Handboek Forensische Zorg - Palier

Handboek 

Forensische Zorg

2 | Handboek Forensische Zorg

Handboek 

Forensische Zorg 

Handboek Forensiche Zorg | 3 

Openbaar Ministerie 

en Rechtspraak 










en Rechtspraak

Inhoudsopgave 


Deel 1 

Hoofdstuk 1. Forensische Zorg 13 

Hoofdstuk 2. Ketenproces forensische zorg 17 

Hoofdstuk 3. Indicatiestelling 23 

Hoofdstuk 4. Plaatsing 29 

Hoofdstuk 5. Financiering van zorg 37 

Hoofdstuk 6. Informatiesysteem forensische zorg 41 

Deel 2 

In deel 2 is een samenvatting van onderwerpen uit deel 1 per organisatie beschreven: 

Hoofdstuk 7. Openbaar Ministerie/Rechtspraak 45 

Hoofdstuk 8. Nederlands Instituut voor Forensische Psychiatrie en Psychologie 59 

Hoofdstuk 9. Reclassering 77 

Hoofdstuk 10. Gevangeniswezen 97 

Hoofdstuk 11. Zorgaanbieders 113 

Bijlagen 

1. Terminologie en afkortingen 133 

2. Lijst forensische zorgtitels 137 

3. Afbakening forensische zorg 139 

4. Beleidskader plaatsing, incl. clusters normen termijnen intake en opname 141 

5. Ketenprocessen Indicatiestelling en Plaatsing Forensische Zorg 169 













en Rechtspraak


Inleiding 

Het Ministerie van Veiligheid en Justitie (VenJ) heeft, in samenwerking met diverse organisaties, hard 

gewerkt aan de verbetering van de forensische zorg. De vernieuwing die heeft plaatsgevonden 

vergroot de mogelijkheden om tijdens strafrechtelijke trajecten persoonsgericht de stoornissen en 

psychische problemen, die ten grondslag liggen aan het criminele levenspatroon van de dader, aan te 

pakken. Het doel hiervan is de strafrechtelijke recidive te verminderen. 

Het vernieuwen van het stelsel van forensische zorg is gestart naar aanleiding van de aanbevelingen 

van de motie Van de Beeten, de Commissie Houtman en de Commisie-Visser. Met de vernieuwingen in 

de forensische zorg werden de volgende doelen beoogd: 

• de juiste patiënt op de juiste plek; 

• het creëren van voldoende forensische zorgcapaciteit; 

• kwalitatief goede zorg gericht op de veiligheid van de samenleving; 

• goede aansluiting tussen de forensische en de reguliere zorg. 

Doel Handboek 

Het Handboek Forensische Zorg is de opvolger van de eerder verschenen Uitvoeringsprotocollen. Het 

biedt professionals een praktische handreiking. Het geeft een beschrijving van het stelsel, welke taken 

en verantwoordelijkheden de ketenpartners hebben en hoe deze worden uitgevoerd. 

Terugblik 

Van 2007 tot 2010 zijn belangrijke wijzigingen in de forensische zorg doorgevoerd. Het Ministerie van 

VenJ koopt sinds 2008 zelf zorg in. Jaarlijks vindt een inkoopronde plaats. Het ingekochte zorgaanbod 

wordt steeds meer verfijnd om aan te sluiten bij de behoefte aan zorg en beveiliging. Er is een 

financieringssystematiek ontwikkeld, die aansluit bij de financiering van de reguliere gezondheidszorg. 

Ook worden bepaalde vormen van zorg gefinancierd in ZZp’s (Zorg Zwaartepaketten), waarbij is 

aangesloten bij de AWBZ. De overgang van financiering via bevoorschotting naar financiering via 

DBBC’s (Diagnose Behandel en Beveiligingscombinaties) is ingezet. De indicatiestelling is ontwikkeld, 

voor zowel de ambulante zorg als de klinische zorg. Dit is noodzakelijk om vroegtijdig de benodigde 

zorg en beveiliging vast te stellen, De eindverantwoordelijkheid van de Minister van VenJ voor alle 

plaatsingen is vorm gegeven. Ten slotte is het toezicht op de forensische zorg belegd bij de 

Nederlandse Zorgautoriteit, zoals die ook toezicht houdt op de reguliere (geestelijke) 

gezondheidszorg. 

Het afgelopen jaar heeft het Ministerie van VenJ twee aandachtspunten gehad. Ten eerste het afronden 

van de beleidsontwikkelingen. Ten tweede de inrichting van de wijze waarop de Minister van VenJ 

de stelselverantwoordelijkheid op zich kan nemen. Een belangrijk ontwikkeling in 2011 was de 

implementatie van ambulante indicatiestelling in het Gevangeniswezen en bij voorwaardelijke 

sancties door de 3 reclasseringsorganisaties. Er zijn ketenprocessen opgesteld en getest voor het 

verstekern van de samenwerking van organisaties in de keten van forensische zorg. Dit proces wordt 

ondersteund door het systeem voor informatievoorziening forensische zorg (Ifzo). Alle organisaties 













en Rechtspraak

gebruiken Ifzo om te indiceren en te plaatsen. Er is een start gemaakt met het factureren van zorg in 

DBBC’s. Beveiligingsniveau 2 zal worden gesplitst in 2a en 2b, om beter aan te sluiten bij de kenmerken 

van de beveiliging van de instellingen op niveau 2. De NZa heeft voor het eerst positief geadviseerd 

over tarieven voor de forensische zorg en de Staatssecretaris heeft dit advies overgenomen. Dit 

betekent dat alle organisaties nu zijn ingericht op en gestart met het uitoefenen van hun (nieuwe) 

taken en verantwoordelijkheden. 

Inrichting verantwoordelijkheid voor stelsel forensische zorg 

De Minister van VenJ is verantwoordelijk voor het stelsel van forensische zorg. Om dit concreet vorm 

te geven, is vanaf 2012 een stuurgroep Forensische Zorg ingericht. Alle ketenpartners zijn hierin 

vertegenwoordigd. Een belangrijk gespreksonderwerp is de mate waarin de doelen van het stelsel 

worden bereikt. Hiervoor zijn in afstemming met alle betrokken organisaties prestatie-indicatoren 

opgesteld, die inzicht geven in de werking van het stelsel. 

Een belangrijke uitkomst van de goede werking van het stelsel forensische zorg is de plaatsing (‘juiste 

patiënt op de juiste plek’), waarvoor de Directie Forensische Zorg (DForZo) namens de Minister van 

VenJ eindverantwoordelijk is. DForZo is dan ook vanaf 2012 de uitvoeringsregisseur forensische zorg. 

Zij heeft daartoe volgende taken: 

• Verantwoordelijk voor alle plaatsingen in de forensische zorg, het beheren van het plaatsingsbeleid 

en monitoren van de ketenprocessen 

• Forensisch Plaatsingsloket 

• Verantwoordelijk voor het inkoopbeleid (voldoende en kwalitatief goede zorg) en het daarbij 

behorende budget 

• Financieren van zorgaanbieders middels DBBC’s, ZZp’s of AWBZ-parameters 

• Beheren van de informatiesystemen; Informatievoorziening forensische zorg (Ifzo), Facturatie 

Controle Systeem (FCS), Management Informatie (MI) 

• Kwaliteitsbewaking forensische zorg (o.a. middels Indicatoren Zichtbare Zorg) 

• Beheren handboek Forensische Zorg 

Het Ministerie van VenJ is verantwoordelijk voor het stelsel als geheel, de periodieke evaluatie en de 

politieke verantwoordelijkheid. DForZo voert de regie op de uitvoering van het beleid en de ketenafspraken, 

met behulp van de zorginkoop, het Forensisch Plaatsingsloket, de eindverantwoordelijkheid 

voor plaatsing en kwaliteitseisen voor de forensische zorg. 

Dankwoord 

We willen u hartelijk bedanken voor uw bijzondere inzet van de afgelopen jaren om gezamenlijk vorm 

te geven aan de vernieuwingen in de forensische zorg. De afgelopen jaren is al veel bereikt, maar we 

zijn er nog niet. De ‘juiste patiënt op de juiste plek’ betekent niet alleen het uitvoeren van de toegekende 

taken, maar ook dat daadwerkelijk meer justitiabelen de zorg ontvangen, die zij nodig hebben. 

Hiervoor is een voortzetting en versteviging van de samenwerking in de keten van forensische zorg 

van alle betrokken organisaties nodig. Ons gezamenlijke doel is de strafrechtelijke recidive te 

verminderen door het bieden van goede zorg in het streven naar een veiliger terugkeer van justitiabelen 

in de samenleving. Graag willen wij samen met u werken aan een toekomstbestendig en betaal- 


aar stelsel van forensische zorg. Wij hopen dat deze praktische handreiking u helpt bij de uitvoering 

van uw taken en verantwoordelijkheden. Wij zien een goede voortzetting van de samenwerking met 

vertrouwen tegemoet. 

