Terug naar de basis - Nederlandse Officieren Vereniging

More documents

Recommendations

Info

vertoeven 5 , de taal te leren, en observaties te doen. Vroeg etnografisch werk richtte zich vaak op het beschrijven en duiden van rituelen, en de zogenaamde rites of passage waren wellicht het meest markant. De term rites of passage beschrijft het proces waarin mensen een overgang maken naar een nieuwe identiteit of status in de gemeenschap; ze worden ook wel initiatierituelen genoemd. Deze rituelen worden gehouden om een identiteitsverandering in iemands leven te bewerkstelligen. Arnold van Gennep beschreef in zijn klassieke werk ‘Rites of Passage’ 6 dat vrijwel alle initiatierituelen een uniform ‘stappenplan’ volgen: zij hebben in de basis dezelfde structuur. Deze structuur is in de decennia na het uitkomen van Van Gennep’s boek in honderden rituelen in tientallen culturen beschreven. ‘A rite of passage is a ritual that marks a change in a person’s social status or sexual status. Rites of passage are often ceremonies surrounding events such as childbirth, menarche or other milestones within puberty, coming of age, weddings, menopause and death’ (Van Gennep in Turner 1982: 23). Rites of passage kennen volgens Van Gennep drie opeenvolgende fases die hij benoemt als een preliminele (separatie), een liminele (transitie) en een postliminele (herintreding of reïncorporatie) fase (Van Gennep 1909). Deze fases zijn voor alle initiatierituelen, waar dan ook ter wereld, te herkennen 7 . De preliminele of separatie fase De preliminele situatie kenmerkt zich door symboliek met betrekking tot afsluiting. Het primaire doel van deze fase is om mensen afscheid te laten nemen van hun oude identiteit en ze te confronteren met een dringende urgentie om te veranderen. In sommige culturen gaat de initiandus symbolisch dood. Op de KMA is dit natuurlijk Separatie De rites of passage niet het geval, maar het valt op dat de aspirant cadetten tijdens de Cotijd hun naam 8 , hun kleding en taal af worden genomen. Zij worden uniform gemaakt zodat ze niet meer via hun persoonlijke eigendommen, taal of uiterlijkheden terug kunnen grijpen naar hun oude identiteit. Zij leren daarbij opnieuw praten, bewegen, eten en drinken. Pas na het doorstaan van de initiatie zullen ze ook weer een eigen (achter-)naam terugkrijgen. In de tussentijd worden ze aangeduid met een alternatieve naam. In het geval van de KMA worden de aspirant cadetten tijdens de Co-tijd Stieren genoemd. De preliminele fase wordt kortom gekenmerkt door constante onzekerheid, angst, shock en psychische en lichamelijke druk 9 . De preliminele fase eindigt als initiandi ontdaan zijn van Preliminele fase Liminele fase Postliminele fase Transitie Herintreding 21
22 | Carré 1 | 2013 hun persoonlijkheid, eerste weerstand tegen de vorming is doorbroken, en als de spelregels duidelijk zijn. De liminele of transitiefase Het woord limen betekent in het Latijn drempel en wordt gebruikt om de fase aan te duiden tussen twee identiteiten, waarin iemands status onduidelijk is. Als je op een drempel staat ben je noch binnen noch buiten. Een persoon heeft tijdens de liminele fase geen formele sociale status. De persoon is noch levend noch dood, nog ongetrouwd noch getrouwd. De aspirant cadet op de KMA is geen burger meer maar ook nog niet een volwaardig cadet. In de liminele fase worden initiandi voorbereid op hun nieuwe status en rol. Zij leren nieuw gedrag en doen nieuwe kennis op, welke zij in hun nieuwe status nodig zullen hebben. Jonge meisjes in Afrika die een initiatie ondergaan om volwassen vrouwen te worden, leren naast huishoudelijke vaardigheden ook gepast gedrag, een nieuwe manier van spreken 10 . In Papua Nieuw Guinea is het voor jongens gebruikelijk om op groot wild te leren jagen, en daarmee een volwassen man worden 11 . In verschillende culturen verspreid over de hele wereld leren initiandi tijdens rites of passage nieuwe mythes en verhalen over hoe hun nieuwe wereld in elkaar zit: een nieuwe kosmologie. Veel initiatierituelen duren meerdere dagen of zelfs weken en vinden plaats in afzondering van de bestaande leefgemeenschap. Dit gaat vaak onder grote druk. Whitehouse (1996) beschrijft hoe tijdens initiatierituelen in Papua Nieuw Guinea er nog altijd regelmatig jongens omkomen. Men gaat in die zin zo ver dat het creëren van doodsangst in deze rituelen reëel is. Op de KMA is dit uiteraard geenszins het geval, maar de Co-tijd en de eindoefening aan het einde van het eerste gedeelte zijn zeker ontworpen om een sterke indruk te maken op de initiandi. De achterliggende gedachte is hier dat de omgeving rond de initiandus zodanig zwaar dient te zijn dat hij of zij er met behulp van zijn tot nu toe opgebouwde kennis en vaardigheden niet meer uit komt. De onzekerheid over zijn of haar bestaande normen en waardenpatroon, oftewel identiteit, die nu ontstaat kan gebruikt worden om initiandi versneld te voeden met nieuwe oplossingen. