Actueel - Schone Kleren Campagne

Goed
Goed nieuws
Column
van Lisette
Kreischer
(Veggie in
Pumps)
Het grote geef issue
GRATIS!
het blad van de Schone Kleren Campagne
gaat voor goed goed / nummer 14, winter 2010
Geef
schone kleren
deze feestdagen
(en maak kans
op mooie
prijzen)
Voor niks:
kerst- en
schoenkaartjes,
poster, cadeaulabels!
Interview
met fashion
icoon Aynouk
Tan

Inhoud
4
Geef schone kleren deze feestdagen
(en WIN!)
6
Clean & Unique: eerlijke merken
samen sterker
11
“Hoe kunnen we het nuttige met het
aangename verenigen om bij te dragen
aan een betere wereld?”
16
“Het gaat niet alleen over dat leuke
jurkje in het rek, het gaat over mensenlevens.”
20
Grote kledingmerken erkennen
belang leefbaar loon
04 Geef schone kleren deze feestdagen (en WIN!)
06 Clean & Unique: eerlijke merken samen sterker
08 Kort: onderzoek naar banken en een nieuwe alliantie
10 Doneer jezelf
11 Column uit het netwerk:
Lisette Kreischer van Veggie in Pumps
12 Urgent Appeals
13 GRATIS: kerstkaart, schoenkaartje
en donateursbon
16 Interview fashion icoon Aynouk Tan
19 Kort: SKC het land in en Marieke in de Viva400
20 Afsluiting Kleren Schoon? Leefbaar Loon!-campagne
22 Gevangen tussen fabriek en bruidsschat
Foto voorpagina en rechts: Joline Gelok en Robin van
den Akker tijdens de opnames van het filmpje ‘Geef
schone kleren deze feestdagen’. Foto’s: Ton de Heij.

Geven rijmt
op leven
Redactioneel
Weet je het al? Wat je nu weer moet bedenken
om met Sint te schenken? Misschien wel een
paar sokken, handschoenen of een sjaal? Weet
je al welke kleren je aan gaat trekken om te
schitteren bij het kerstdiner? Wellicht heb je
een mooi lingeriesetje in gedachten om aan de
kerstman te vragen, of zelf cadeau te doen?
Het is weer tijd om te geven – uit te geven en
weg te geven. We sjezen massaal naar de winkel
om feestkleding en presentjes te kopen…
En op zich is dat helemaal niet zo erg: als wij
niet zouden (uit)geven, hadden de mensen die
onze glitter-outfits maken nog minder om van
te leven.
Toch vind ik het vaak lastig als ik me bedenk
dat deze luxe voor hen meestal allemaal niet is
weggelegd. Terwijl ze zo ontzettend veel geven. Twaalf,
veertien uur op een dag werken, en niet een beetje achter
een beeldscherm zitten terwijl je soms je mail kan
checken, met je vriend kan bellen en naar het toilet kan
gaan. Nee, echt monotoon bikkelen. En als je dan eindelijk
klaar bent moet je nog van alles. Van bijna niks
eten maken, voor je kinderen zorgen, wassen.. Een
eigen leven heb je niet. En dat allemaal voor ons.
En als ze er dan enorm veel voor terug kregen… Maar
ik hoef jullie niet te vertellen dat ze over het algemeen
veel te weinig verdienen, en geen vakantiegeld, opleiding,
eindejaarsbonus krijgen. Laat staan een beetje
waardering. Een scheldkanonnade misschien, en een
gebutste banaan in de pauze als ze mazzel hebben. De
prijs van onze kleding is de afgelopen jaren gestaag
gedaald, dus wij geven er ook al steeds minder voor.
Toch ben ik optimistisch. Ik snap het als dat je wellicht
verbaast, want dit leek even een negatief stukje te worden.
Maar nee. Het mooie is namelijk, dat steeds meer
mensen iets willen geven om dit onrecht te stoppen.
Er zijn er die bijdragen omdat ze bij de Schone
Kleren Campagne werken (ik zet ze graag even in het
zonnetje). Maar er zijn ook mensen die op een andere
manier iets aan ons schenken - hun kennis, hun tijd,
hun netwerk. Dat nemen wij maar al te graag (zie ook
pagina 10).
En er zijn mensen die graag geld of schone kleren zouden
willen geven. Ben jij daar één van? Geweldig! Want
wij geven je deze feestdagen de mogelijkheid om schone
kleren cadeau te doen. Door een waardebon te schenken
die de ontvanger donateur maakt van de Schone Kleren
Campagne, breng je een eerlijke kledingindustrie dichterbij.
Wat is er nu mooier in deze donkere dagen? Wij
kunnen op onze beurt iedereen die ons zoveel geeft
hartelijk bedanken, want als je een bon bestelt maak
je kans op mooie prijzen. Je leest er alles over als je
deze pagina omslaat. Was dus jouw antwoord op de
beginvraag of je al weet wat je gaat schenken ‘nee’?
Nu niet meer.
Marieke Eyskoot
Coördinator Campagnes en Communicatie
Pagina 3

In your face.
Laat de Sint het maar niet horen.
Joline is er klaar voor, Robin vraagt het zich
af en Marieke legt het nog één keer uit.
Geef schone kleren
deze feestdagen
Concept, script en regie: Marieke Eyskoot
Camera, montage en geluid: Kim Schonewille
Acteurs: Robin van den Akker, Joline Gelok
Styling: Marieke Eyskoot
Licht en hand- en spandiensten: Ton de Heij
Met veel dank aan: Rachel Brouwer, Daphne Bruno,
Edmé Koorstra
Pagina 4
Van boven ziet het er nog beter uit.
Licht... actie!
De geweldige crew.

Geef schone kleren
deze feestdagen
(en WIN!)
Zoek niet verder, want wij hebben hèt cadeau voor deze
feestdagen voor je: schone kleren! Wie wil dat nou niet:
jurkjes, jasjes en vlinderstrikjes die onder goede arbeidsomstandigheden
zijn gemaakt? Deze Sint of Kerst kun
jij dat mogelijk maken. In plaats van sokken in de surprise
of lingerie onder de kerstboom kun je óns cadeau
doen. Door donateurschap van de Schone Kleren Campagne
weg te geven (vanaf 15 euro), breng je een
wereld vol eerlijke kleding dichterbij. En maak je ons
heel blij (zomaar een gedichtje erbij!).
Door Marieke Eyskoot
En niet alleen ons: als je een cadeaubon bestelt maak
je zelf kans op een aantal prachtige prijzen. Want we
danken je heel graag voor je steun. Zonder jou zouden de
mensen die onze kleren maken het nog zwaarder hebben
in deze donkere dagen. Je kunt kiezen uit deze prijzen:
twee kaartjes voor de musical La Cage aux Folles in de
kerstperiode plús een meet & greet met musicalster en
SKC-ambassadeur Robin van den Akker, een heerlijk verwenpakket
vol kerstproducten van Lush of een bon ter
waarde van 60 euro om te gaan shoppen in fair fashion
concept store Charlie+Mary (zie ook pagina 6 over Clean
& Unique). Bestel je bon(nen) gauw: hoe meer je er
bestelt, hoe meer kans je maakt op een cadeau! In het
midden van deze Goed Goed nieuws vind je een bon die
je naar ons kunt sturen.
Om te laten zien hoe gelukkig je iemand kunt maken
met dit geschenk, hebben we een filmpje voor je
gemaakt. De draaidag was geweldig en we laten je hierbij
wat beelden achter de schermen zien. Het filmpje
is erg leuk geworden, al zeggen we het zelf. Ga hem
dus gauw bekijken op www.schonekleren.nl en stuur
hem door naar iedereen die nog een goed cadeau-idee
kan gebruiken. Dat hoeft natuurlijk niet alleen voor de
feestdagen te zijn: je kan ons bij elke gelegenheid
weggeven. Alvast veel dank!
Donateurs zijn voor ons erg belangrijk. We kunnen het
geld goed gebruiken om op te komen voor de mensen
die onze kleren maken, en daarnaast is een groot aantal
donateurs een sterke aanwijzing dat een organisatie
gesteund wordt door de samenleving; dit is belangrijk
voor geldschieters. Je helpt ons dus dubbel als je
donateur wordt!
Pagina 5
In deze Lush-box vind je alle
verzorgings- en cosmeticaproducten
die je je maar kunt
wensen, en het is allemaal vers,
niet op dieren getest, zoveel
mogelijk biologisch en in zo
weinig mogelijk verpakking.