Goof van Gemert Justus Kox 

Directeur Forensische Zorg Projectleider Forensische Zorg 













en Rechtspraak

Leeswijzer 

Het Handboek Forensische Zorg is een vervolg op het Uitvoeringsprotocol Forensische Zorg 2011. 

Handboek ten opzichte van wetgeving, inkoophandleiding en DB(B)C-spelregels 

Het handboek bevat een uitwerking van de werkwijzen. Het gaat uit van de juridische basis van het 

interim-besluit forensische zorg en de afspraken over werkwijzen, die tussen de verschillende 

ketenpartners zijn gemaakt. Hiermee vormt het handboek een aanvulling op: 

• Interim-besluit forensische zorg 

• Inkoophandleiding 

• DB(B)C-spelregels 

• Uitvoeringsregels Forensische Zorg 

• Beleidskader plaatsing 

• Indicatiestellingsformats 

• Ketenprocessen plaatsing forensische zorg 

• Deze bronnen zijn te vinden via www.forensischezorg.nl. 

Afbakening begrippen 

In dit handboek is gekozen de term justitiabele aan te houden. Hiermee wordt tevens cliënt, patiënt, 

verdachte, veroordeelde of gedetineerde bedoeld. Waar de mannelijke vorm wordt gebruikt, kan ook 

de vrouwelijke vorm worden gelezen. 

Contactgegevens forensische zorg 

Onderwerp Organisatie Telefoon E-mail 

Inkoop DForZo, afdeling Inkoop (088)-072 50 00 inkoopforensischezorg@dji.minjus.nl 

Facturatie DForZo, afdeling KFA (088)-072 50 00 DBBCfacturatie@dji.minjus.nl 

Plaatsingsbeleid 

Ingekocht zorgaanbod 

10 | Handboek Forensische Zorg 

DForZo, Forensisch Plaatsings 

Loket 

(088)-072 59 22 FPL@dji.minjus.nl 

Indicatiestelling NIFP/IFZ NIFP_IFZ@dji.minjus.nl 

3RO vragenVFZ@reclassering.nl 

GW Info-nigw@dji.minjus.nl 

Ifzo Servicedesk SSC-I, Ifzo (088)-071 56 66 ifzo@dji.minjus.nl 

DB(B)C’s Helpdesk DBC-Onderhoud (030)-285 08 22 helpdeskfz@dbconderhoud.nl 

www.dbconderhoud.nl













en Rechtspraak

Deel 1 


Hoofdstuk 1. Forensische zorg 

Dit hoofdstuk geeft antwoord op de vraag wat forensische zorg is. Eerst worden de doelgroep, de 

forensische zorgtitels en de indeling in de forensische zorg omschreven. Daarna komt aan bod de 

afbakening van wat forensische zorg is ten opzichte van zorg bekostigd door de Zvw of de AWBZ. Het 

hoofdstuk wordt afgesloten met het juridisch kader voor de forensische zorg. 

1.1 Wat is forensische zorg? 

Forensische zorg is geestelijke gezondheidszorg, verslavingszorg en verstandelijk gehandicaptenzorg 

die onderdeel is van een (voorwaardelijke) straf of maatregel of de tenuitvoerlegging daarvan, dan wel 

een andere strafrechtelijke titel. 

1.1.1 Doelgroep forensische zorg 

Er worden drie hoofdgroepen onderscheiden die forensische zorg (kunnen) ontvangen: 

• tbs-gestelden (tbs met dwangverpleging, art. 37b); 

• gedetineerden (ook preventief gehechten); 

• verdachten of veroordeelden aan wie het Openbaar Ministerie (OM) bij sepot of de Rechtspraak 1 een 

voorwaardelijke sanctie heeft opgelegd. 

Personen die zijn veroordeeld in het kader van het jeugdstrafrecht, waaronder de PIJ-maatregel, vallen 

niet onder de forensische zorg. 

1.1.2 Forensische zorgtitels 

De forensische zorgtitel is de bekostigingsgrondslag voor vergoeding door het Ministerie van VenJ. Er 

zijn 22 forensische zorgtitels (zie bijlage 2. Lijst forensische zorgtitels): 21 strafrechtelijke titels en een 

voorgenomen indicatiestelling van de reclassering. De laatste kan onder bepaalde voorwaarden benut 

worden om een verdachte zorg te bieden voordat er sprake is van één van de strafrechtelijke titels. 

Het Ministerie van VenJ bekostigt forensische zorg nadat een indicatie is gesteld en geplaatst is op 

basis van een plaatsingsbesluit. Uitzondering hierop zijn de titel ‘tbs met dwangverpleging’ (art. 37b 

SR) en de titel ‘plaatsing t.b.v. een Pro Justitia rapportage (art. 196 Sr). Hiervoor wordt geen indicatie 

gesteld en wordt op andere wijze geplaatst (zie hoofdstuk Plaatsing). 

1 Hierbij dient een onderscheid gemaakt te worden tussen de voorlopige hechtenisrechter of de zittingsrechter (soms valt het eerste 

samen met het tweede). Voorlopige hechtenis rechters zijn: de rechter-commissaris, de raadkamer gevangenhouding en, (na 

aanvang van het onderzoek ter terechtzitting) naast de raadkamer vooral de zittingsrechter (de rechtbank en in hoger beroep het 

hof). Zittingsrechters, dus na aanvang van het onderzoek ter terechtzitting, zijn: de politierechter (enkelvoudig zittende rechter), de 

meervoudige kamer van de rechtbank (meervoudig zittende rechter) en in hoger beroep de enkelvoudige kamer van het hof (alleen 

zittende raadsheer) en de meervoudige kamer van het hof (meervoudig zittende raadsheren). 













en Rechtspraak

1.1.3 Indeling forensische zorg 

De forensische zorg is geënt op de zorg die in een vrijwillig kader vanuit de AWBZ en de 

Zorgverzekeringswet wordt bekostigd en daarmee qua indeling nagenoeg vergelijkbaar, namelijk 

in klinische zorg, ambulante zorg en beschermd wonen. Daarnaast kent de forensische zorg vooralsnog 

ook een indeling in segmenten. Dit zijn de segmenten geestelijke gezondheidszorg, verslavingszorg 

en verstandelijke gehandicaptenzorg. Binnen deze segmenten wordt zowel ambulante zorg als 

klinische zorg geleverd. Deze segmentindeling blijft bestaan totdat de nieuwe bekostigingsystematiek 

in de forensische zorg, de DBBC-systematiek of ZZP-systematiek, volledig is ingevoerd. Door de 

invoering ontstaat er een nieuwe indeling van de forensische zorg en wordt overgestapt van een 

functiegerichte naar een prestatiegerichte bekostiging. 

Klinische zorg 

Bij klinische zorg is sprake van zorg in een 24-uurs verblijfssetting waarbij ook behandeling wordt 

geboden. In alle segmenten kent de klinische zorg verschillende niveaus van beveiliging en zorgintensiteit. 

De hoogst beveiligde en meest intensieve vorm van forensische zorg wordt geleverd in het 

segment van de geestelijke gezondheidszorg in de Forensische Psychiatrisch Centra (FPC’s), de 

Penitentiar Psychiatrische Centra (PPC’s), de Forensische Psychiatrische Klinieken (FPK’s) en 

Forensisch Psychiatrische Afdelingen (FPA’s). In het segment verslavingszorg wordt de meest intensieve 

zorg en beveiliging geboden in Forensische Verslavingsklinieken (FVK) en Forensische 

Verslavingszorgafdelingen (FVA). In het segment van de verstandelijke gehandicapten zorg wordt dit 

geboden in de klinieken voor zorg aan Sterk Gedragsgestoord Licht Verstandelijk Gehandicapten 

(SGLVG (+)-voorzieningen). Daarnaast kennen alle drie de segmenten minder beveiligde klinische 

zorgafdelingen, zoals in de reguliere zorg. 

Ambulante zorg 

Bij ambulante zorg is er geen sprake van verblijf. Het betreft zorg die voornamelijk wordt verleend op 

afgesproken tijden waarbij de justitiabelen vanuit de eigen woon- en werkomgeving naar de hulpverlener 

toekomen, of waarbij de hulpverlener de justitiabele in diens omgeving bezoekt. De ambulante 

zorg wordt in alle bovenstaande segmenten geleverd en kent een nadere onderverdeling in ambulante 

(forensische) behandeling en ambulante begeleiding. Daarnaast kan er ook sprake zijn van 

dagactiviteiten. 

