Terug naar de basis - Nederlandse Officieren Vereniging

Voorwaarden voor de
rites of passage
De efficiëntie van de mechanismen
zoals tot nu beschreven leunt op
specifieke randvoorwaarden. Turner
benoemt een aantal voorwaarden:
fysieke afzondering, verplichte deelname
en het beleven van het ritueel
als een totaalervaring.
Ten eerste beschrijft Turner de fysieke
afzondering van de bestaande wereld:
The passage from one social status
to another is often accompanied by
a parallel passage in space, a geographical
movement from one place
to another (Turner 1982: 25). Om de
gewenste identiteitsverandering te bewerkstelligen,
is het noodzakelijk om
de initiandus uit zijn gebruikelijke omgeving
weg te halen. Bovendien kan
en mag de initiandus geen contact
hebben met personen die niet betrokken
zijn bij het ritueel. Juist door volledige
onderdompeling in een andere,
nieuwe, wereld ontstaat er een situatie
waarin de initiandus zijn ‘oude’
wereld kan loslaten en niet meer terug
kan grijpen op de vastigheden van zijn
of haar oude fysieke wereld.
Ten tweede beschrijft Turner dat deelname
geen optie is maar een verplichting.
“It is, furthermore, a universe
of work in which whole communities
participate, as of obligation, not optation.
Sooner or later, no one is exempt
from ritual duty (Turner 1982:31).
De initiatie is geen vrijblijvende activiteit,
het is iets waar de initiandus
doorheen moet, een noodzakelijke en
ingrijpende periode in het leven, waar
men niet onder uit kan. Het verplichte
karakter is noodzakelijk om de situatie
te creëren die het veranderingsproces
mogelijk maakt.
De derde voorwaarde is dat de initiatie
beleefd wordt als een zogenaamde
totaalervaring. De cadet wordt als het
ware compleet ondergedompeld in
een nieuwe wereld, waarbij zijn oude
referentiekader niet toereikend is om
te begrijpen wat er gebeurt. Turner
geeft aan dat elke rite de passage
serieus en als op zichzelf staand geheel
moet worden beleefd, “the play
is in earnest” 16 . Hierbij dient onder
alle deelnemers een gedeeld begrip
te bestaan over de regels en grenzen
van het ritueel. Ook de ludieke elementen
zijn dus aan grenzen gebonden:
zij worden serieus voorbereid
en uitgevoerd, en moeten door de
initiandi ook serieus beleefd worden.
Alle deelnemers moeten oprecht zijn
in hun deelname. De effectiviteit van
het ritueel wordt ondermijnd als zelfs
maar een klein aantal deelnemers niet
serieus deelneemt.
Recapitulerend kunnen we stellen dat
Turner een verandermechanisme beschrijft
welke zijn effectiviteit haalt uit
het feit dat er sprake is van fysieke afzondering,
verplichte deelname en het
creëren van een totale beleving.
De officiersopleiding aan
de KMA
Binnen de Koninklijke Militaire Academie
te Breda is door de decennia heen
een opleidingsmodel ontstaan dat gebaseerd
is op drie pijlers, weergegeven
in onderstaand model. Het moge duidelijk
zijn dat dit artikel vooral betrekking
heeft op de persoonsvormende
pijler.
Studie
Militair
Persoons- &
groepsvorming
Pijlermodel op de KMA 2006
De meeste cadetten starten hun opleiding
binnen de militaire pijler met
een halfjaar durende militaire basisopleiding,
die wordt gevolgd door
de academische opleiding. Tijdens de
militaire opleiding vind ook de Co-tijd
plaats. Tijdens de militaire opleiding
leren zij op een intensieve wijze de
basis militaire vaardigheden van een
formeel militair kader (direct verzorgd
door onderofficieren), die getoetst
worden in een fysiek en mentaal zware
eindoefening. Voor veel cadetten
voldoet deze periode precies aan de
verwachtingen.
‘De ALO (algemene luitenantsopleiding)
was precies wat ik van de KMA
verwacht had. Veel groen en een
hoop aandacht voor het militaire leidinggeven.
Het gaf me enorm veel
zelfvertrouwen dat ik zowel de Co-tijd
als het KCT10 gehaald had’ (Citaat uit
interview met een eerstejaars cadet).
Na deze achttien weken verruilen
de cadetten ‘het leven in het bos’
voor een periode van drie jaar waar
de focus ligt op de studie binnen de
academische pijler. De cadetten leven
gedurende deze periode op het terrein
van de KMA. De academische pijler
dient zorg te dragen voor kennisoverdracht
en het aanleren van een kritische
academische denkwijze.
In deze studieperiode is maar in beperkte
mate sprake van georganiseerde
militaire activiteiten, maar kan de
cadet wel zogenaamde persoonsvormende
activiteiten ontplooien binnen
de pijler Persoons- & Groepsvorming.
Deze pijler valt bestuurlijk en uitvoerend
grotendeels onder de verantwoordelijkheid
van de cadetten zelf 18 .
Het Corps wordt gefinancierd door
de KMA en heft daarbij contributie bij
haar leden. De leidinggevenden aan
de KMA kijken tijdens de activiteiten
goedmoedig over de schouders van
de cadetten mee. De actieve corpsleden
zorgen met z’n allen voor de uitvoering
van een groot aantal jaarlijks
terugkerende, maar soms ook spontane
activiteiten en geven zo invulling
aan het leven op de KMA 19 .
De Pijler Persoons- &
Groepsvorming
De activiteiten binnen de pijler Persoons-
& Groepsvorming vallen uiteen
in meerdere onderdelen. Allereerst zijn
er de formele activiteiten, zoals het
ochtendappèl, het koffie halfuurtje
op woensdagochtend, excursies, een
ceremoniële mars door de stad, ontvangst
extern (buitenlands) bezoek en
een parade op Koninginnedag. Deze
activiteiten zijn een goede oefening
voor toekomstige officiële gelegenheden
en in die zin vormend.
Voorts organiseert het Cadettencorps
activiteiten die worden uitgevoerd
door hiervoor speciaal opgerichte
commissies. Hierbij valt o.a. te denken
aan sportactiviteiten, het uitgeven
van een eigen blad, het organiseren
van cabaret en het beheer van een
eigen bar. Daarnaast worden er ook
grote officiële evenementen met een
formeel karakter georganiseerd. Zo
reserveert de KMA een week voor
de opbouw en viering van het jaarlijkse
gala, het Assaut. In dit weekend
23