van de wereld’ weer ongedaan gemaakt heeft nadat die
zijn contract had teruggestuurd. Als je Boorman vergelijkt met andere ‘tricksters’
of demonen, komt Laarmans er gemakkelijk vanaf: hij komt zonder problemen
weer terecht in de wereld waar hij vandaan kwam, en Boorman heeft zijn plaats
als directeur van het Wereldtijdschrift weer ingenomen. De cirkel is rond.
Net als Lijmen is Het Been opgebouwd als raamvertelling waarin Laarmans
zijn verhaal doet aan de naamloze ik-verteller. In dat verhaal, één lange chronologisch
geordende flashback, probeert Boorman aan mevrouw Lauwereyssen
het geld terug te bezorgen dat hij haar via haar bestelbon met het Wereldtijdschrift
afhandig gemaakt heeft. Dat lijkt niet alleen vreemd, het is het ook. De
Boorman uit Het Been heeft zowaar een gedaanteverwisseling ondergaan.
Niet alleen lijkt hij na haar overlijden meer begaan met zijn echtgenote Martha
dan voordien (‘zolang ik bij hem in de leer was geweest had hij haar nooit bij
name genoemd, terwijl hij nu geregeld aan Martha refereerde als was ik aandeelhouder
in dat mens,’ (HB, p. 367) stelt Laarmans), maar nadat hij mevrouw