jg 22 jaarboek 2 - Reynaertgenootschap

Tiecelijn 22
naamse kinderen, maar ook bij Nederlandse, Turkse, Marokkaanse, Chinese,
kortom bij kinderen van allerlei nationaliteiten.
Maar ook hier traden allerlei veranderingen op, aanpassingen aan de moderne
samenleving. De belangrijkste is wel dat de Anansiverhalen nu vooral op schrift
verschenen. Zo verschenen de afgelo pen drie decennia zo’n twintig kinderboeken
met Anansiverhalen in het Nederlands. In deze Nederlandse versies van de
Anansiverhalen klinken alle genoemde functies nog door. In veel verhalen is de
aitiologische functie te zien, in vele de protestfunctie en zonder uitzondering zijn
ze ter lering en vermaak.
Bij de oversteek van het Caribisch gebied naar West-Europa is er echter iets
anders gebeurd dan een verschuiving van aitiologi sche functie naar protestfunctie.
In Europa duikt een nieuwe functie op: de identi teitsversterkende func tie. Anansi
hoort in Europa bij de roots van de zwarte mens, die in de vreemde omgeving die
Nederland is, herontdekt worden.
Ook de uitingsvorm van de verhalen verandert: van mondeling naar veelal
schriftelijk, en van een fami lieaangelegenheid naar een publieke gebeurtenis. 23
En weer passen de verhalen zich aan: couleur locale, flora en fau na worden steeds
wester ser. Televi sieshows, horloges, whisky, cola, klaverjas sen, een muziekwinkel,
het telefoonboek, mobieltjes, euro’s... als een spons zuigen de Anansiverhalen
de Europese wereld in zich op. Zo staat in Anansi komt naar Neder land
Anansi met koff ertje en ijs muts aan een Amster damse gracht. In Anansi en de
Botjes man wordt Anansi afge beeld als een jonge man die in een trainings pak van
Tijger een meisje aan het lachen maakt. De acteur/verteller Wijnand Stomp
is al sinds 1987 kampioen in het moderniseren van Anansiverhalen. In zijn
meespeeltheaterstuk Ik Anansi laat hij de held per skateboard opkomen, in Mr.
M.C. Anansi werd Anansi popster en in Anansi goes tévé mediatycoon.
De verhalen worden doorverteld, meestal door (beroeps-)vertel lers van Caribische
afkomst, in buurt huizen en kleine thea ters. De not wijdde er een
schooltelevi sie-uitzending aan en de verha len worden veel in onderwijs en vormings
processen ge bruikt.
Een probleem is dat het complexe dubbelkarakter van Anansi daar bij door
onwetendheid nogal eens geweld aangedaan wordt. Dan verwa tert hij tot een
ééndimensionale slimmerik, deugniet, entertainer of brave, verhalenvertellende
toverspin, 24 zoals ook wel met de figuur van Jan Klaassen gebeurde. Dan treedt
~ 110 ~