Beschermd wonen 

Beschermd wonen is vorm van (kleinschalig) wonen waarbij (op verschillende niveaus) begeleiding en 

ondersteuning wordt geboden. 

1.2 Afbakening forensische zorg 

Het uitgangspunt is dat het Ministerie van VenJ de geestelijke gezondheidszorg, verslavingszorg en 

zorg voor verstandelijk gehandicapten bekostigt die deel uitmaakt van een (voorwaardelijke) straf of 

maatregel of de tenuitvoerlegging daarvan, dan wel een andere strafrechtelijke titel. 


Er zijn 3 bijzonderheden: 

1. Het Ministerie van VenJ is verantwoordelijk voor de bekostiging van alle zorg voor gedetineerden en 

tbs-gestelden, conform het Vademecum Medisch Verstrekkingen pakket 2 en de forensische zorg. 

Deze justitiabelen kunnen geen aanspraak maken op de Zvw, omdat de zorgverzekering voor hen is 

opgeschort. Dit geldt niet voor tbs-gestelden tijdens proefverlof en voorwaardelijke beëindiging, zij 

hebben wel aanspraak op de Zvw. 

2. Justitiabelen kunnen naast forensische zorg ook aanspraak hebben op AWBZ zorg. Het gaat daarbij 

om zorg als gevolg van somatische problematiek, een lichamelijke of zintuiglijke handicap, 

bijvoorbeeld persoonlijke verzorging of verpleging. Deze zorg staat los van de forensische zorg. Het 

CIZ voert de indicatiestelling voor de AWBZ uit. 

3. Indien een justitiabele voordat er een strafrechtelijke titel is opgelegd, AWBZ-zorg of klinische zorg 

uit de Zvw ontving (uitgezonderd tbs-gestelden en gedetineerden), blijft deze zorg bekostigd door 

de AWBZ 3 of Zvw. Noodzaakt de strafrechtelijke titel tot aanvullende zorg, dan is dit forensische zorg 

en wordt geïndiceerd door de 3RO of het NIFP/IFZ. Is er voorafgaand aan de strafrechtelijke titel 

sprake van ambulante zorg op basis van de Zvw, dan wordt alle zorg waar de strafrechtelijke titel toe 

noodzaakt, vergoed als forensische zorg. Dit gaat zowel om bestaande zorg, als het meerdere 

waartoe de titel noodzaakt, voor de duur van de titel (zie bijlage 3, afbakening forensische zorg). 

1.3 Juridisch kader 

In het wetsvoorstel forensische zorg wordt de brede stelselherziening van de forensische zorg 

geregeld. Het bevat regels voor de inkoop en financiering, de aanspraak op forensische zorg, de 

plaatsing en enkele andere onderwerpen die met de besturing en de zorgcontinuïteit samenhangen. 

Het wetsvoorstel is door de Tweede Kamer der Staten-Generaal behandeld. Op 29 december 2011 is de 

nota van wijziging en de beantwoording van het verslag ingediend bij de Tweede Kamer 4 . Beoogde 

datum van inwerkingtreding is 1 januari 2013. 

2 Het Vademecum Medisch Verstrekkingenpakket is hier leidend. 

3 Een herindicatie tijdens het strafrechtelijk traject voor deze AWBZ-zorg wordt aangevraagd bij het CIZ (www.ciz.nl). Indien er 

voorafgaand aan de strafrechtelijke titel geen zorgtraject was, indiceert het CIZ niet. 

4 De Nota van wijziging en Nota naar aanleiding van het verslag zijn te vinden als Kamerstukken (32398, nr. 9 en 10), 

via www.officielebekendmakingen.nl. 













en Rechtspraak

1.3.1 Interim-besluit forensische zorg 

Het interim-besluit forensische zorg (een Algemene Maatregel van Bestuur) creëert, vooruitlopend op 

de inwerkingtreding van het wetsvoorstel Wet forensische zorg, een wettelijke basis voor het huidige 

forensische zorgstelsel. Het interim-besluit is per 1 januari 2011 5 in werking getreden. Het stelt regels 

ten aanzien van: 

• De (inhoud en omvang van de) forensische zorg. 

• De eigen bijdrage van de justitiabele voor de forensische zorg. 

• De indicatiestelling. 

• De zorgtoeleiding naar ambulante forensische zorg (plaatsing). 

• De informatieverstrekking. 

• De aanwijzing van de zorgaanbieders die forensische zorg leveren en de voorwaarden die daarbij 

kunnen worden gesteld, bijvoorbeeld ten aanzien van de beveiliging. 

Het interim-besluit vervalt als de wet forensische zorg in werking treedt. 

1.3.2 Uitwisseling gegevens justitiabelen 

Voor een effectieve samenwerking is uitwisseling van gegevens over justitiabelen noodzakelijk. De 

juridische basis hiervoor is het interim-besluit. Voor de volgende doeleinden mogen gegevens worden 

uitgewisseld: 

Het opstellen van een indicatiestelling. 

Het plaatsen van justitiabelen bij zorgaanbieders. 

Het verlenen van forensische zorg. 

Het opstellen van een declaratie voor de behandeling door de zorgaanbieder. 

De uitbetaling van de declaratie voor forensische zorg. 

1.3.3 Wetsvoorstel voorwaardelijke sancties 

Het wetsvoorstel voorwaardelijke sancties voorziet in de wijziging van het Wetboek van Strafrecht in 

verband met wijzigingen van de regeling van de voorwaardelijke veroordeling en de regeling van de 

voorwaardelijke invrijheidsstelling. Deze wijziging vormt het juridisch kader voor de forensische zorg 

als bijzondere voorwaarde. Gedragsbeïnvloeding met bijzondere voorwaarden is kansrijk door de ‘stok 

achter de deur’ van de gevangenisstraf. De bijzondere voorwaarden kunnen worden toegespitst op 

gedragskenmerken van de dader en het type delict. Er zijn 3 bijzondere voorwaarden zorg (art.14c lid 2, 

°10, °11, °12 Sr): 

• Opneming van de veroordeelde in zorginstelling 

• Ambulante behandeling 

• Verblijf in een instelling voor begeleid wonen of maatschappelijke opvang 

Het wetsvoorstel voorwaardelijke sancties stimuleert het gebruik van bijzondere voorwaarden. Het 

voorstel is behandeld in de Eerste Kamer der Staten-Generaal en de beoogde datum van inwerking 

treding is 1 april 2012. 

5 Het interim-besluit is te vinden in het Staatsblad (Stb. 2010, 875), via www.officielebekendmakingen.nl. 


Hoofdstuk 2. Ketenprocessen forensische zorg 

Indicatiestelling en plaatsing vormen de kern van de toeleiding van justitiabelen naar forensische 

zorg. Centraal staat hierbij dat de juiste patiënt op de juiste plek terecht komt. Dit hoofdstuk geeft een 

korte weergave van de procesgang, zowel binnen als tussen de indicerende organisaties en andere 

ketenpartners 6 . De ketenbeschrijvingen dienen oplossingen te geven voor de samenwerking in de 

keten en te verduidelijken wie voor een bepaald onderdeel verantwoordelijk is. Er zijn binnen de 

forensische zorg drie momenten waarop de zorgbehoefte van een justitiabele aan het licht kan 

komen. Dit moment bepaalt de route van indicatiestelling en plaatsing, die vervolgens gevolgd wordt. 

Een zorgbehoefte wordt ontdekt: 

1. na het plegen van een delict en de rechtsgang die daarna wordt opgestart 

2. tijdens de detentie 

3. tijdens de periode van toezicht door de reclassering 

Voor de eerste en derde situatie gelden dezelfde processen. Deze worden in paragraaf 2.1 beschreven. 

Daarna komen de processen vanuit detentie aan bod in paragraaf 2.2. Ten slotte wordt ingegaan op de 

ketensamenwerking die nodig is bij de forensische zorg. 

2.1 Forensische zorg als bijzondere voorwaarde 

Er is alleen sprake van forensische zorg als de zorg onderdeel is van een (voorwaardelijke) straf of 

maatregel of de tenuitvoerlegging daarvan, dan wel een andere strafrechtelijke titel. Het strafrechtelijke 

kader is het startpunt van de zorg. Dit is meestal een vonnis. Uitzondering hierop zijn de 

volgende mogelijkheden: 

1. schorsing voorlopige hechtenis onder voorwaarden (art. 80 Sv) door de Rechtspraak, in afwachting 

van een defintieve beslissing 

2. sepot onder voorwaarden (art. 167/244 Sv) door het OM 

3. voorgenomen indicatiestelling (zie paragraaf 3.5) 

4. zorg tijdens/vanuit detentie (incl. voorwaardelijke invrijheidsstelling) 

6 Bijlage 5 bevat de uitgebreide weergave van de ketenprocessen indicatiestelling en plaatsing forensische zorg. 













en Rechtspraak

Onderstaand schema is een weergave van het forensisch zorgstelsel bij bijzondere voorwaarden. 

