Het dynamische leven met het water - Voet van Oudheusden

37
cultuurhistorie diefdijk-noord vianen e.o.
De Lek bij Culemborg, in de
Middeleeuwen een sfeer van
conflicten en bloedige strijd.
afgedamd. De Vaartsche Rijn kreeg toen een directe
verbinding met de Lek bij Vreeswijk, pal tegenover
Vianen. Het herstel van de verbinding tussen Lek en
Utrecht moet de scheepvaart op die rivier een stevige
bries in de zeilen hebben bezorgd. Extra gunstig
voor die scheepvaart was dat de Lek sinds de afdamming
bij Wijk bij Duurstede een echte, daarmee
beter te bevaren, rivier was geworden. Van deze vooruitgang
zullen ook boerennederzettingen, zoals
Goilberdingen en Everdingen, hebben geprofiteerd
die door de ontginningen langs de oevers van de Lek
waren ontstaan.
Palissade
In de 12 e en 13 e eeuw zaten handel en transport op de
Lek in de lift. Plaatselijke en regionale machthebbers
probeerden hiervan een graantje mee te pikken, en
wel door versterking van de controle over de rivier en
heffing van tol. Op den duur torenden meerdere kastelen
langs de Lekoevers. Op de kaart zien we bij
Culemborg een verschuiving in de plaatselijke verdediging
naar de rivier. Zuidoost van de huidige stad
wordt een twaalfde-eeuwse motteburcht aangegeven:
een houten toren op een heuvel, omgeven met
palissade en gracht. Deze sterkte lag in een bocht van
het verlande riviertje De Meer. Hij kreeg rond 1300
een stenen opvolger: kasteel Kaetshage. Sinds de 13 e
eeuw verrezen kastelen bij de Lek, eerst aan de westzijde,
later aan de noordoostzijde van de nederzetting
Culemborg. Aan de westkant rees de ‘Culenborg’
op, een burcht in een ‘cule’, mogelijk een
moeras van de Meandergordel van Redichem’. In
het hoogtij van dit slot moet ook kasteel Everstein
hebben bestaan. Het staat op de kaart aangeduid in