Clean & Unique:
eerlijke merken samen sterker
Voor kleine merken die schone kleren willen maken,
maar nog niet goed weten hoe, kan het Clean & Uniquenetwerk
een uitkomst zijn. Als lid kun je gebruikmaken
van de expertise van andere leden, samen leren hoe je
arbeidsomstandigheden kunt verbeteren en delen in de
kosten die daar bij komen kijken. De eerste successen
zijn al geboekt.
Door Edmé Koorstra
Clean & Unique is het platform voor kleine modelabels
die schoon en duurzaam willen produceren. De
leden zijn gezamenlijk aange-sloten bij de Fair Wear
Foundation, de stichting die kledingbedrijven helpt bij
het verbeteren van arbeidsomstandigheden in de fabrieken.
“We willen graag het beste voor de fabrieksarbeiders die
onze kleding maken,” zegt Charlotte van Waes, medeeigenaar
van kledingmerk Charlie+Mary. Sinds 2009 runt
ze samen met vriendin Marieke Vinck een kledingwinkel
in de Amsterdamse Gerard Doustraat. “Daarom wilden we
lid worden van de Fair Wear Foundation. Maar dat is duur
voor een klein label. Door Clean & Unique zijn we nu collectief
lid en betalen we maar 500 euro per jaar.”
Charlie+Mary: Amsterdamse fair fashion kledingwinkel.
Maar lid zijn van Clean & Unique betekent meer dan
alleen lidmaatschapsgeld betalen, benadrukt Van Waes:
“De belangrijkste voorwaarde is dat je actief deelneemt
aan het proces van het verbeteren van de arbeidsomstandigheden.
Dat vraagt om een actieve houding. Je kunt gebruikmaken
van de kennis en ervaring van andere leden,
maar we reiken geen kant-en-klare oplossingen aan.”
Er is bij Clean & Unique ruimte voor nieuwe labels die
zich aan willen sluiten. Van Waes: “Het is moeilijk om
als klein ethisch label te beginnen. Maar via Clean &
Unique kunnen we van dezelfde faciliteiten gebruik
maken als de grote bedrijven. Je kunt samen makkelijker
stoffen inkopen of toegang krijgen tot een fabriek die je
wilt delen. Het maakt niet uit wat of waar je produceert,
de obstakels zijn voor iedere startende onderneming hetzelfde.
Dus waarom zou je het wiel opnieuw uitvinden
als je ook kunt profiteren van de kennis van anderen?”
Meer informatie of aanmelden?
Ga naar www.cleanunique.org.
Studio Jux
Studio Jux is zo’n label dat met de hulp van het platform
is uitgegroeid tot een modesucces. Jux staat nu
aan de vooravond van een stormachtig internationaal
avontuur.
Het Amsterdamse tweemansbedrijf was betrokken bij de
oprichting van Clean & Unique in 2008, en is in korte
tijd gegroeid tot een internationale onderneming met een
eigen fabriek in Nepal. Eind september sleepte het een
contract met de grootste Franse post-ordercatalogus,
La Redoute, in de wacht. Door die deal is Studio Jux’
kleding vanaf volgend jaar winter te koop in 21 landen.
Uit de collectie van Studio Jux.

De kleding van Studio Jux wordt in Nepal gemaakt.
“In 2009 is Studio Jux begonnen met een vrouwencollectie,”
zegt manager en mede-oprichter Carlien
Helmink. “Zo duurzaam mogelijk en onder goede
omstandigheden gemaakt in Nepal, een van de armste
landen ter wereld. Er werken nu vijftien mensen voor
ons. Inmiddels hebben we uitgebreid met een mannenlijn
en accessoires. Die komen van een women empowerment-project,
waar we vrouwen zonder opleiding helpen
aan training en werk.’’ Haar partner, ontwerpster Jitske
Lundgren, woont in de hoofdstad Kathmandu, dicht bij
waar de kleding wordt gemaakt. “Daardoor weten we
zeker dat de arbeidsomstandigheden in orde zijn.”
Ethical Fashion Award
Tijdens de laatste Ethical Fashion Show in Parijs prees
de jury Studio Jux om de combinatie van design en
duurzaamheid, en gunde het merk de hoofdprijs: de
Ethical Fashion Award 2010.
Het geheim zit hem, volgens Helmink, in de ‘echtheid’
van Jux. “Wij zijn tamelijk uniek, in het feit dat we
echte mode maken en echt duurzaam zijn. Die combinatie
zie je weinig. Onze focus ligt op designkleding
van duurzame materialen en een mooie afwerking,
vergelijkbaar met bijvoorbeeld Filippa K. En Jux is niet
gecreëerd: we besteden geen duizenden euro’s aan campagnes
of billboards. Onze klanten waarderen dat enorm.”
Behalve in Nederland verkoopt Studio Jux in landen als
Denemarken, Duitsland, Oostenrijk en België. Nu is de
oplage nog een paar duizend stuks, maar met de
opdracht voor La Redoute op zak worden dat er “tienduizenden”.
Met de hulp van het Clean & Unique-netwerk
komt het uiteindelijke doel van Studio Jux in zicht:
een volwaardig alternatief bieden voor het bestaande nietduurzame
aanbod, en uitgroeien tot een lifestylemerk.
Er zit ook een keerzijde aan dat succes: als je bedrijfsomzet
een bepaalde hoogte overstijgt, kun je niet meer
bij Clean & Unique blijven. “Tegen die tijd moet je in
staat zijn om zelfstandig lid te worden van de Fair
Wear Foundation,” zegt Helmink. Ze houdt er dan ook
rekening mee dat Studio Jux Clean & Unique gaat verlaten.
“Dit kan wel eens het moment zijn dat we helemaal
zelfstandig moeten worden. Maar mocht dat
gebeuren, dan blijven we als oud-Clean & Unique-lid
als adviseur bij het platform betrokken.”
“Mijn advies aan startende labels? Bedenk eerst goed
wat je wilt, stel een doel en laat je niet afleiden. Er
zijn te veel mensen die iets van je willen. Wij hadden
bijvoorbeeld contact met een bepaalde agent, het leek
een fantástische kans om voet aan de grond te krijgen
in Japan, maar die agent bleek later ook bontmerken te
verkopen! Dat willen we dus niet. Clean & Unique
helpt je je eigen koers te blijven varen, en dat op een
schone, eerlijke manier.”
Pagina 7

