Het dynamische leven met het water - Voet van Oudheusden

19
cultuurhistorie diefdijk-noord vianen e.o.
Zuidelijke Lingedijk bij Spijk,
vanaf 1809 onderdeel van de
Diefdijklinie.
Jan Blanken reorganiseerde
de Diefdijklinie in opdracht
van koning Lodewijk Napoleon.
Schilderstuk uit 1825 van Jean
Augustin Daiwaille.
Functieverandering
De themakaart toont een unieke waterstaatshistorische
structuur: een raamwerk van kaden en sloten
dat boekdelen vertelt over een waterbeheersing
ontstaan met en na de ontginningen. Waterkering
en waterlossing zijn daarin zonneklaar met elkaar
in conflict. Nog heel wel voorstelbaar is de misère
met de Culemborgse waterlossing in het voorland
van de Diefdijk, rond de Goilberdingsche Wetering
tussen Goilberdingen en de omgeving van Zijderveld,
rond de omvangrijke Waai en rond de Culemborgsche
Vliet tussen de Molenkade en de vlietsluis
bij de Horn. De kaart laat ook de functieverandering
uitkomen die dijken of kaden in de loop van de
tijd ondergingen. Opvallendste voorbeeld hiervan
is de Diefdijk. Deze veranderde van een aaneenrijging
van, ook als weg fungerende, zijkaden van
ontginningspolders – zoals Over-Zijderveld, Neder-
Zijderveld en Kortgerecht – in een stoere dwarsdijk
die een tijdlang ook dienst deed als onderdeel van
een leidijkenlinie.
Kantje boord
Een ander voorbeeld geldt de parallelweg van de
Diefdijk, de Schaiksche Weg – voorheen Schaiksche
Dijk – en de Graaf Huibertlaan, voorheen Poldersteeg.
Deze weg bestond aanvankelijk ook uit een
reeks zijkaden van boerenpolders uit de tijd van de
ontginningen: Gouwenes, Autena, Bolgerijen,
Over-Boeicop, Over-Heicop, Over-Middelkoop en
Loosdorp (zie ook themakaart ‘Economie’). Maar hij
vormde een kweldam bij overstroming van het
Land van Culemborg. Als het water kantje boord