Zorgbehoe 

e? 

Onderzoek 

Recl. / NIFP-PJ 

Op verzoek van hetzij de officier van justitie (OvJ), hetzij de rechter-commissaris (RC) doet de reclassering 

en evt. een (of meerdere) Pro Justitia-rapporteur(s) onderzoek naar de persoon van de verdachte. 

Onderdeel van dit onderzoek kan verdiepingsdiagnostiek zijn. Als uit het onderzoek blijkt dat de 

justitiabele zorg nodig heeft, wordt een indicatie gesteld. 

Een indicatiestelling beschrijft de zorgbehoefte en de beveiligingsnoodzaak van de justitiabele. De 

indicatie voor ambulante zorg en beschermd wonen wordt gesteld door de 3RO. Voor klinische zorg 

vraagt de reclassering een indicatiestelling aan bij het NIFP/IFZ. Na de indicatiestelling start het 

plaatsingsproces. De zorgaanbieder is verantwoordelijk voor de afhandeling van de aanmelding en 

evt. intake binnen de daarvoor gestelde maximale termijnen 7 . Indien het strafprocesregelement dit 

vereist, dan sneller. Het is daarbij van belang dat de reclassering danwel het NIFP/IFZ (bij klinische 

zorg) zorg draagt dat de justitiabele binnen een bepaalde tijd behandeld kan worden bij een passende 

zorgvoorziening. 

De indicatiestelling ligt ten grondslag aan het advies van de 3RO. Het geeft de inschatting welke zorg 

en beveiliging de justitiabele nodig heeft en versterkt de onderbouwing van het advies. De reclassering 

adviseert het OM en de Rechtspraak over de aard en de duur van de benodigde zorg voor de 

justitiabele (bij art. 38a Sr, tbs met voorwaarden, is ook overeenstemming nodig 8 ). De reclassering 

dient de Rechtspraak zo goed mogelijk te adviseren over alle bijzondere voorwaarden gedurende de 

looptijd van een toezicht. Ook indien er sprake is van een ambulant traject waarbij mogelijk 

7 Zie bijlage: Clusters normen termijnen intake en opname 

8 Bij art. 38a Sr, tbs met voorwaarden moet niet alleen de aard en de duur van de behandeling vaststaan, maar is ook overeenstemming 

over de voorwaarden noodzakelijk tussen verdachte, reclassering en zorgaanbieder. 


Indicatiestelling 

Recl. / 

NIFP-IFZ 

Besluit OM / 

Rechtspraak 

Plaatsing 

Zorgverlening 

Aansluiting op 

reguliere zorg

kortdurende, klinische interventie nodig is t.b.v. detoxificatie, stabilisatie, observatie en/of diagnostiek. 

De reclassering onderbouwt in haar advies de omstandigheden waarin een tijdelijke, klinische 

opname 9 nodig is. Beoogd wordt de Rechtspraak zo goed mogelijk te adviseren over de specifieke 

aanpak van de verdachte zodat, indien de Rechtspraak zo beslist, deze aanpak specifiek in het vonnis 

kan worden opgenomen. Hiermee wordt voorkomen dat wijzigen van zorgvoorwaarden tijdens het 

toezicht nodig is, wat de snelheid van de (crisis)opname ten goede komt. Hierdoor kan de reclassering 

het toezicht beter toespitsen en optreden als de justitiabele de voorwaarden niet naleeft. De ‘stok 

achter de deur’ is de gevangenisstraf. Indien zorg niet is opgenomen in de voorwaarden van de 

beslissing en een justitiabele vrijwillig zorg ontvangt, dan geldt de ‘stok achter de deur’ niet. 

Indien er zorgvoorwaarden worden opgelegd bij een schorsing van de voorlopige hechtenis (art. 80 

Sv.), is dit zorg, in afwachting van een definitieve beslissing van de rechtbank (of arrest van het hof ). 

Van groot belang is dat het OM en de Rechtspraak tijdig worden voorzien van informatie 

(PJ-rapportage en reclasseringsadvies, incl. indicatiestelling) op grond waarvan een beslissing 

genomen kan worden. Dit dient te geschieden binnen de termijnen van het strafprocesregelement. 

Tijdens de rechtszitting wordt het advies van de reclassering besproken. Op grond van de wet voorwaardelijke 

sancties kan de Rechtspraak een vonnis (of arrest) wijzen, waarin wordt aangegeven of het 

klinische zorg, ambulante zorg of beschermd wonen betreft, danwel een combinatie. 

Het NIFP/IFZ of de 3RO zorgt na het vonnis voor een tijdige afwikkeling van de plaatsing binnen de 

strafrechtelijke kaders. De reclassering heeft bij voorwaardelijke sancties de toezichtstaak uit te voeren 

(indien de Rechtspraak de reclassering dit heeft opgedragen), ook als het klinische zorg betreft. 

2.1.1 Zorglocatie niet in het vonnis 

Een nadere invulling van de specifieke zorglocatie in de uitspraak zelf is niet nodig op grond van de 

wet voorwaardelijke sancties (niet zijnde tbs met voorwaarden). De Rechtspraak zal bij een klinische 

opname de aard en de duur van de opname bepalen (zie ook het huidige art. 14c lid 2 Sr. en jurisprudentie 

HR 10 ). Het NIFP/IFZ of de reclassering is er voor verantwoordelijk dat aansluitend aan de 

uitspraak de best passende zorg, of overbruggingszorg, is geregeld, conform de termijnen van het 

plaatsingsbeleid. Zij zorgen dat de soort zorg is geregeld, ook als de zorgbehoefte wijzigt. De reclassering 

en het NIFP/IFZ kunnen daarbij rekenen op de contractsrelatie van DForZo met de zorgaanbieders 

en als ultimum remedium de opnameplicht in het wetsvoorstel forensische zorg. 

2.1.2 Plaatsing volgt het vonnis 

De uitspraak van de Rechtspraak is leidend (of OM bij sepot). De strekking/inhoud van de titel bepaalt 

welke zorg moet worden verleend. Als dit betekent dat er een andere soort zorg is opgelegd dan 

geadviseerd, dan dient er geplaatst te worden in lijn met de uitspraak. Dit betekent dat er een nieuwe 

indicatie wordt opgesteld, die past bij de soort zorg die de Rechtspraak heeft opgelegd. Afhankelijk 

9 Dit betreft een of meerdere opnames van totaal max. 7 weken gedurende de gehele looptijd van het toezicht. 

10 Indien toch een specifieke zorglocatie wordt opgenomen in het vonnis, wordt gevraagd daarbij op te nemen “of een soortgelijke 

instelling”. Hiermee worden de plaatsingsmogelijkheden verruimd. 













en Rechtspraak

van de opgelegde soort zorg, stelt de reclassering (ambulant of beschermd wonen) of het NIFP/IFZ 

(klinisch) een nieuwe indicatie. 

2.1.3 Wijziging zorgvoorwaarden 

Als de reclassering vindt dat de zorgvoorwaarde tijdens de uitvoering van de forensische zorg, moet 

worden gewijzigd van ambulante zorg of beschermd wonen naar klinische zorg, meldt zij dit bij de 

OvJ. De OvJ besluit dit al dan niet te vorderen (art. 14c lid 2 Sr.) via de geëigende strafvordelijke weg. De 

Rechtspraak neemt hierover het besluit. Een justitiabele kan ook zelf verzoeken om een aanpassing 

van de voorwaarden. 

2.1.4 Forensische zorg tijdens hoger beroep 

De wet voorwaardelijke sancties biedt de mogelijkheid dat de zorg en/of het toezicht direct een 

aanvang neemt, ongeacht of een partij in hoger beroep gaat tegen het vonnis (uitvoerbaar bij 

voorraad). In dit geval kan, in afwachting van een hoger beroep, forensische zorg worden verleend. De 

reclassering adviseert hierover en de Rechtspraak besluit dit al dan niet op te leggen. 

2.2 Forensische zorg tijdens detentie 

Tijdens de voorlopige hechtenis of detentie kan iemand een zorgbehoefte ontwikkelen, of kan zich 

deze uiten. Dit kan op ieder moment tijdens het verblijf in het gevangeniswezen (GW) zijn. Het GW 

heeft screeningsinstrumenten om een zorgbehoefte te ontdekken. Ten aanzien van de behandeling is 

de afspraak dat iemand in/door de Geestelijke Gezondheidszorg (GGz) wordt behandeld, tenzij er 

contra-indicaties zijn voor (uit-)plaatsing in de GGz. Een justitiabele moet altijd toestemming geven 

voor behandeling in/door de GGz. 