Banken: doe meer
voor schone kleren
Acht van de elf grootste Nederlandse banken scoren
matig tot slecht als het gaat om de controle op de
naleving van arbeidsnormen in de kledingsector. Dit
blijkt uit onderzoek van de Eerlijke Bankwijzer, dat het
beleid en de uitvoering ervan door
banken op het gebied van Maatschappelijk
Verantwoord Ondernemen vergelijkt.
De ASN Bank en Triodos Bank scoorden
goed en de ING Bank een voldoende.
Kort
Om te onderzoeken hoe banken hun verantwoordelijkheid
nemen op het gebied
van arbeidsrechten is er gekeken naar
de manier waarop zij investeren in de
kledingindustrie. De Eerlijke Bankwijzer
vindt dat banken harde afspraken moeten maken met
de kledingbedrijven waarin zij investeren, over de
naleving van arbeidsnormen in de productieketen.
Vervolgens moeten banken deze afspraken goed controleren,
om zo te voorkomen dat ze ongewenste praktijken
financieren. FNV-voorzitter Agnes Jongerius:
“Of een werknemer nu in China, India of Laos spijkerbroeken
maakt, iedereen heeft recht op fatsoenlijk
werk tegen fatsoenlijke voorwaarden. Banken zouden
echt beter hun best moeten doen om misstanden in de
kledingsector te helpen oplossen en tegen te gaan.
Echt goede controle op arbeidsomstandigheden en
sociale kwaliteit in de bedrijven waar ze geld in stoppen
is er nog onvoldoende bij.”
De Eerlijke Bankwijzer is een initiatief van een aantal
leden van het platform van de Schone Kleren Campagne:
Oxfam Novib, Amnesty International, Milieudefensie en
vakbond FNV. Daarnaast werkt ook de Dierenbescherming
mee. Het onderzoek is uitgevoerd door onderzoeksbureau
Profundo, in samenwerking met de Schone
Kleren Campagne.
Kijk voor de resultaten van dit onderzoek op www.eer
lijkebankwijzer.nl – op deze site kun je ook zien hoe
jouw bank scoort op het gebied van transparantie,
mensenrechten en duurzaamheid.
Luxemerken: niet alles
goud wat er blinkt
Goudzoekers is een TV-programma van de VPRO waarbij
drie journalisten in verschillende sectoren in de
wereldwijde economie meelopen, om er zo achter te
komen wie de winnaars en verliezers achter grote
trends en hypes zijn. In de aflevering 'Echt of nep' van
29 september onderzochten de goudzoekers hoe de
tassen van luxemerken als Prada worden gemaakt.
Is de kwaliteit van deze producten echt zo veel beter?
En onder welke omstandigheden worden de tassen
gemaakt? Hierbij werd ook aandacht besteed aan een
conflict in de Turkse DESA-fabriek, een van de fabrieken
waar Prada haar lederwaren laat maken. In deze fabriek
worden de arbeiders die lid zijn van een vakbond door
het management geïntimideerd en zijn er een aantal
van hen onterecht ontslagen. Voor meer informatie over
deze zaak en het terugkijken van de aflevering kun je
kijken op www.schonekleren.nl/activiteiten/andere-acties
Fair, Green & Global
Alliantie van start
De Fair, Green & Global Alliantie – bestaande uit de
organisaties Both ENDS, Milieudefensie, Niza, SOMO,
TNI en Schone Kleren Campagne/Clean Clothes
Campaign – gaat van start. Het programma wordt
mogelijk gemaakt door financiering van het ministerie
van Buitenlandse Zaken in het kader van het MFSIIstelsel.
Dit nieuwe samenwerkingsverband versterkt de
zelfredzaamheid van mensen in ontwikkelingslanden
door in te zetten op de kracht van lokale maatschappelijke
organisaties, die werken op het gebied van
duurzaamheid en mensenrechten. Omdat de positie
van de allerarmsten op aarde vaak verslechtert door
investeringen van bedrijven en oneerlijk handelsbeleid
van Westerse landen, richt de alliantie zich hier ook op.
Een hervorming van het huidige economische systeem
naar een systeem dat oog heeft voor mens en natuur is
noodzakelijk. De Fair, Green & Global Alliantie zet zich
de komende jaren in voor deze ommezwaai.
Helaas moeten we dat doen met minder geld dan we
hadden aangevraagd: donateurs zijn daarom hard nodig.
Op pagina 4 is meer te lezen over onze donateurswerfactie.
Bij voorbaat dank!
Pagina 8

De Schone Kleren Campagne vraagt voor elke editie van Goed Goed nieuws kunstenaars,
fotografen of vormgevers om beelden te maken bij ons werk. Deze keer: Roel Dalhuisen.

Foto: Eelke Dekker
Doneer
jezelf
Geld is altijd goed, maar er zijn ook andere manieren
om aan ons te geven. Door je tijd en kennis te doneren
bijvoorbeeld. De virtuele Schone Kleren Campagne,
onze online aanwezigheid, is heel belangrijk, en dus
zijn we met een project bezig om ‘m te verbeteren. Een
van de onderdelen is de mogelijkheid om jezelf aan
ons te schenken, nou ja – dat wat je kan dan.
Door Marieke Eyskoot
Augustus vorig jaar heeft onze website een ingrijpende
verandering ondergaan. De nieuwe huisstijl zorgde voor
een andere look; daarnaast werd de website anders
ingedeeld en kwamen er functies bij. Zo kregen we een
winkel, informatie over de kledingindustrie en een speciaal
media-deel. Sommige aanpassingen werkten
direct goed, andere minder. Wie op ons (nieuwe) blog
heeft gekeken zal merken dat dat nog niet erg loopt.
Dat komt doordat we tegelijkertijd met de social media
Facebook, Hyves en Twitter begonnen. Veel van wat we
dachten op het blog te gaan zetten, kunnen we nu daar
kwijt. En met succes: inmiddels hebben we tegen de
2000 vrienden op de sociale netwerken.
Het blog is dus een van de onderdelen die we overwegen
te veranderen. Maar na een dik jaar is het sowieso
goed om kritisch naar onze hele online aanwezigheid te
kijken. Moeten we geen RSS-feed (ja, en inmiddels
hebben we die) en maken we het makkelijk genoeg om
mee te doen en te delen? Hoe doen we het op Facebook
en Twitter, en kan dat beter? Deze issues, en veel
meer, pakken we de komende maanden aan – hopelijk
zien jullie de resultaten!
Wat bij ons altijd hoog op de agenda staat is het vergroten
van de mogelijkheden om mee te doen. Steeds
meer mensen willen datgene geven waar ze veel van
hebben: kennis en kunde. Graag natuurlijk – voor een
goed doel is dat zeer waardevol. Daarom ontwikkelen
we nu online een plek waar wij kunnen laten weten
waar we behoefte aan hebben, zodat geïnteresseerden
zich kunnen aanmelden. Ook kunnen we op deze
manier aansluiting vinden bij andere initiatieven in ons
werkveld, zoals bijvoorbeeld Nabuur.org en de 1%Club.
Dan kan het gaan over expertise op het gebied van
vorm-geving, (merk)marketing en online media, maar
het kan ook te maken hebben met juridische zaken,
lobby of politiek.
We hebben al zeer goede ervaringen met experts die hun
vaardigheden voor ons inzetten. Zo heeft een groep vormgevers
'een leuke avond over schone kleren’ gemaakt –
de inmiddels zeer populaire Grote Klere Quiz staat hier op
de foto en pagina 19.
Kijk binnenkort op www.schonekleren.nl als je iets te
geven hebt. Alvast veel dank!
#durftevragen
Pagina 10
De Grote Klere Quiz is niet alleen
meer op je computer te spelen:
je kunt hem nu ook als leuke set
kaartjes in mooi doosje bestellen.
Van online naar offline succes, zie
pagina 19 voor meer.

