Het dynamische leven met het water - Voet van Oudheusden
Het dynamische leven met het water - Voet van Oudheusden
Het dynamische leven met het water - Voet van Oudheusden
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Slimme ratio<br />
De ligging <strong>van</strong> de Diefdijk had immense invloed op<br />
<strong>het</strong> grondgebruik aan weerszijden <strong>van</strong> de dwarsdijk.<br />
Op de kaart is een markante tegenstelling te zien,<br />
enerzijds een door <strong>het</strong> <strong>water</strong> gekweld land <strong>met</strong> hooilanden,<br />
eendenkooien en grienden. Anderzijds een<br />
weelderig boerenland <strong>met</strong> weiden en akkertjes en<br />
bongerds bij boerderijen, een zinnebeeld <strong>van</strong> Hollands<br />
hoorn des overvloeds. Nog een ander contrast<br />
valt op rond de Diefdijk. Ten oosten <strong>van</strong> de dwarsdijk<br />
draagt <strong>het</strong> boerenlandschap nog duidelijk sporen<br />
<strong>van</strong> <strong>het</strong> natuurlijke landschap <strong>van</strong> dit deel <strong>van</strong> de<br />
delta. De natuurlijke laagten – de overstromingsvlakten<br />
<strong>van</strong> de rivier – hadden hier zichtbaar invloed<br />
op wijze en timing <strong>van</strong> aanleg <strong>van</strong> ontginningsblokken.<br />
Aan de rand <strong>van</strong> <strong>het</strong> Land <strong>van</strong> Culemborg overheerst<br />
de strakke planmatigheid <strong>van</strong> de cope-ontginningen.<br />
Ontginningen, zoals Lanxmeer en <strong>het</strong> Beusichemse<br />
Voorkoop in <strong>het</strong> zuidoosten en Goilberdin-<br />
gen en Prijs in <strong>het</strong> noordwesten. Cope-ontginningen<br />
zijn zelfs troef aan de westkant <strong>van</strong> de Diefdijk. <strong>Het</strong><br />
natuurlijke landschap schemert hier amper door in<br />
de verkaveling; hier domineert de slimme ratio <strong>van</strong><br />
de ontginners die in de 11 e en 12 e eeuw hun geluk<br />
zochten en vonden in een grote <strong>water</strong>rijke rimboe.<br />
Kruistochten<br />
Op de kaart prijkt een bont geheel <strong>van</strong> namen <strong>van</strong><br />
ontginningspolders. De aandacht trekken Everdingen<br />
en Goilberdingen, beide eindigend op ‘ingen’ of<br />
engen, enken (= bouwland), namen verwijzend naar<br />
oeroude, individuele ontginningen die later lijken te<br />
zijn opgegaan in nieuwe (cope)ontginningen.<br />
Opvallend is de trits <strong>van</strong> meestal verbasterde namen<br />
<strong>van</strong> vreemde plaatsen of landen, zoals Paveien<br />
(Pavia), Prijs (Parijs), Bolgarijen, Autena en Gouwenes.<br />
<strong>Het</strong> zijn namen bedacht in een tijd dat de geografische<br />
scope <strong>van</strong> de middeleeuwse mens groter<br />
Rechts <strong>van</strong> de <strong>water</strong>gang<br />
ligt de heuvel waarop volgens<br />
de overlevering <strong>het</strong> Paveiense<br />
kerkhof lag. ‘Daar liepen de<br />
geesten rond te dwalen’, zo werd<br />
er verteld.<br />
Weteringhoeve in Bolgerijen<br />
bij Zijderveld.<br />
28<br />
cultuurhistorie diefdijk-noord vianen e.o.
Change language