2.2.1 Proces tijdens detentie 

Indien klinische zorg nodig is, dan vraagt het Psycho Medisch Overleg 11 (PMO) een indicatiestelling 

aan bij het NIFP/IFZ. Zij stelt een indicatie op en plaatst de justitiabele in zorg. De Bureau Selectie 

Functionaris (BSF) bij DJI beoordeelt op basis van een risicotaxatie of een justitiabele ook daadwerkelijk 

buiten het GW geplaatst mag worden. 

Indien er sprake is van een van de contra-indicaties van ‘GGz tenzij’ dan voert het PMO zelf de 

indicatiestelling uit. Een justitiabele gaat dan naar een Penitentiair Psychiatrisch Centrum (PPC) 

binnen het GW. Dit is een Penitentiaire Inrichting (PI) die is ingericht voor psychiatrische zorg aan 

gedetineerden. Hierbij plaatst het BSF op basis van de indicatiestelling van het PMO. Er geldt dan geen 

extra toets. 

Ook kan binnen het GW ambulante zorg worden verleend. Hierbij indiceert en plaatst het PMO. Er kan 

sprake zijn van GGz-zorg, verstandelijk gehandicaptenzorg of verslavingszorg. Deze zorg wordt 

verleend door zorginstellingen van buiten de PI (intramurale ambulante zorg). 

11 Indien een justitiabele in een Penitentiair Psychiatrisch Centrum (PPC) verblijft, dan indiceert het Multidisciplinair Overleg of het 

PMO. 


2.2.2 Uitgangspunt ‘GGz tenzij’ 

Bij indicatiestelling voor klinische zorg binnen het GW geldt het uitgangspunt ‘GGz tenzij’. De 

justitiabele wordt als dat kan bij zorgaanbieders buiten het gevangeniswezen geplaatst. Het PMO 

neemt hierover de beslissing. Een justitiabele wordt niet in de GGz geplaatst als: 

• de justitiabele tbs met dwangverpleging (art. 37b Sr) is opgelegd; 

• het OM negatief adviseert over plaatsing in de GGz; 

• de justitiabele een vreemdelingenstatus heeft; 

• de justitiabele een levenslange straf opgelegd heeft gekregen; 

• de justitiabele een verblijf dient te hebben met zeer hoog beveiligingsniveau; 

• de inschatting is dat het plaatsen van de justitiabele in de GGz maatschappelijke onrust zal 

veroorzaken; 

• de justitiabele geen toestemming wil verlenen voor indicatiestelling voor de GGz; 

• er sprake is van een overbruggingsperiode in afwachting van plaatsing in de GGz. 

2.2.3 Contact zorgaanbieder en Penitentiaire Inrichting 

Een groot verschil met andere plaatsingen is dat de directeur van de Penitentiaire Inrichting (PI) zélf 

verantwoordelijk blijft voor de justitiabelen, ook als diegene zich in de GGz bevindt. Dat heeft vooral 

consequenties voor de vrijheden tijdens de behandeling, of wanneer iemand zich niet houdt aan de 

gestelde voorwaarden van de PI. De zorgaanbieder dient met regelmaat terugkoppeling te geven aan 

de PI over de uitvoering van de behandeling. In geval van incidenten dient de zorgaanbieder direct 

contact op te nemen met de PI over al dan niet het voortzetten van de behandeling. In geval van 

toezicht door de 3RO 12 op een justitiabele in de GGz dient de zorgaanbieder met de reclassering 

contact te houden over het verloop van de behandeling. 

2.3 Denken en werken als keten in de forensische zorg 

Het forensisch zorgstelsel kan alleen goed werken, als wordt samengewerkt in een keten. Partijen 

zorgen er samen voor dat de patiënt op de juiste plek terecht komt. Dit gaat niet alleen om partners in 

de strafrechtsketen, zoals OM, 3RO, NIFP en GW, maar ook om zorgaanbieders. Dit biedt extra 

uitdagingen, want zorg en recht zijn vaak heel verschillende werelden. 

Samenwerking tussen zorg en recht vraagt wat extra’s. Het belang van de justitiabele/patiënt en het 

belang van de samenleving leidt niet altijd tot dezelfde uitkomsten. Iedere partij kijkt vanuit zijn eigen 

expertise, eigen rol of verantwoordelijkheid naar de justitiabele. Maar waar de belangen niet overeen 

komen, kan dit de samenwerking belemmeren. In de keten is het belangrijk om elkaar inzicht in het 

werkproces te geven en samen in te grijpen voordat zaken mis lopen. Door elkaar te leren kennen, 

contact laagdrempelig te maken, samen de uitdagingen aan te gaan en van elkaar te leren, versterken 

we de keten. 

12 Bijv. bij Penitentiair Programma of art. 43.3 PBW. 













en Rechtspraak

Om de keten samen te brengen vinden verschillende overleggen plaats. Deze zijn regionaal en weinig 

uniform. Er bestaan zorgnetwerken en overleggen meer gericht op toeleiding naar zorg. Landelijk 

vindt op tactisch en strategisch niveau overleg plaats. Het wordt door het Ministerie van VenJ gestimuleerd 

om ook lokaal de verbinding te maken tussen zorg en recht. De komende jaren zal dit steeds 

meer en gestructureerder vorm gaan krijgen. 


Hoofdstuk 3. Indicatiestelling 

In dit hoofdstuk wordt een overzicht gegeven van wat indicatiestelling in de forensische zorg inhoudt, 

welke partijen daarbij betrokken zijn en hoe de indicatiestelling wordt vormgegeven. Vervolgens 

wordt ingegaan op de mogelijkheden tot herindicatie. Daarna volgt een toelichting op de voorgenomen 

indicatiestelling. 

3.1 Wat is indicatiestelling? 

Indicatiestelling is nodig om de zorgbehoefte en de beveiligingsnoodzaak van de justitiabele vast te 

stellen. De indicatiestelling dient onafhankelijk van het zorgaanbod en de zorginkoop plaats te 

vinden, zodat de zorgbehoefte objectief wordt vastgesteld. Objectiviteit is noodzakelijk voor een 

tijdige en adequate plaatsing en biedt zicht op de geaggregeerde zorgvraag, op basis waarvan de 

toekomstige zorgbehoefte en de inkoop van zorgaanbod wordt bepaald. Voorts levert een objectieve 

indicatiestelling een bijdrage aan de kostenbeheersing. Voorkomen wordt immers dat zware, en 

daarmee duurdere, zorgtrajecten worden ingezet in gevallen waar lichtere varianten volstaan. 

De indicerende organisaties werken op eenduidige werkwijze met vastgesteld instrumentarium voor 

indicatiestelling, afgestemd op de soort zorg. Hierin zijn een aantal zogenaamde ‘harde’ criteria 

opgenomen voor de beschrijving van de problematiek. De plaatsing gebeurt primair op basis van deze 

criteria. Op hoofdlijnen is er een onderscheid tussen klinische zorg enerzijds en ambulante zorg en 

beschermd wonen anderzijds. Indicaties kunnen uitsluitend via het informatiesysteem Ifzo worden 

gesteld. 

3.1.1 Organisaties die indiceren voor forensische zorg 

Er zijn drie organisaties die indicatiestelling in de forensische zorg uitvoeren. 

Ambulante zorg Beschermd wonen Klinische zorg 

NIFP/IFZ X X 

3RO X X 

PMO/PPC (GW) X (binnen PI) X (PPC) 

Het NIFP/IFZ voert de indicatiestelling uit voor alle klinische zorg (incl. alle klinische verslavingszorg) 

buiten het gevangeniswezen en voor beschermd wonen na klinisch verblijf. 

Het PMO van een PI van het GW voert de indicatiestelling uit voor alle klinische (PPC) en ambulante 

zorg binnen het GW. 













en Rechtspraak

De drie reclasseringsorganisaties (3RO) voeren de indicatiestelling uit voor alle ambulante zorg en 

beschermd wonen in voorwaardelijke trajecten, met uitzondering van beschermd wonen na klinisch 

verblijf. 

3.2 Indicatiestelling klinische zorg 

Een indicatiestelling voor klinische zorg wordt opgesteld volgens een standaard format in Ifzo. Dit 

bevat een beschrijving van de problematiek van de justitiabele, waaronder de volgende ‘harde’ 

criteria: 

• Geslacht justitiabele. 

• Locatie (arrondissement). 

