Het dynamische leven met het water - Voet van Oudheusden

29
cultuurhistorie diefdijk-noord vianen e.o.
Grazige weiden van de
Everdinger Polder.
Uitzicht vanaf de Diefdijk
op de polder Goilberdingen.
werd en waarin de handel, de kruistochten en de
pelgrimstochten naar Jeruzalem de bewoners van de
lage landen in verbinding brachten met verre, onbekende
gebieden. Daarnaast vallen in het plangebied
de toponiemen op, herinnerend aan de cope-ontginningen,
zoals Heicop en Boeicop. Het begrip cope
verwijst naar een overeenkomst tussen een groep
ontginners en de landsheer, een gewichtig persoon
als de bisschop of de graaf.
Boerengemeenschappen
De ontginners kregen het land dat ze met bloed,
zweet en tranen veroverden op het water en de wildernis
in volledige eigendom. Ook werden ze
beloond met garantie van hun persoonlijke vrijheid.
Dat waren felbegeerde voorrechten in een tijd dat
legio mensen nog onvrij waren en op hun have en
goed nog zware verplichtingen drukten. De ontginners
mochten veelal ook met de door de landsheer
aangestelde schout de lagere rechtspraak uitoefenen.
Doorgaans mochten ze ook een eigen dijkbe-
stuur oprichten en een eigen kerk(gemeenschap)
stichten. Tegenover de verworven vrijheden en rechten
stonden de erkenning van het gezag van de
landsheer, het opdraven als soldaat in tijd van oorlog
en het braaf betalen van de belastingen, zoals de
tienden (een tiende deel van de oogst), aan de landsheer.
Zo ontstond in het gebied rond de Diefdijk een
aantal kleine boerengemeenschappen, loyaal aan het
gezag en vrij in het gebruik van het land voor economische
doeleinden.
Evenwijdige sloten
Aandacht vraagt nog de wijze waarop de cope-ontginningen
werden ontwikkeld. De ontginners
begonnen steeds met de aanleg van een bekading
– met zij-, voor- en achterkaden – zodat een polder
ontstond. Daarna was het zaak het oerwoud van
elzen en wilgen te rooien. Vervolgens moet een wetering
zijn gegraven aan het benedendeel van de copepolder,
parallel aan een lengtekade. De volgende stap