Column uit het netwerk
Caring is Sharing
De Schone Kleren Campagne is er trots op
een netwerkorganisatie te zijn. Daarom laat
Goed Goed nieuws elke editie een organisatie
uit ons platform aan het woord, om meningen
en observaties te delen. Deze keer: Lisette
Kreischer van ecofabulous lifestyleplatform
Veggie in Pumps.
Onlangs nam ik deel aan Salone del Gusto
(een internationaal smaak- en eetfestijn) en
Terra Madre (de internationale bijeenkomst
van Slowfood) in Turijn. Als afgestudeerde
aan de Youth Food Academy, de jongerentak
van Slowfood, werd ik hiervoor uitgenodigd
en hoefde ik alleen de reis zelf te betalen.
Mijn slaapplaats, het vervoer ter plekke,
lunch, ontbijt, hapjes en alle drankjes die je
maar kunt bedenken: alles werd verzorgd. Als
een prinses in ekoland heb ik mijn buikje
rond gegeten aan allerlei mooie, eerlijke en
veganistische producten, geleerd over goed
en duurzaam eten en genoten van heerlijk
gezelschap. Ik kon niet anders dan met open
mond (letterlijk, het zag er erg grappig uit)
dankbaar zijn over wat ik in mijn schoot
geworpen kreeg, maar ik begon me ook
schuldig te voelen over al dat moois. Zijn we
nu echt rijk en voldaan aan het bakkeleien
over hoe het anders moet, terwijl ons zitvlees en onze
lovehandles met de dag in centimeters toenemen; was
dat nou echt de bedoeling? ‘Kijk nou toch eens hoe
goed we bezig zijn!’ hielden we onszelf voor, terwijl de
flessen wijn, inktvissen en varkenspoten ons om de
oren vlogen. Ik besloot een dag te spijbelen om tot
mezelf te komen.
Hoe kunnen we het nuttige met het aangename verenigen
om bij te dragen aan een betere wereld? En wat is
dat dan, een betere wereld? Wie bepaalt er wat goed is
en wat slecht? Als ik stop met het kopen van kleding
die onder die slechte omstandigheden gemaakt is,
hebben die meiden die de kleding maken misschien
geen baan meer; als ik het wel blijf kopen stimuleer
ik die markt. Ik stond voor een keuze: ik kon in mijn
eigen veilige rijke ei blijven zitten, of bij mezelf
beginnen. De oplossing bleek het laatste: innerlijke
klimaatverandering! Als iedereen eens bij zichzelf
begint, ontstaat er ruimte om te ervaren wat zuiverheid
betekent. We zullen ons dan vanzelfsprekend
steeds meer gaan bekommeren om wat we eten en
Lisette Kreischer: “Hoe kunnen we het nuttige met het
aangename verenigen om bij te dragen aan een betere
wereld?”
wat we dragen; de kwaliteit van leven wordt dan steeds
belangrijker.
Ik besloot vanaf dat moment voor de volle honderd procent
te genieten van wat mij gegeven werd, zodat ik
dat eenmaal thuis door kon geven aan anderen. De les
die ik geleerd heb is: altijd in verbinding blijven met
het kleine en het grote, of het nu gaat om wat je koopt,
wat je op je huid draagt of wat je in je mond stopt. Wie
zich bewust is van de schoonheid van hetgene dat hij
of zij ontvangt, zal betere en bewustere keuzes maken
en op die manier positieve invloed hebben op de rest
van de wereld. Zo machtig ben je als mens. Immers: je
bent een klein onderdeel van het grote geheel en toch
heel groot tegelijk!
Lisette Kreischer
www.veggieinpumps.com
Het boek 10WYS - de wijsheidsrevolutie, dat Lisette
samen met Geertje Couwenbergh heeft geschreven, is
half november uitgekomen.
Pagina 11
Foto: Toeps

Urgent Appeals
De Schone Kleren Campagne ontvangt
vanuit de hele wereld verzoeken van arbeiders
en hun organisaties voor steun bij
misstanden in kledingfabrieken. Wij onderzoeken
de klachten, confronteren de betreffende
kledingmerken met de schendingen
en helpen met constructieve oplossingen.
Veel zaken lossen we op achter de schermen,
maar als het nodig is maken we een
zaak openbaar en vragen we consumenten
om de arbeiders te steunen. En dat heeft
effect! In deze Goed Goed nieuws aandacht
voor onze recente Urgent Appeals.
Indonesië:
Overwinning vakbond
in Tommy Hilfigerfabriek
In de vorige editie van Goed Goed nieuws
berichtten we over onze actie voor het
hoofdkantoor van Tommy Hilfiger in
Amsterdam. Samen met vakbondsleidster
Emelia Yanti protesteerden we tegen de
jarenlange vakbondsonderdrukking in de
PT Mulia Knitting Factory. De actie was
succesvol: op 20 mei sloot de fabriek een
overeenkomst met de lokale vakbond waarin deze expliciet
wordt erkend. Dit betekent dat alle arbeiders zich
mogen aansluiten bij de vakbond en zo gezamenlijk kunnen
onderhandelen over hun arbeidsomstandigheden.
De SKC deed een dringende oproep om de onterecht
gearresteerde Kalpona Akter en Babul Akhter vrij te laten.
De betreffende vakbond, SBGTS, is in mei 2007
opgericht. Direct na de oprichting werden de arbeiders
door hun werkgever voor de keuze gesteld: het lidmaatschap
beëindigen of ontslagen worden. Negentien
vakbondsleden zijn uiteindelijk ontslagen.
Verschillende organisaties, waaronder de Nationale
Commissie voor Mensenrechten in Indonesië, hebben
de schending van dit internationaal erkende, fundamentele
recht veroordeeld. In Nederland, Frankrijk en
Indonesië werd ruim twee jaar campagne gevoerd voor
de erkenning van de vakbond in de fabriek.
De vakbond en Schone Kleren Campagne zijn blij met
deze overwinning. “De arbeiders waren monddood. Nu
staat er zwart op wit dat de arbeiders zich mogen
aansluiten bij de vakbond. We gaan ervan uit dat de
arbeidsomstandigheden beter worden nu we hierover
met het management kunnen onderhandelen,” zegt
Emelia Yanti namens de Indonesische vakbond.
Bangladesh: intimidatie
tegen voorvechters
arbeidsrechten
Kledingarbeiders in Bangladesh gingen de afgelopen
maanden massaal de straat op om te protesteren tegen
de extreem lage lonen in de industrie. Het huidige minimumloon
is 1662 taka (18 euro) per maand. Dit bedrag
is sinds 2006 niet meer aangepast, terwijl de prijzen
van voedsel en huisvesting de afgelopen jaren verdrievoudigd
zijn. Arbeiders kunnen niet leven van deze
lonen. Vakbonden en arbeidersorganisaties hebben
berekend dat een gezin minstens 10.000 taka (111
euro) nodig heeft om in haar basisbehoeften te voorzien.
De Bengaalse regering antwoordde met een golf van
intimidatie en geweld tegen arbeiders en vakbondsmensen.
Ook organisaties waar de Schone Kleren
Campagne mee samenwerkt moesten het ontgelden.
Wij ontvingen half augustus het bericht dat Kalpona
Akter en Babul Akhter, leiders van het Bangladesh
Center for Worker Solidarity (BCWS), waren opgepakt
en gevangengenomen. Ze waren aangeklaagd voor het
'creëren van onrust in de kledingindustrie'. BCWS
steunde ten tijde van de arrestatie kledingarbeiders bij
het opzetten van een onafhankelijke vakbond in een
grote kledingfabriek die voor Europese merken als
H&M, Carrefour en Tesco produceert. De organisatie
wordt internationaal gewaardeerd om haar onderzoeken
naar misstanden en baanbrekende werk voor de empowerment
van vrouwelijke kledingarbeiders. De aanklachten
zijn gebaseerd op valse beschuldigingen. Zo was een
deel van het 'bewijs' een [Lees verder op pagina 15]
Pagina 12

Fijne feestdagen
en een goed goed
2011
Schone Kleren Campagne
Postbus 11584
1001 GN Amsterdam
1001gn11584