• DB(B)C-Hoofdgroep: 

- stoornissen in de kindertijd, 

- schizofrenie en andere psychotische stoornissen, 

- problemen in verband met misbruik of verwaarlozing, 

- restgroep diagnoses, 

- seksuele stoornissen en genderidentiteitsstoornissen, 

- stoornissen in de impulsbeheersing, 

- aan een middel gebonden stoornissen, 

- persoonlijkheidsstoornissen. 

• Verstandelijke vermogens justitiabele (indien bekend). 

• Verslaving evt. in combinatie met andere stoornis (AS I/AS II). 

• Wel/geen zedendelinquentie aanwezig justitiabele. 

• Klinisch/beschermd wonen. 

• Diagnostiek/verblijf zonder behandeling/behandeling. 

• Verblijfssoort (combinatie beveiligingsniveau en verblijfsintensiteit). 

3.2.1 Werkwijze NIFP/IFZ 

Het NIFP/IFZ stelt een indicatie nadat zij een aanmelding en een dossier heeft ontvangen. De aanmelding 

geschiedt als de aanmelder grond heeft om aan te nemen dat klinische behandeling binnen 

justitieel kader nodig is. De volgende ketenpartners kunnen een aanmelding voor een indicatiestelling 

doen: 

• 3RO bij voorwaardelijke sancties en bij beschermd wonen na klinisch verblijf 13 

• PMO/PPC bij klinische zorg voor gedetineerden (volgens het uitgangspunt ‘GGz tenzij’) op basis van 

art. 15.5 Pbw, art. 43.3 Pbw, ISD en PP 14 

• OM bij art. 37 Sr (strafrechtelijke machtiging) 

• Zorgaanbieders bij herindicatie (zie paragraaf 3.4) 

13 Tussen de 3RO het NIFP/IFZ worden samenwerkingsafspraken opgesteld voor een goed verloop van de aanmelding, indicatiestelling 

en informatie-uitwisseling. Deze zijn aanvullend aan dit handboek. Zodra deze afspraken beschikbaar zijn, worden deze door het 

NIFP/IFZ en de 3RO intern gecommuniceerd. 

14 Tussen het GW en het NIFP/IFZ zijn samenwerkingsafspraken opgesteld voor een goed verloop van de aanmelding, indicatiestelling 

en informatie-uitwisseling. Deze zijn aanvullend aan dit handboek. 


Voor het aanleveren van een dossier is per forensische zorgtitel een checklist opgesteld van de 

documenten die nodig zijn (zie www.nifpnet.nl). De indicatiestelling kan opgesteld worden op het 

moment dat het complete dossier aanwezig is bij het NIFP/IFZ. Indien nodig kan er telefonisch contact 

worden opgenomen met het NIFP/IFZ. 

Er zijn drie procedures voor een indicatiestelling, incl. plaatsingsverzoek door het NIFP/IFZ. De 

coördinator van het NIFP/IFZ beslist welke procedure gevolgd wordt, in overleg met de aanmelder. Het 

gaat om de volgende procedures: 

• Crisis: binnen 2 werkdagen 

• Versneld: binnen 5 werkdagen 

• Regulier: binnen 15 werkdagen 

3.2.2 Klinische zorg binnen detentie 

Voor klinische forensische zorg binnen het GW wordt de indicatiestelling uitgevoerd door het PMO 

van een PI of door een PPC (bij verwijzing naar een andere PPC). De zorg voor deze justitiabelen wordt 

uitgevoerd in een PPC. Is er sprake van een crisissituatie, dan kan de psychiater van het PMO de 

indicatie stellen. De procedures zijn te vinden op het intranet van DJI (zoekterm NIGW). Indicaties 

worden uitsluitend via Ifzo gesteld. 

3.3 Indicatiestelling ambulante zorg en beschermd wonen 

Een indicatiestelling voor ambulante zorg en/of beschermd wonen wordt opgesteld volgens een 

standaard format in Ifzo. Dit bevat een beschrijving van de problematiek van de justitiabele, waaronder 

de volgende ‘harde’ criteria: 



• Dominante zorgvraag en evt. bijkomende (comorbide) problematiek: 

- verstandelijke vermogens justitiabele, 

- verslaving, 

- psychiatrie/psychosociale problematiek. 

• Aard huidige delict, voor zover relevant voor de zorgvraag. 

• Diagnostiek, beschermd wonen (licht/intensief ), begeleiding, behandeling, dagbesteding. 

• Outreachende/bemoeizorg (ACT). 

3.3.1 Werkwijze 

De indicatiestelling behoort bij voorwaardelijke sancties bij het advies van de reclassering. Indien de 

inschatting is dat er ambulante zorg en/of beschermd wonen nodig is, dan stelt de reclassering zelf de 

indicatie. Het advies, incl. de indicatiestelling worden voor de rechtszitting geleverd aan het OM en de 

Rechtspraak. 

Indien tijdens het verblijf in detentie de inschatting is dat de justitiabele een forensische zorgbehoefte 

heeft, dan stelt het PMO een indicatie. 













en Rechtspraak

3.4 Herindicatiestelling 

Herindicatie is mogelijk indien de zorg niet (meer) voorziet in de zorgbehoefte en/of beveiligingsniveau 

van een justitiabele, gedurende de strafrechtelijke titel. Er zijn twee situaties waarin herindicatiestelling 

noodzakelijk is. 

• Als een justitiabele vanuit een klinisch verblijf in een GGz-instelling naar beschermd wonen gaat. 

Het NIFP/IFZ is in deze situatie verantwoordelijk voor de (her)indicatiestelling. 

• Als tijdens het zorgtraject een hoger beveiligingsniveau nodig wordt geacht. 

Voor doorplaatsing binnen een zelfde zorginstelling of beveiligingsniveau is geen herindicatie nodig. 

3.5 Uitzondering: De voorgenomen indicatiestelling 

De zorg wordt bekostigd door het Ministerie van VenJ als er sprake is van een strafrechtelijke titel. Er is 

één uitzondering: de voorgenomen indicatiestelling 15 . Deze forensische zorgtitel kan benut worden 

om een justitiabele ambulante zorg te bieden, voordat sprake is van een strafrechtelijke titel. Hiervoor 

gelden de volgende voorwaarden: 

1. De voorgenomen indicatiestelling kan uitsluitend door de reclassering worden ingezet. 

2. Het betreft ambulante zorg of beschermd wonen. 

3. Het betreft een gecontracteerde zorgaanbieder. 

Het gaat om situaties waarin ambulante zorg of beschermd wonen nodig is om te voorkomen dat de 

(thuis)situatie escaleert in de periode tussen aanhouding en uitspraak OM of Rechtspraak. Er kan 

sprake zijn van één van de volgende situaties: 

1. Als acute zorg nodig is, bijvoorbeeld: 

• bij ernstige psychische problematiek of een crisissituatie; 

• bij minder begaafde justitiabelen die ‘uit het milieu´gehaald moeten worden; 

• als ingrijpen nodig is voor de veiligheid van de omgeving; als de situatie noodzaakt tot direct 

ingrijpen. Deze noodzaak wordt bepaald op basis van het professionele oordeel van de reclasseringswerker, 

na overleg met de werkbegeleider of unitmanager. 

2. Als er sprake is van problematiek waarbij ketenafspraken zijn gemaakt, bijvoorbeeld: 

(huiselijk) geweld; 

veelplegeraanpak; 

lichte zedendelinquenten. 

3. Als het een justitiabele betreft die moeilijk te motiveren is voor behandeling of begeleiding en die 

onder druk van de strafzaak wel bereid is om mee te werken. Het is van belang om op de zitting te 

weten of de betrokkene echt mee werkt, om te voorkomen dat er onuitvoerbare voorwaarden 

worden opgelegd. 

Het gaat vaak om lichte delicten of eerste overtredingen (first offenders). Voor een dergelijk delict zal 

doorgaans geen voorlopige hechtenis worden gevorderd of toegewezen. 

15 Dit is tot en met 2010 bekend als het voorgenomen indicatiebesluit. 


3.5.1 Procedure 

Naar aanleiding van een opdracht tot adviesrapportage of vroeghulpcontact wordt door de reclassering 

een indicatiestelling in Ifzo opgesteld. Deze wordt gematcht met het zorgaanbod, wat leidt tot 

een plaatsingsbesluit op basis van de forensische zorgtitel ‘voorgenomen indicatiestelling’. De 

reclassering levert een advies voor de zitting. Indien de Rechtspraak zorg oplegt conform het advies, 

dan wijzigt de reclassering de forensische zorgtitel in de indicatiestelling en verstuurt een nieuw 

plaatsingsbesluit naar de zorgaanbieder. 