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat kennis die opgedaan wordt onder dergelijke stressvolle omstandigheden, invloed heeft op het diepst liggende niveau van iemands persoonlijkheid, waardoor het veelal leidt tot een structurele identiteitsverandering. Whitehouse verwijst naar de theorie van flashbulb memory: “...vivid recollections of inspirational, calamitous, or otherwise emotionally arousing events. “...the detail of flashbulb recall increases directly with intensity of emotion at encoding” 12 . Rites of passage en sociale structuur De antropoloog Turner focuste zich, op basis van het werk van Van Gennep, op de relatie tussen deze liminele fase en sociale structuur. Hij concludeerde dat tijdens initiatierituelen bewust afstand wordt genomen van de gebruikelijke sociale structuur, de verhoudingen en de omgangsvormen. Tijdens de liminele fase is er sprake van een diffuse omgeving waarin gebruikelijke verhoudingen of normen en waarden niet meer gelden. Onder is boven geworden; rangen en standen verliezen (tijdelijk) hun betekenis. Men behoort niet meer tot de oude, maar ook niet meer tot de nieuwe identiteit; in andere woorden, er is sprake van identiteitsloosheid. De liminele fase kenmerkt zich door een constante afwisseling van structuur en antistructuur. ‘The novices are, in fact temporarily undefined, beyond the normative social structure. This weakens them, since they have no rights over others. But it also liberates them from structural obligations... They are dead to the social world, but alive to the asocial world’ (Turner 1982: 27). Er worden vaardigheden en denkwijzen aangeleerd door de cultuurdragers, maar daarnaast zijn er ook (ludieke) momenten, waar de ruimte bestaat om dat, wat wordt aangeleerd in twijfel te trekken en zodoende te experimenteren met de nieuwe identiteit. Dat dit element als functioneel wordt gezien blijkt uit het feit dat er meer dan eens een officiële rol is gecreëerd voor nar-achtige figuren die de rite de passage met ludieke elementen omlijsten ‘Liminality may involve a complex sequence of episodes in sacred space-time, and may also include subversive and ludic (or playful) events’ (Turner 1982: 27). Naast deze structurele omdraaiing beschreef Turner ook een sterke en soms zelfs euforische onderlinge verbondenheid tussen de initiandi tijdens de liminele- en postliminelefase. Hij ontdekte diverse processen waarbij positie en status worden ingeruild voor een sterke mate van gelijkheid en het verdwijnen van hiërarchie. De bestaande hiërarchische relaties worden tijdens de liminele fase vervangen door een nivellering van verschillen in positie en status, dit leidt tot een intense ervaring van essentiële menselijke verbondenheid. Turner definieert dit als communitas. Turner’s concept, denoting intense feelings of social togetherness and belonging, often in connection with rituals. In communitas, people stand together “outside” society, and society is strengthened by this. 13 De postliminele of herintredingsfase Gedurende het geheel van de rites of passage werken de initiandi toe naar een identiteit met een nieuwe (hogere) status op de sociale ladder. Dit einddoel dient gedurende de gehele periode als inspiratiebron en initiandi worden hier gedurende de rites of passage ook met regelmaat aan herinnerd. In de postliminele fase keren de initiandi uiteindelijk terug naar de bestaande wereld. Deze fase kenmerkt zich door symbolische terugkeer waarbij de initiandi worden omringd met triomf, beloningen en (uitbundige) feestelijkheden 14 . De initiandus heeft zijn nieuwe identiteit bereikt en behoort nu tot de culturele in-group. De reguliere Co-tijd eindigt met het cadettenkamp. De cadetten worden terug naar Breda gemarcheerd, onthaald op de KMA, en leggen vervolgens de cadettenbelofte af 15 . Hiermee wordt het aannemen van een nieuwe identiteit als cadet geformaliseerd. Hoewel de nieuwe cadetten nog een hoop te leren hebben, weten zijn nu voldoende om zich als cadet te redden.
Page 1: 20 | Carré 1 | 2013 opinie ‘Voor
Page 5 and 6: 24 | Carré 1 | 2013 wordt er gedin
Page 7 and 8: 26 | Carré 1 | 2013 Bij aankomst o
Page 9 and 10: 28 | Carré 1 | 2013 staat dus gaan

Terug naar de basis - Nederlandse Officieren Vereniging

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?