De Schone Kleren Campagne gaat voor een wereld waarin alleen kleding te koop is die onder
goede arbeidsomstandigheden is gemaakt. Maak eerlijke kleren mogelijk: ga voor goed goed
www.schonekleren.nl
Ja, ik geef schone kleren deze feestdagen! Omdat ik eerlijke
kleding mogelijk maak, maak ik kans op (kruis aan):
twee kaartjes voor La Cage aux Folles op 4 januari
2011, inclusief een meet & greet met Robin van den
Akker
een verwenpakket vol kerstproducten van Lush
een bon ter waarde van 60 euro om te shoppen bij
fair fashion concept store Charlie+Mary
De winnaars worden op 15 december gekozen, waarna
ze per e-mail bericht krijgen. Het donateurschap geldt
voor een jaar, daarna wordt aan de nieuwe donateur
gevraagd of hij/zij het donateurschap zelf wil voortzetten.
Jouw gegevens (de bon wordt naar het postadres
gestuurd, de bevestiging naar het e-mailadres):
Naam:
....................................................................................................
Adres:
....................................................................................................
....................................................................................................
E-mail:
....................................................................................................
Ja, ik wil op de hoogte worden gehouden van
activiteiten van de Schone Kleren Campagne
Alvast veel dank en een hele fijne dag!
Heb je misschien wel eens nagedacht over wie dit
kledingstuk in elkaar heeft genaaid? En onder welke
omstandigheden?, Meer info daarover, en wat jij zou
kunnen doen om het leven van de mensen die onze
kleren maken beter te maken, kun je vinden op
www.schonekleren.nl.
Het donateurschap dat ik voor
een jaar weggeef is ter waarde
van (kruis aan):
15 euro 25 euro 50 euro
Hé, een kaartje
in je schoen...
Dat heb ik er
stiekem in gestopt
om je wat te vragen…
Ik maak het geld over op rekeningnummer 3927802,
t.n.v. Stichting Schone Kleren Campagne, o.v.v.
‘cadeaubon’.
De nieuwe donateur is:
Naam:
....................................................................................................
Adres:
....................................................................................................
....................................................................................................
E-mail:
....................................................................................................
Ja, hij/zij wil op de hoogte worden gehouden van
activiteiten van de Schone Kleren Campagne
Hij/zij ontvangt twee keer per jaar ons blad Goed Goed
nieuws, na een jaar wordt hem/haar gevraagd of hij/zij
het donateurschap zelf wil voortzetten.

De regering van Bangaldesh heeft aangekondigd het maandelijkse
minimumloon te willen verhogen naar 33 euro.
Urgent Appeals
verklaring van een medewerker die onder dwang
moest tekenen, nadat hij ernstig was mishandeld
door de nationale veiligheidsdienst.
De Schone Kleren Campagne heeft direct
een dringende oproep gedaan aan de Bengaalse
autoriteiten om Kalpona Akter en
Babul Akhter op vrije voeten te stellen en de
onterechte aanklachten in te trekken. Ook
hebben we de kledingmerken gevraagd om
tegen deze intimidaties in het geweer te
komen. Kort na onze oproep stroomden
duizenden protestmails binnen van bezorgde
consumenten. Daarnaast hebben we intensief
contact gehad met de Nederlandse ambassadeur
en EU-missie in Dhaka.
Deze inspanningen hebben ervoor gezorgd
dat beiden op 10 september zijn vrijgelaten.
Ze hadden toen een maand in de gevangenis
van Dhaka doorgebracht. We willen iedereen
die onze actie heeft gesteund mede namens
Kalpona en Babul van harte bedanken. We zijn er alleen
nog niet, en hebben nu opnieuw jullie steun nodig. De
Schone Kleren Campagne en wil namelijk dat er een
onafhankelijk onderzoek komt naar deze zaak. Ook
moet de vergunning van BCWS, die door de overheid is
ingetrokken, zo snel mogelijk worden teruggegeven.
Je kunt onze online petitie tekenen via onze website,
zodat de organisatie hopelijk snel haar werk weer
kan hervatten. Alvast dank!
Nieuw minimumloon: 33 euro per maand
De Bengaalse regering heeft inmiddels laten weten
dat ze het minimumloon willen verhogen naar
3000 taka per maand (33 euro). Dit leidde tot
teleurgestelde reacties van vakbonden. “Van iets
meer dan 1 euro per dag kan een familie onmogelijk
rondkomen,” aldus Amin Amirul Haque,
leider van de National Garment Workers Federation
(NGWF), een prominente vakbond voor kledingarbeiders
in Bangladesh. De Schone Kleren
Campagne zal de arbeiders blijven steunen in hun
strijd voor een leefbaar loon. Houd onze website in
de gaten voor het laatste nieuws.
SMS jij al voor goed goed?
In actie komen via je mobiel? Dat kan! Geef je op
voor onze sms-dienst via www.schonekleren.nl of
sms 'KLEREN AAN' naar 4414. Je ontvangt dan
een paar keer per jaar een oproep om je stem te
laten horen bij actuele misstanden in kledingfabrieken.
Als je deze SMS beantwoordt met
KLEREN zet je direct je naam onder onze petitie.
Wij zorgen ervoor dat alle steunbetuigingen
terechtkomen bij de kledingmerken en/of lokale
overheden. Het kost je een kwartje per actie en je
ontvangt maximaal zes berichten per jaar. Doe mee!
Pagina 15

“Het gaat niet alleen over
“over dat leuke jurkje in
“het rek, het gaat over
“mensenlevens.”
Interview
Aynouk Tan (Amsterdam, 1982) is styliste en
schrijfster. In 2008 won ze de Dutch Fashion
Icon Award en sinds twee jaar heeft ze een
wekelijkse column over mode in NRC Weekblad.
Ze is een van de weinige onafhankelijke
modejournalisten in Nederland, en is niet
bang om te zeggen waar het op staat: “De
modewereld is absoluut niet met arbeidsomstandigheden
bezig.”
Door Edmé Koorstra
Vorig jaar rond Kerst heb je een column in NRC
Weekblad geschreven over schone kleren. Waarom?
In de media krijgt het onderwerp van arbeidsomstandigheden
niet veel aandacht. Ik voel me verantwoordelijk.
Mijn doel is lezers aan het denken zetten
en vragen uit te lokken; het gaat me om bewustwording.
Wij hebben de hersenen en de verantwoordelijkheid om
over de gevolgen van ons gedrag na te denken. Het
gaat niet alleen over dat leuke jurkje in het rek, het
gaat over mensenlevens.”
Jij zit in een rare positie: aan de ene kant ben je journalist,
maar tegelijkertijd ben je als fashion icoon onderdeel
van de modewereld. Hoe onafhankelijk ben je nog?
“Ik doe eraan mee, want van binnenuit kun je meer
veranderen dan van buitenaf. Maar ik ervaar wel een
constante druk als journalist. Als je te kritisch bent
over een merk loop je de kans niet meer uitgenodigd te
worden voor modeshows. En dan kun je je werk niet
meer doen. Maar mijn lezers moeten wel weten hoe het
systeem van de mode werkt.”
Foto’s: Robbie Baauw

“We willen allemaal bij een groep
horen. En kleding is daarvoor de
misschien wel de belangrijkste
manier.”
Hoe werkt dat systeem dan?
“Als ik op een verjaardag kom vragen mensen wat er
‘in’ is dit seizoen. Het feit dat mensen zo denken, is
veelzeggend. Mode is manipulatie. Het is een verlangen
wat de kledingmerken ons opdringen. Het speelt in op
onze psychologie: we willen allemaal bij een groep
horen. En kleding is daarvoor de misschien wel de
belangrijkste manier. Als een rokje van Chanel door een
bepaalde groep wordt gedragen, versterken de dragers
het imago van Chanel en andersom. Dan verkoopt dat
merk geen rokje, maar een gevoel. En hoe meer mensen
daar in meegaan, hoe sterker dat merk wordt.”
“Wij hebben de hersenen en de verantwoordelijkheid
om over de gevolgen
van ons gedrag na te denken.
En in dat systeem is geen ruimte voor goede arbeidsomstandigheden?
“Nee. Mensen in de modewereld zijn daar absoluut niet
mee bezig. Dat durf ik wel te zeggen. Die zijn alleen
bezig met het mooie plaatje, en het in stand houden van
de schijn. Dat is een commercieel belang, en voor hen
belangrijker dan bewustzijn over moeilijke dingen die
niet in dat plaatje passen. Klanten willen de nare
waarheid liever niet horen, en de merken gaan het ze
niet vertellen.
Het zijn in die wereld alleen de onafhankelijke journalisten
zoals ik die echt kritisch zijn. En Milou van Rossum
van de Volkskrant bijvoorbeeld, Susan Menkes van de
International Herald Tribune en Cathy Horyn van de New
York Times. Die zijn trouwens al regelmatig geweigerd bij
modeshows, omdat ze te kritisch waren.”
Heb jij daar ook last van?
“Nog niet, maar ik heb bijvoorbeeld kritisch over Vero
Moda geschreven. Ik verwacht niet dat ik daar nog
uitgenodigd word.”
Maakt jouw dubbele positie van journalist en styliste
het moeilijker om je kleren uit te kiezen?
“Ik trek nooit wat aan zonder dat ik erbij nadenk, en
zonder dat ik weet wat ik daarmee uitstraal. Ik heb toch
een voorbeeldfunctie. Dus ik ben erg bezig met wat ik
draag, dat is mijn werk. En daardoor verbind ik mezelf
ook met bepaalde merken. Als ik ergens niet achter sta,
dan doe ik het niet. Ik draag nooit iets van Vero Moda
bijvoorbeeld, of van Replay. Andere merken probeer ik >
Pagina 17
Foto: Mylou Oord