Indien de Rechtspraak geen zorg oplegt, dan stelt de reclassering de zorgaanbieder direct op de 

hoogte. De zorgaanbieder krijgt de zorg wel bekostigd tot die tijd. De precieze regels en procedures 

zijn te vinden in de Spelregels DB(B)C (zie www.forensischezorg.nl). Indien de inschatting is dat de 

zorg nog steeds nodig is, dan vraagt de zorgaanbieder een indicatie aan bij het CIZ of een verwijzing 

bij een wettelijke verwijzer. 

De voorgenomen indicatiestelling is dus de enige mogelijkheid om toe te leiden naar forensische zorg, indien 

er (nog) geen sprake is van een strafrechtelijke titel (een van de andere 21 forensische zorgtitels). In alle andere 

gevallen geldt dat er een strafrechtelijke titel moet zijn om voor bekostiging in aanmerking te komen. 













en Rechtspraak


Hoofdstuk 4. Plaatsing 

Plaatsing omvat het hele proces vanaf de afgeronde indicatiestelling tot de start van het zorgtraject cq. 

opname. Het plaatsingsbeleid 16 gaat uit van een uniforme, transparante werkwijze voor alle plaatsingen 

van justitiabelen in de forensische zorg 17 . In dit hoofdstuk zal het plaatsingsbeleid worden 

toegelicht, met de criteria op basis waarvan een justitiabele bij een bepaalde zorgaanbieder geplaatst 

wordt. De taken van de afdeling Plaatsing van DForZo worden daarbij toegelicht. Daarna komen per 

soort zorg de uitgangspunten voor het plaatsen aan bod. Aparte toelichting volgt op het plaatsen in 

zorg binnen en vanuit detentie. Aansluitend komt de procedure van vervolgplaatsing tijdens de 

strafrechtelijke titel aan bod en tenslotte de continuïteit van zorg na afloop van de strafrechtelijke 

titel. 

4.1 Plaatsingsbeleid 

Plaatsing in de forensische zorg gaat uit van de volgende criteria: 

• De zorg moet passen bij de zorgbehoefte en beveiligingsnoodzaak uit de indicatiestelling. 

• De locatie van de te bieden zorg moet bereikbaar zijn voor de justitiabele en vallen binnen diens 

leefomgeving. 

• Uitvoering van de zorg moet tijdig plaatsvinden. 

4.1.1 Passende zorg 

De zorgbehoefte en de beveiligingsnoodzaak zijn uitgedrukt in harde criteria opgenomen in de 

indicatiestelling. Het zorgaanbod is in Ifzo opgenomen, op basis van deze harde criteria. Ifzo zorgt 

voor een match hiertussen. Dit levert een selectie van zorgaanbieders die op basis van de harde criteria 

past bij de zorgvraag. In aanvulling op deze harde criteria kunnen andere afwegingen (‘zachte’ criteria) 

een rol spelen voor een juiste plaatsing. Het gaat om: 

• De duur van de titel en het (mogelijke) vervolgtraject. 

• Het behandelprogramma. 

• De leefgebieden uit Risc/criminogene factoren 18 . 

• Eerdere behandelervaringen van de justitiabele. 

• De cultuur/identiteit van de justitiabele. 

• Het behandelmilieu van de zorgaanbieder. 

• De motivatie van de justitiabele. 

• Somatische aandoeningen en fysieke beperkingen van de justitiabele. 

• Nabijheid slachtoffer(s) 

• Bijzondere omstandigheden. 

• De plaatser registreert de afweging van de zachte criteria in Ifzo, zodat dit herleidbaar is. 

16 Bijlage 4 bevat het beleidskader plaatsing, incl. de termijnen voor intake en opname. Dit is ook te vinden via www.forensischezorg.nl. 

17 Voor art. 196 en art. 37b Sr wordt in 2011 op een andere wijze geplaatst, waarbij niet het gehele plaatsingsbeleid gevolgd kan 

worden. 

18 Dit geldt alleen voor ambulante zorg en beschermd wonen. 













en Rechtspraak

4.1.2 Bereikbare zorg 

Zorgverlening in de regio is leidend, omdat dit de optimale omstandigheden biedt voor een resocialisatietraject. 

Bijv. vanwege een langdurig zorgcontact met een therapeut, aansluiting bij de reguliere 

zorg of een ondersteunend sociaal netwerk. Dit geldt zowel voor klinische zorg als beschermd wonen 

en ambulante zorg. 

Er kunnen redenen zijn om af te wijken van ‘bereikbare’ zorg. Het kan bijvoorbeeld wenselijk zijn om 

de justitiabele gedurende langere tijd uit zijn sociale systeem te halen, of om hem elders te plaatsen 

vanwege de impact van het gepleegde delict in de regio van herkomst. Tevens heeft een aantal 

klinieken (FPK’s) een landelijke functie. Het is aan de plaatser om op basis van de indicatiestelling tot 

een goede afweging te komen en dit in Ifzo te registreren. 

4.1.3 Tijdige zorg 

De zorg dient direct aan te sluiten op de detentie of het besluit van de Rechtspraak, om zo effectief 

mogelijk te zijn en de slagingskans te bevorderen. Het is onwenselijk dat een justitiabele in afwachting 

van zorg op straat komt te staan. Er gelden maximale termijnen per titel die een plaatsing in 

beslag mag nemen, van afgeronde indicatiestelling tot daadwerkelijke start zorg. Dit is inclusief een 

eventuele kennismaking van de zorgaanbieder (zie bijlage 4, beleidskader plaatsing). Sneller is vaak 

wenselijk. 

Zorgaanbieders leveren aan de plaatser de (verwachte) opnamedatum of de datum van de start van de 

zorg. Dit wordt vastgelegd in het plaatsingsbesluit door de plaatser. 

4.1.4 Overbruggingszorg en ‘second best’ zorg 

Indien een plaatsing niet kan voldoen aan de criteria (passendheid, bereikbaarheid of tijdigheid), kan 

er gekozen worden voor overbruggingszorg. Dit is per definitie een tijdelijke oplossing. Indien er 

überhaupt geen optimale plaatsing mogelijk is, dan kan gekozen worden voor ‘second best’ zorg. Dat 

kan bijvoorbeeld gebeuren als de wachtlijst voor de juiste zorg langer is dan de duur van de strafrechtelijke 

titel of als de meest optimale zorgplek in de gewenste regio niet aanwezig is. Daarbij is het 

belang van de justitiabele leidend. 

4.1.5 Gecontracteerde zorgaanbieders 

Een overzicht van de door DForZo gecontracteerde zorgaanbieder is te vinden op www.forensischezorg.nl. 

Het gecontracteerde zorgaanbod is opgenomen in Ifzo. Hierbij is onderscheid gemaakt naar 

de soort zorg, met vermelding van een aantal kenmerken, zoals gespecificeerd in de plaatsingsafspraken. 

Justitiabelen kunnen in principe alleen geplaatst worden bij zorgaanbieders, die een contract 

hebben afgesloten met het Ministerie van VenJ. 

Ieder jaar vindt een inkoopronde plaats waarin de behoefte voor de zorginkoop wordt geïnventariseerd. 

DForZo stemt met onder meer de indicerende organisaties af om zo goed mogelijk te voorzien 

in de behoefte aan zorg en beveiliging van justitiabelen. Mede op grond van deze analyse en het 

geïndiceerde zorgaanbod in Ifzo wordt het inkoopbeleid opgesteld. Dit leidt elk jaar tot een verfijning 


en uitbreiding van het gecontracteerde zorgaanbod. 

Plaatsing in zorginstellingen zonder WTZi-toelating is niet meer mogelijk. Hiermee wordt geborgd dat 

de betrokken zorgaanbieders allen een zelfde uitgangssituatie hebben. Zorginstellingen met een 

WTZi-toelating vallen onder de Kwaliteitswet Zorginstellingen en de Inspectie voor de 

Gezondheidszorg houdt toezicht op de kwaliteit van de zorg. 

4.2 DForZo, uitvoerend ketenregisseur 

DForZo voert de regie op de uitvoering van het beleid en de ketenafspraken, met behulp van de 

zorginkoop, het Forensisch Plaatsingsloket (FPL), de eindverantwoordelijkheid voor plaatsing en 

kwaliteitseisen aan de forensische zorg. 

Sinds 1 januari 2008 ligt de eindverantwoordelijkheid voor plaatsing bij de Minister van VenJ. DForZo 

oefent deze eindverantwoordelijkheid namens de Minister van VenJ uit. Dit gaat om sturing en beleid, 

maar ook om de individuele plaatsingen. De indicerende organisaties voeren de plaatsingen uit 

namens DForZo. Deze decentrale uitvoering sluit het beste aan bij de persoonsgerichte aanpak. De 

betrokken organisaties kunnen zo optimaal gebruik maken van de regionale kennis van het netwerk 

van zorgaanbieders en OM. 

