Tussen Afsluitdammen en Deltadijken - t Zeeuws Bodemvenster ...

daardoor, maar ook door andere moeilijkheden te Damme, belemmerd.
Brugge liet in 1566 een kanaal graven (door de oude Reigersvliet?)
met een wijde boog om Damme heen naar het Zwin; de vaart kreeg de
naam Zoete of Versche Vaart; de oude verbinding tussen Damme en Sluis
heette de Zoute Vaart. Om de nieuwe vaarweg naar zee volledig te
kunnen beheersen, kocht Brugge in 1566 van Philips II de stad Sluis met
inbegrip van het waterrecht op het Zwin. 34 ) Sluis bleef met Brugge verenigd
totdat de hertog van Parma in 1584 Brugge tot overgave dwong.
De Zoete Vaart werd in 1594 reeds bij Sluis afgesloten. De Zwinmonding
werd steeds ondieper; konden in het begin van de 18e eeuw slechts kleine
schepen Sluis nog bereiken, in het midden van de 18e eeuw was Sluis
voor schepen onbereikbaar vanuit het Zwin. De binnen de Sluisse wallen
gelegen haventoegang was totaal verzand, werd in 1861 afgedamd en
kreeg de naam „Sluissche Havenpolder" (zie fig. 36). Drie jaar later
volgde een nieuwe afdamming en ontstond de Zwinpolder terwijl met de
afdamming van 1873, toen de Willem Leopoldpolder ontstond, het hedendaagse
buitendijks gelegen Zwingebied overbleef. Fig. 20 toont enkele
fasen van het Zwin, dat in België en Nederland tot natuurmonument is
verklaard; de „Stichting Het Zeeuwsche Landschap" beheert het Nederlandse
deel.
In België werd op 23 februari 1938 opgericht de vereniging „Het
Zwin", die door de Maatschappij „Het Zoute" werd belast, alles in het
werk te stellen om te waken voor het behoud van dit kust- en natuurmonument.35)
De laatste herinnering aan de scheepvaart op het Zwin verdween,
toen in 1873 het beurtschip van Hennenfreund, de laatste beurtschipper,
bij opbod werd verkocht. Hennenfreund had het beurtvervoer te water
onderhouden tussen het Zwin en Holland, eerst vanaf de Sluissche haven,
daarna vanaf Retranchement. 36 )
De overgebleven boorden van het Zwin vormen één van de weinige
Zeeuwse gebieden waar men, naast vele zoutminnende planten, nog de
zeekraal (Salicornia herbacca) en de lamsoren (Limonium vulgare) vindt.
Beide planten zijn in de loop der eeuwen in Zeeland als groente genuttigd.
Thans worden ze slechts sporadisch voor dat doel verzameld; bedijkingen
en afdammingen bewerkstelligden mede de verdwijning.
De schelpenrijkdom van het Zwin is algemeen bekend. Men vindt er
een grote verscheidenheid, vooral van fossiele schelpen. Van een eldorado
voor handel en scheepvaart is van het buitendijkse Zwin bij de Nederlands-Belgische
grens alleen een prachtig natuurgebied overgebleven.
Ge»
Sinds de stormvloed van 1802 is ten noordoosten van Cadzand een tauadeerde
natuurgebied ontstaan, dat vooral de laatste jaren vanwege de toekom- —u».
51