juist naar voren te schuiven, zoals Acne. Dat is een
Zweeds jeansmerk dat nu een collectie heeft voor travestieten
en transseksuelen, een maatschappelijk gevoelig
onderwerp. Het is mooi als zo’n merk daar aandacht aan
schenkt, en zo iets teruggeeft aan de maatschappij.”
Ben je niet bang dat zoiets alleen maar wordt gebruikt
als verkooppraatje?
“De mode-industrie is een keiharde business, en ik
geloof dat merken er alles aan doen om de concurrentiestrijd
te winnen. Ook als dat niet helemaal eerlijk
gaat. Kijk bijvoorbeeld naar een merk als Kuyichi. Als je
dat gaat onderzoeken blijkt de ‘schone’ buitenkant
vooral imago, schijn, in plaats van dat er al veel
gebeurt. Kuyichi gebruikt dat beeld, heel hypocriet,
om meer te verkopen. Het verkopen van een goed doel
terwijl je je daar zelf nog niet aan houdt, dat vind ik
schrijnend. Wees er dan eerlijk over, dat is veel beter.”
Zijn er volgens jou merken die het wel goed aanpakken?
“Jazeker, Stella McCartney bijvoorbeeld. Die maakt
zich echt hard voor ‘ethical fashion’. Maar helaas is
zij een uitzondering in de modewereld. En er zijn ook
andere initiatieven die het proces toegankelijker en
transparanter maken. Zoals de kunstenares Christien
Meindertsma, die maakt wollen kleding van een
schapenkudde ergens in Schotland. Je kunt precies
opzoeken van welk schaap jouw trui is gemaakt, wat
dat schaap heeft gegeten en wat ‘ie graag doet.”
Wat is het grootste probleem volgens jou?
“Er worden veel te veel nieuwe kleren gemaakt, elk
half jaar moet er een nieuwe collectie zijn. En bij de
Foto: Robbie Baauw
tientonners van de productie, zoals Zara en H&M,
daar ligt elke week wel iets anders in de winkel. Dat
is onzin, niemand heeft zo vaak nieuwe kleren nodig.
Maar omdat er zoveel nieuwe dingen komen, moeten
de mensen in de productielanden nog harder werken.
Aan de andere kant, kleding is een van de grootste
economische industrieën. Als er minder geproduceerd
wordt, is er misschien ook weer minder werk en welvaart
voor die mensen. Dat vind ik wel lastig.
Maar ik zie wel een trend: kleren die echte kwaliteit
hebben, echte ambachtelijkheid, die komen weer
terug. Mensen hebben nu meer behoefte aan iets wat
langer meegaat. Iets dat je in je kast hebt liggen als
een soort schat.”
“Klanten willen de nare waarheid
liever niet horen, en de merken gaan
het ze niet vertellen.”
Jouw kast ligt behoorlijk vol. Geef je ook weleens
wat weg?
“Kleding is iets heel persoonlijks, daarom vind ik het
moeilijk om iets voor iemand anders uit te zoeken.
Hoewel, laatst heb ik een vriend een zwembroek
gegeven die ik in een kringloopwinkel had gevonden.
En ik heb veel vrienden die tweedehands kleren kopen,
en die geven we dan door van de een aan de ander.
Dat is nog een trend die ik zie: vriendinnen die bij
elkaar komen en alle kleding die ze zelf niet meer
gebruiken op een hoop gooien voor de anderen. Zo
heeft iedereen uiteindelijk iets nieuws.”
Is dat waarom jij kopen bij kringloopwinkels promoot?
“Bij de kringloopwinkel kun je hartstikke leuke dingen
vinden. Bijna alles wat ik heb komt daarvandaan. Ik
draag graag vintage en tweedehands, niet alleen omdat
ik het mooi vind, maar ook omdat het achterlijk is om
driehonderd euro voor een nieuwe trui te betalen. Als
een kledingstuk dan op een slechte manier gemaakt is,
kun je er via de kringloop in ieder geval een paar keer
van genieten.”
Komt schone kleding ooit in de mode?
“Nou… niet vanzelf. Je moet het modieus máken, op
dezelfde manier als Chanel dat doet met dat rokje. If
you can’t beat them, join them. ‘Groen’ is een tijdje in
de mode geweest, met kleding van ecologische stof.
Dat kan met schone kleding ook, je moet alleen een
slimme marketeer hebben. Bijvoorbeeld iemand uit de
modewereld, die achter de opbouw van een bepaald merk
heeft gezeten. Mensen zijn kuddedieren, die hebben een
voorbeeld nodig. Daar moet je gebruik van maken.”
Pagina 18

Schone Kleren Campagne
het land in
De afgelopen tijd was de Schone Kleren Campagne
weer op diverse evenementen in het land te vinden.
In augustus was de SKC bijvoorbeeld aanwezig op het
X-Noizz Flevofestival, georganiseerd door Youth for
Christ. In het sprookjesachtige WereldCircus waren
door Globalicious verschillende activiteiten georganiseerd
om jongeren bewust te maken van
de millenniumdoelen (acht concrete
doelstellingen die de VN heeft gecreëerd
om de belangrijkste wereldproblemen
aan te pakken). Het SKC-team speelde
hier met de festivalbezoekers de Grote
Klere Quiz.
In oktober werd er groots uitgepakt op
Strawberry Earth Wonderland in Trouw
Amsterdam. Op deze dag presenteerde
creatief platform Strawberry Earth 'ecowonders'
uit de internationale fashion industry. Niet
alleen werd de Grote Klere Quiz gespeeld; bezoekers
kregen ook de gelegenheid om te ervaren hoe het is om
kledingarbeider te zijn, door achter de naaimachine te
kruipen in Rumana’s belevenisbox. Verder liep SKCambassadeur
Robin van den Akker mee in een fair
fashion show van Studio Jux en Charlie+Mary (zie pagina
6), en waren we expert in een talkshow waarin
beginnende ontwerpers op weg werden geholpen om
van de ontwerpfase tot de productie duurzaam aan de
slag te gaan.
Ten slotte maakte aanstormend modetalent kennis met
het werk van de SKC op het jaarlijkse Beyond Green in
het World Fasion Centre in Amsterdam. Dit inspirerende
event wordt door het Amsterdam Fashion Institute georganiseerd
voor studenten en docenten in het modeonderwijs
en presenteert nieuwe ontwikkelingen op het gebied
van duurzaamheid in de sector.
Kort
SKC-ambassadeur
Robin van den
Akker showt
Studio Jux op
Strawberry Earth
Wonderland.
Foto: Christina Theisen
Onze Marieke is volgens Viva een van
Nederlands 400 meest talentvolle vrouwen.
SKC’s Marieke in Viva400!
Onze eigen Marieke Eyskoot, Coördinator Campagnes
en Communicatie, is volgens het tijdschrift Viva een
van de 400 meest talentvolle vrouwen van Nederland.
En terecht! “Marieke is creatief, origineel en snel,
maar ook strategisch, betrokken en daadkrachtig. Ze
heeft de Schone Kleren Campagne duidelijk op de
kaart gezet, en haar werk heeft de organisatie een succesvolle
boost gegeven.”, aldus collega Femke de
Vries. En dat allemaal om ervoor te zorgen dat de
mensen die ons aankleden minder worden uitgebuit.
De Grote Klere Quiz
nu in feestelijk doosje
Hou je van spelletjesavonden, kledingruilfeestjes of
quizprogramma's? En doe je graag iets leuks voor
schone kleren? Dan is de Grote Klere Quiz echt iets
voor jou. Met trots presenteert de SKC deze set
spannende kaarten vol opdrachten, kennisvragen en
uitdagingen over eerlijke kleding, nu ook in gedrukte
vorm met prachtig doosje!
Bestel voor maar € 7,50 de quiz via www.schone
kleren.nl/shop - leuk om te geven of te spelen met de
feestdagen! (Je kunt de quiz ook downloaden voor je
laptop, iPhone, of om thuis uit te printen.)
Pagina 19

