Terug naar de basis - Nederlandse Officieren Vereniging

Voetnoten
1 Johan Poelman studeerde COM (Cultuur,
Organisatie, Management) en werkte als
organisatieadviseur en nu als reseacher.
johanpoelman@hotmail.com Jeffrey Schwerzel
is antropoloog en geeft cultuurtrainingen.
2 Initiandus (m.-v.;-en), aspirant-lid, novitius.
In Van Dale woordenboek.
3 Alle gegeven citaten komen voort uit een
antropologisch onderzoek naar het culturalisatietraject
op de Koninklijke Militaire Academie
(KMA) te Breda gehouden gedurende vijf
maanden in het voorjaar van 2006. Een deel
van de citaten zijn afkomstig van opgenomen
interviews, de andere citaten zijn door de
onderzoeker opgeschreven. In antropologisch
onderzoek wordt aan de hand van langdurige
participerende observaties materiaal
verzameld. De gedachte hierbij is dat door
de langdurige en nabije aanwezigheid van
de onderzoeker inzichten ontstaan die moeilijker
door andere sociaal wetenschappelijke
methodieken te vangen zijn. De citaten zijn
geselecteerd door de onderzoeker en geven
een representatief beeld van de interviews.
De resulterende scriptie (Poelman 2007. Militaire
studenten of Studerende militairen? Een
antropologisch onderzoek naar het culturalisatietraject
op de Koninklijke Militaire Academie.
Amsterdam: Scriptie Vrije Universiteit) is aan
de Senaat van het Corps en de staf van de
KMA voorgelegd.
4 De Co-tijd is een afkorting van de Coördinatie
tijd. Het is de introductie tijd van het cadettencorps
aan het begin van de opleiding.
5 Dit kwam neer op een uitzending van 1 tot 3
jaar, zonder verlof, zonder internet en zonder
Paludrine of Norit.
6 Gennep, A. The Rites of Passage. Paris,
F: Emile Nourry. 1909.
7 Arnold van Gennep, Rites of Passage,
Routledge, Chapman & Hal, 2004-2010,
ISBN 9780-415-61156-5.
8 Cadetten krijgen tijdens de Co-tijd een bijnaam.
Daarbij spreken de meeste cadetten
elkaar tijdens de overige periode op de KMA
aan met hun achternaam.
9 Bloch, M. (2004) Prey Into Hunter. The Politics
of Religious Experience. Cambridge: Cambridge
University Press
10 Zie bijvoorbeeld Audrey Richards klassieke
werk Chisungu: a girl’s initiation ceremony
among the Bemba of Northern Rhodesia.
London: Faber. 1956.
11 Zie Bloch 2004.
12 Whitehouse 1996: 710-711. Rites of Terror:
emotion, metaphor and memory in Melanesian
initiation cults. In: Journal of the Royal
Anthropological Institute Vol.2.
13 http://www.anthrobase.com/Dic/eng/def/
communitas.htm.
14 Zie ook Whitehouse 1996: 704.
15 “That promise -a foreshadowing of the
officer’s oath- forms the foundation of the
values that the Corps wants to represent
internally as well as externally.” Groen en
Klinkert: Dutch Dilemmas. Officer eduction
at the Royal Netherlands Military Academy
(1828-2003). In: NLARMS. Officer Education.
The Road to Athens. 2003.
16 Turner: From Ritual to Theatre. The Human
Seriousness of Play. New York : PAJ Publications.
1982, pp 32.
17 KCT: Korps Commando Troepen. Ten tijde
van het onderzoek werd deze oefening verzorgd
door het Korps Commando Troepen.
18 Van den Aker schrijft dat het cadettencorps
niet het enige orgaan is dat verantwoordelijk
is voor de persoonsvorming: “De drie pijlers
beïnvloeden elkaar voortdurend. Het is belangrijk
dat de vormingsdoelen in elkaars
verlengde liggen, waardoor zij elkaar versterken,
verbreden, aanvullen of nuanceren
maar zeker niet tegenwerken of opheffen”
(Aker van den P.J.E.J. ’Kennis is macht karakter
is meer’. In: Militaire Spectator, jrg. 176:
10-2007, 419-420).
19 Groen en Klinkert (2003) gaan uitgebreid in
op de geschiedenis van het Corps en haar rol
in de persoonsvormende pijler.
20 “The introduction of new cadets into the
Corps has continued to this day, but over
time the pressure of social change and the
concern for bad publicity has made the
event physically and mentally less strenuous.
“ Groen en Klinkert, Dutch Dilemmas.
21 In 2006 was sprake van een lange Co-tijd
in september en een korte Co-tijd in het
voorjaar. Deze laatste werd speciaal georganiseerd
voor de nieuwe lichting kort model
cadetten die rond deze periode op kwamen.
De voor dit onderzoek geobserveerde Co-tijd
was die voor kort-modellers en duurde zes
dagen. De structuur en belangrijkste elementen
zijn voor beide versies van de Co-tijd
hetzelfde.
22 De vorm, inhoud, en duur van de Co-tijd
op de KMA is door de jaren heen meerdere
malen sterk veranderd en zeker niet constant
gebleken. Het meerdaagse ritueel dat in dit
artikel wordt beschreven is in haar basale
vorm al enkele jaren te doen gebruikelijk.
23 Zie Groen en Klinkert, Studeren in Uniform.
24 Dit gold nog binnen de geobserveerde Cotijd.
Tegenwoordig valt het gros van de
gebruikte uniformen onder de voorschriften
van de krijgsmacht.
25 Gedurende dit onderzoek werd het square
diner door omstandigheden in een sporthal
georganiseerd.
26 De symboliek met betrekking tot “van de
grond af opbouwen” is overduidelijk aanwezig.
27 NB ook hier weer de symbolische verwijzing
naar de dood.
28 De cadettenfamilie is een informeel sociaal
netwerk dat verticaal georganiseerd is onder
officieren, waarbij ouderejaars cadetten
“pa” of “ma” zijn voor jongerejaars. In de
regel komt iedere “familie” eenmaal per jaar
bijeen voor een familiediner. De cadet komt
op deze manier in aanraking met officieren
verspreid door de krijgsmacht.
29 Winslow, D. The Canadian Airborne Regiment
in Somalia: A Socio-Cultural Inquiry.
1998
30 Groen en Klinkert. Zij wijzen onder meer
op het opheffen van het internaat-systeem,
waardoor de geslotenheid van de KMA werd
verminderd.
31 Zie noot 16.
32 De opleidingen vallen compleet buiten de
vaste opleidingsstructuur van de KMA zoals
hiervoor beschreven is en valt dus ook buiten
onze analyse.
33 Groen en Klinkert: “the Corps as the binding
element, as a basis for the informal networks
that are so important within the officer corps,
and as the guardian of the norms and values
of the officer, has certainly been put under
pressure.” 2003: 69.
29