De resultaten
van de Kleren Schoon?
Leefbaar Loon!-campagne
Grote kledingmerken erkennen
belang leefbaar loon
We hebben succes geboekt met onze campagne ‘Kleren
Schoon? Leefbaar Loon!’. Een jaar na de lancering
geven de in deze campagne benaderde modemerken
C&A, M&S Mode, Miss Etam, Prénatal en WE aan het
concept ‘leefbaar loon voor kledingarbeiders’ te ondersteunen.
Ze doen dit naar aanleiding van een bijeenkomst
die de Schone Kleren Campagne in september
organiseerde, en waaraan naast bovengenoemde
bedrijven ook HEMA, G-Star, H&M, J.C. Rags en de
Bijenkorf deelnamen.
Door Geert-Jan Davelaar
Om de tafel
De Schone Kleren Campagne organiseerde de rondetafelbijeenkomst
over leefbaar loon, om met verschillende
bedrijven en organisaties in discussie te gaan
over dit onderwerp en een aantal initatieven de ruimte
te geven om hun aanpak ter verbetering van arbeidsomstandigheden
te presenteren. En dat lukte. Ruim 40
vertegenwoordigers uit de modebranche, van maatschappelijke
organisaties (Landelijke India Werkgroep en
SOMO), brancheorganisaties MODINT, CBW-MITEX en
de Raad Nederlandse Detailhandel, de
Ministeries van Buitenlandse Zaken en
Economische Zaken en vakbond FNV
waren aanwezig bij deze constructieve
bijeenkomst. Medewerkers van modemerken
als het Amerikaanse GAP en het Britse Next
gaven inspirerende voorbeelden van stappen die modemerken
kunnen zetten, aangevuld met presentaties door
vertegenwoordigers van het Institute for Human Rights
and Business, Fair Wear Foundation en de Asia Floor
Wage Campaign.
Na de bijeenkomst heeft de Schone Kleren Campagne
de merken gevraagd hoe ze nu, ruim een jaar na de
start van de campagne, in de discussie over het
belangrijke recht op een leefbaar loon staan. Hierop
benadrukten de Nederlandse merken dat ze positief
waren over de constructieve kennis die hen is aangereikt,
en dat zij inzien dat ze in breed verband met
leefbaar loon aan de slag moeten. C&A en WE hebben
ook concrete stappen aangekondigd: C&A gaat een
aantal pilot-projecten in fabrieken beginnen en WE
overweegt lid te worden van een breder samenwerkingsverband
om structureel met onderwerpen als leefbaar
loon aan de slag te gaan. Jeansmerk J.C. Rags liet
daags na de start van de campagne al weten serieuze
voortgang te willen boeken en is inmiddels lid geworden
van verificatie-initiatief Fair Wear Foundation.
Steun leefbaar loon
Dat de kledingmerken nu aangeven het concept van
leefbaar loon te ondersteunen is een doorbraak te noemen.
In eerste instantie beriepen de merken zich
namelijk op de gestelde voorwaarde van het betalen
van het lokale wettelijke minimumloon. Uit het onderzoek
bleek echter dat het minimumloon verre van
genoeg is om van te leven – omdat het in kledingproducerende
landen expres laag wordt gehouden om
investeerders aan te trekken, bijvoorbeeld door het loon
Schone Kleren Campagne brengt belangrijke
modemerken bijeen in unieke meeting
niet jaarlijks op basis van de inflatie en stijgende voedselprijzen
te verhogen. Daarnaast werd dit minimumloon
in een aantal gevallen niet eens uitbetaald.
De bijeenkomst vormde de afsluiting van deze specifieke
campagne. Dit betekent helaas niet dat de kledingarbeidsters
die de moed hadden om zich in het onderzoek
uit te spreken, nu een leefbaar loon verdienen.
Daarom zal de Schone Kleren Campagne in gesprek
blijven met de Nederlandse kledingmerken en zal hun
vooruitgang op het gebied van loon kritisch gevolgd
worden. De onderwerpen leefbaar loon en vrouwen-
Pagina 20

De meeste arbeidsters uit ons onderzoek in Bangladesh
verdienen slechts tussen de € 21 en € 37 per maand.
Dit is veel te weinig om van te leven.
rechten blijven kernonderwerpen van de SKC. De campagne
heeft er voor gezorgd dat de eerste stappen zijn
gezet: modemerken zijn zich nu bewust van de urgentie
van het onderwerp en de noodzaak van hun steun
eraan. Een aantal merken zijn bereid om te onderzoeken
op welke manier het loon van de mensen die
onze kleding maken, omhoog kan. De campagne zal
worden geëvalueerd door een onafhankelijk onderzoeksbureau.
Hierbij wordt er gekeken naar de loop, aanpak
en de resultaten van de campagne zodat de SKC een
beter inzicht krijgt of gestelde doelen effectief zijn
bereikt.
Kleren Schoon?
Leefbaar Loon!
Een leefbaar loon is een van de rechten uit de
Universele Verklaring van de Rechten van de Mens.
Vorig jaar bleek uit onderzoek van de Schone Kleren
Campagne in India en Bangladesh dat de overwegend
vrouwelijke arbeiders die kleding naaien voor C&A, M&S
Mode, Miss Etam, Prénatal en WE hiervoor veel te
weinig verdienen om van te leven. Van de geïnterviewde
arbeiders in Bangladesh gaf 88 % aan dat ze minder
dan de helft verdienen van wat ze als kostwinner nodig
hebben om te leven. De meeste arbeiders (70-80%)
verdienen tussen de € 21 en € 37 per maand. Deze
enorm lage lonen zorgen ervoor dat de meiden achter
de naaimachine ontzettend veel overuren maken, waardoor
werkweken van 60-70 uur geen uitzondering zijn.
Om hier verandering in te brengen startte SKC de
publiekscampagne ‘Kleren Schoon? Leefbaar Loon!’,
waarbij duizenden mensen lieten weten dat ze willen
dat de mensen die onze mode maken een goed loon
krijgen. De Schone Kleren Campagne ging vervolgens
met de betrokken bedrijven in gesprek. Ook werden er,
mede door de grote media-aandacht, door PvdA, SP en
GroenLinks Kamervragen gesteld.
Kijk voor alle informatie over deze campagne op onze
website: www.schonekleren.nl/activiteiten/leefbaar-loon
Pagina 21

Gevangen
tussen fabriek
en bruidsschat
Begin september besteedde de Volkskrant uitgebreid
aandacht aan uitbuiting in een Indiase fabriek. De
fabriek, KPR Mill, staat in de staat Tamil Nadu, in het
zuiden van India. Onderzoeksorganisatie SOMO bezocht
de fabriek samen met een journalist en sprak met een
aantal meiden die in de fabriek aan het werk waren.
Door Femke de Vries
In de fabriek wordt gebruik gemaakt van de
'Sumangali-regeling'. In het kader van deze regeling
worden jonge meisjes in de leeftijd van 13 tot 20 jaar
gerekruteerd om te werken in Tamil Nadu's weverijen
en kledingfabrieken. De meisjes komen uit arme plattelandsgebieden
en behoren vaak tot de laagste kasten.
Veel meisjes zijn analfabeet.
Onder de Sumangali-regeling wordt een flink deel van
het loon van de meisjes ingehouden, waarbij hen wordt
beloofd dat ze dit deel na drie jaar werken als 'bonus'
krijgen uitbetaald. Ze kunnen dit gebruiken als bruidsschat,
om te voorzien in de kosten van hun huwelijk.
De term 'sumangali' verwijst naar 'getrouwde vrouw'.
De praktijk is erg grimmig. De meisjes wonen in hostels
op het bedrijfsterrein en mogen het terrein niet verlaten,
behalve op feestdagen. De lonen liggen ver onder het
minimumloon en ze moeten hier keihard voor werken.
Sommige meiden die de machines controleren verplaat-
sen zich de hele dag op rolschaatsen, omdat dat sneller
gaat. Vakbonden komen de fabriek niet in. De meisjes
voelen zich gedwongen om het drie jaar vol te houden,
omdat ze de beloofde bonus anders nooit ontvangen.
Tijdens het bezoek aan de fabriek werden er kleren
voor H&M en C&A gemaakt. Na de publicatie in de
Volkskrant besloot H&M om de relatie met de toeleverancier
te beëindigen. C&A verklaarde dat ze geen relatie
hebben met de fabriek. Er zou alleen een test-order
van 30 stuks lopen. Wij hebben de bedrijven
opgeroepen om hun verantwoordelijkheid te nemen en
de uitbuiting samen met lokale organisaties aan te
pakken. De Sumangali-regeling is namelijk niet beperkt
tot deze fabriek, maar wordt veel gehanteerd in deze
regio: naar schatting werken zo’n 100.000 meisjes
onder de regeling.
Het bezoek vond plaats in het kader van de campagne
'Rights for People, Rules for Business' van de European
Coalition for Corporate Justice (ECCJ) en het MVO
Platform. Deze campagne wil zorgen voor betere
Europese wetgeving bij misstanden in de toeleveringsketens
van bedrijven. Bij het ter perse gaan van deze
Goed Goed nieuws wordt de laatste hand gelegd aan een
onderzoeksrapport over de Sumangali-regeling. De
Schone Kleren Campagne zal in de komende periode
aandacht blijven besteden aan deze schrijnende situatie.
Pagina 22
De Volkskrant besteedde
uitgebreid aandacht aan de
slechte werkomstandigheden
van meisjes in een Indiase
kledingfabriek.
Foto: Alessandro Brasile

In de volgende
Goed Goed nieuws:
Zandstralen: deadly denim
Een merk dat voorop loopt
De internationale Clean
Clothes Campaign
Mis hem dus niet! Je vindt hem bij je organisatie als
die lid is van het SKC-platform, of bij je thuis als je
donateur bent. Nog geen donateur? Geld hebben we
hard nodig, om ervoor te zorgen dat de mensen die de
kleding maken die ons warm houdt, niet meer zo worden
uitgebuit dat je er koude rillingen van krijgt. Je krijgt
dan twee keer per jaar dit blad, boordevol informatie,
actiemogelijkheden en achtergrondverhalen, en je
maakt een uitbuitingsvrije kledingindustrie mede
mogelijk. Ga naar www.schonekleren.nl om je aan te
melden, of stuur de kaart uit het midden van deze
Goed Goed nieuws in om iemand anders donateur te
maken (en zelf kans te maken op een cadeau!).
We stellen je steun zeer op prijs.
P.S.: Op de achterkant van deze Goed Goed nieuws
(sla om!) vind je speciale SKC-cadeaulabels. Gebruik
ze voor je Sinterklaas- en Kerstpakjes, en verspreid zo
meteen onze boodschap. Ga voor goed goed: alvast
veel dank, en fijne feestdagen!
Over de SKC
De Schone Kleren Campagne gaat voor een wereld waarin
alleen kleding te koop is die onder goede arbeidsomstandigheden
is gemaakt. We zien het als onze uitdaging
en missie om een brede beweging te creëren die eerlijke
kleding - goed goed - vraagt en mogelijk maakt.
Daarom informeren we mensen over de manier waarop
hun kleren worden gemaakt, en geven we ze de mogelijkheid
daar iets aan te doen. We stimuleren bedrijven
hun verantwoordelijkheid te nemen, ondersteunen
arbeiders in hun strijd voor gerechtigheid en vragen
overheden goede wetten te implementeren, en zelf verantwoord
in te kopen.
De Schone Kleren Campagne bestaat sinds 1989 en
brengt verschillende organisaties samen zoals de FNV,
Oxfam Novib, CNV, Max Havelaar, de Landelijke India
Werkgroep, Veggie in Pumps en NJR. De SKC is onderdeel
van het internationale platform Clean Clothes Campaign.
We baseren ons werk op de normen van de International
Labour Organisation (ILO), de Universele Verklaring van de
Rechten van de Mens en de ervaringen en input van de
miljoenen, voornamelijk vrouwelijke, arbeiders die nu nog
zoveel uren gedwongen moeten overwerken voor een
hongerloontje. Dat moet en kan anders.
Zie www.schone kleren.nl/over-ons voor meer informatie.
Colofon
Goed Goed nieuws is het blad van de Schone
Kleren Campagne – voor betere arbeidsomstandigheden
in de wereldwijde kledingindustrie.
Redactie Marieke Eyskoot, Geert-Jan Davelaar
Eindredactie Miriam van Ommeren
Vormgeving roeldalhuisen.nl Tekstbijdrages
Edmé Koorstra, Lisette Kreischer, Femke de
Vries Druk Drukkerij PrimaveraQuint, Amsterdam
ISSN nummer 1877-9999
Goed Goed nieuws verschijnt twee keer per jaar en
wordt verstuurd aan de vrienden van de Schone Kleren
Campagne. Ook ontvangen? Word donateur via www.
schonekleren.nl.
Schone Kleren Campagne
Postbus 11584, 1001 GN
Amsterdam, T 020 4122785,
F 020 4122786,
info@schone kleren.nl
www.schonekleren.nl
www.schonekleren.hyves.nl
www.twitter.com/schonekleren
www.facebook.com/schoneklerencampagne
Onderdeel van de Clean Clothes Campaign:
www.cleanclothes.org

voor:
..............................................................................
van:
................................................................................
veel plezier met je cadeau! ik ga voor goed goed
en steun de Schone Kleren Campagne - doe je mee?
voor:
.....................................................................................
van:
....................................................................................
geniet van dit cadeau! wil je dat de mensen die jouw
kleren maken ook iets meer krijgen? ga dan voor goed
goed en steun de Schone Kleren Campagne
voor:
....................................................................................
van:
....................................................................................
veel plezier met dit cadeau! wil je zelf ook iets geven,
steun dan de mensen die je kleren maken: ga voor goed
goed met de Schone Kleren Campagne
voor:
.................................................................................
van:
................................................................................
geniet van dit cadeau! ik geef niet alleen wat aan
jou, maar ook om de mensen die onze kleren maken.
doe je mee met de Schone Kleren Campagne?
voor:
.........................................................................................
van:
..........................................................................................
veel plezier met je cadeau! ik ga voor goed goed
en steun de Schone Kleren Campagne - doe je mee?
voor:
...........................................................................................
van:
............................................................................................
geniet van dit cadeau! wil je dat de mensen die jouw
kleren maken ook iets meer krijgen? ga dan voor goed
goed en steun de Schone Kleren Campagne
voor:
...........................................................................................
van:
.........................................................................................
veel plezier met dit cadeau! wil je zelf ook iets geven,
steun dan de mensen die je kleren maken: ga voor goed
goed met de Schone Kleren Campagne
voor:
.....................................................................................
van:
...................................................................................
geniet van dit cadeau! ik geef niet alleen wat aan
jou, maar ook om de mensen die onze kleren maken.
doe je mee met de Schone Kleren Campagne?