4.2.1 Forensisch PlaatsingsLoket 

DForZo heeft een FPL om ketenpartners te kunnen ondersteunen in hun plaatsingstaak. De verantwoordelijkheid 

voor het tijdig plaatsen van een justitiabele met de juiste zorg ligt primair bij de 

indicerende organisaties. Zij kunnen dit het beste vanwege hun kennis en expertise van het lokale 

zorgnetwerk. Ook het OM en zorgaanbieders kunnen bij het FPL terecht voor plaatsingsvraagstukken. 

Het FPL draagt bij aan het optimaliseren van de ketensamenwerking door: 

• regisseur te zijn bij knelpunten in het plaatsingsproces. 

• als informatiepunt ondersteuning te bieden aan ketenpartners. 

• een loket te hebben voor vragen met een koppeling tussen plaatsing en inkoop. 

Binnen het plaatsingsproces kunnen er verschillende redenen zijn waarom een knelpunt ontstaat 

waardoor de tijdigheid van de zorg in het geding komt. Bijvoorbeeld als: 

• de indicatiestelling en vordering/vonnis niet overeenkomen. 

• er lange wachttijden zijn bij een zorgaanbieder. 

• een zorgaanbieder redenen heeft om niet akkoord te gaan met opname. 

• de juiste zorg niet is gecontracteerd. 

• In uiterste gevallen kan het FPL plaatsing bij een zorgaanbieder afdwingen, mits deze plaatsing valt 

binnen de gemaakte contractafspraken. Het FPL is te bereiken via: fpl@dji.minjus.nl of 088-0725922 

4.2.2 Plaatsingsbesluit 

Iedere plaatsing wordt bekrachtigd met een plaatsingsbesluit, de verwijsbrief van de 3RO is vervallen. 

Het plaatsingsbesluit is de toegang van de justitiabele voor de forensische zorg. De plaatser stuurt het 













en Rechtspraak

plaatsingsbesluit schriftelijk en zo snel mogelijk naar de zorgaanbieder. Deze is noodzakelijk voor de 

zorgaanbieder om de zorg te kunnen declareren. De zorgaanbieder ontvangt informatie over 19 : 

De strafrechtelijke titel (of indien sprake is van een voorgenomen indicatiestelling). 

• De duur van de titel. 

• De eventuele voorwaarden die betrekking hebben op de forensische zorg. 


• De wijze waarop het toezicht op de tenuitvoerlegging wordt vormgegeven. 

• Het StrafrechtsKetenNummer (SKN 20 ) van de justitiabele (of bij het ontbreken hiervan zijn 

VIP-nummer). 

4.2.3 Eenmalige plaatsing 

In uitzonderlijke gevallen is een eenmalige plaatsing bij een niet-gecontracteerde zorgaanbieder 

mogelijk. De voorwaarden hiervoor zijn: 

• Voorafgaand aan plaatsing dient overleg te worden gevoerd met het FPL van DForZo. 

• Er dient aangetoond te worden dat er niet kan worden geplaatst bij een reeds gecontracteerde 

zorgaanbieder. Hiervoor dient een aanvraag niet-gecontracteerde zorg te worden gemaild naar fpl@ 

dji.minjus.nl. 

• De beoogde niet-gecontracteerde zorgaanbieder beschikt over een WTZi-toelating. 

• Er is altijd een plaatsingsbesluit 21 nodig. 

4.2.4 Bezwaar-en beroepsprocedure plaatsingsbesluit 

De rechtsbescherming van de justitiabele is als volgt geregeld: 

• Bij de voorwaardelijke sancties met zorg, dient de justitiabele uitdrukkelijk in te stemmen met de 

voorwaarde en feitelijk mee te werken aan de tenuitvoerlegging ervan. Indien de justitiabele 

bezwaar heeft tegen de wijze waarop de tenuitvoerlegging van de voorwaarde plaatsvindt, kan hij 

om wijziging van de voorwaarde verzoeken. Indien de justitiabele zijn instemming intrekt, legt de 

OvJ de strafzaak aan de Rechtspraak voor. De Rechtspraak beslist vervolgens of al dan niet een 

strafmodaliteit met zorg wordt opgelegd. 

• De justitiabele kan in hoger beroep tegen een uitspraak van de Rechtspraak. 

• Bezwaar en beroep zijn onderdelen van de rechtspositie in de beginselenwetten geregeld tegen een 

plaatsingsbeslissing van een gedetineerde, ter beschikking gestelde of verpleegde. 

Voor zorgaanbieders die bezwaren hebben bij een plaatsing in deze overgangsfase, geldt dat hun 

bezwaren via de civielrechtelijke rechtsverhouding met de Minister van VenJ (namens deze, DforZo) 

dient te worden aangebracht. 

19 Het interim-besluit vormt de juridische basis voor het verstrekken van deze gegevens. 

20 SKN vervangt sinds 01-10-2010 de VerwijsIndex Personen strafrechthandhaving (VIP). Stapsgewijs worden de komende tijd alle 

VIP-nummers vervangen door een SKN. Het uitvoeringsprotocol gaat uit van het SKN. Voor justitiabelen van wie het VIP-nummer 

nog niet is vervangen, geldt in deze tekst het VIP-nummer. 

21 Zodra Ifzo een proces ondersteund voor het aanvragen van niet-gecontracteerde zorg, kan dit niet langer via een verwijsbrief, maar 

geldt ook hier het plaatsingsbesluit. 


4.3 Plaatsing klinische zorg 

De klinische plaatsingen worden uitgevoerd door het NIFP/IFZ. Nadat een indicatiestelling is afgerond, 

wordt de best passende zorg gezocht. Er wordt contact opgenomen met de zorgaanbieder, zodat 

deze een eventuele intake kan plannen en om afspraken te maken over de plaatsing. Voordat er 

overgegaan kan worden tot een daadwerkelijke plaatsing dient er een strafrechtelijke titel te zijn. Bij 

voorwaardelijke sancties is dit een besluit van de Rechtspraak of het OM (bij sepot). Het NIFP/IFZ heeft 

aansluitend aan de uitspraak of aansluitend aan detentie de best passende zorg geregeld, of overbruggingszorg, 

conform de termijnen van het plaatingsbeleid. Het NIFP/IFZ neemt het besluit tot plaatsing 

en verstuurt het plaatsingsbesluit met als bijlage de indicatiestelling naar de zorgaanbieder. Bij 

voorwaardelijke sancties is dit nadat de uitspraak onherroepelijk is 22 . Bij detentie is dit nadat het 

Bureau Selectie Functionaris de plaatsing heeft geaccordeerd. Het plaatsingsbesluit is voor de 

zorgaanbieder de grondslag voor de financiering van de zorg. Het NIFP/IFZ informeert de aanmelder 

over het genomen besluit. 

4.3.1 Uitgangspunten bereikbaarheid klinische zorg 

Bij klinische zorg wordt een justitiabele zo dicht mogelijk bij zijn woonplaats, of de plaats waarmee 

hij de meeste binding heeft geplaatst. Indien er sprake is van een contra-indicatie voor plaatsing in de 

regio, dan geldt dit niet. Een uitzondering vormt de klinische zorg waarbij sprake is van landelijke 

dekking, zoals de Forensisch Psychiatrische Klinieken (FPK’s). 

4.3.2 Uitgangspunten tijdigheid klinische zorg 

Een evt. intake vindt zo spoedig mogelijk plaats, uiterlijk binnen 15 werkdagen na aanmelding door 

NIPF/IFZ (zie ook bijlage 4.). Binnen die tijd is er duidelijkheid over de opname. Indien de zittingsdatum 

eerder is, dan zullen partijen zich inspannen om de intake voor die datum te laten plaatsvinden. 

4.3.3 Bijzondere plaatsingen klinische zorg 

Het plaatsen van justitiabelen met een maatregel tbs met dwangverpleging (art. 37b Sr.) wordt niet 

door het NIFP/IFZ uitgevoerd, maar door DForZo. Hiervoor wordt niet geïndiceerd, maar wel een 

plaatsingsbesluit afgegeven. Bij een verzoek voor plaatsing t.b.v. Pro Justitia rapportage (art. 196 Sr.) 

kan contact opgenomen worden met het NIFP. 

4.4 Plaatsing ambulante zorg en beschermd wonen 

Plaatsing van justitiabelen in ambulante zorg en/of beschermd wonen wordt uitgevoerd door de 3RO. 

De reclassering dient aansluitend aan het besluit van de rechter of aansluitend aan detentie de best 

passende zorg te hebben geregeld, of overbruggingszorg, conform de termijnen van het plaatsingsbeleid. 

De reclassering neemt het besluit tot plaatsing en verstuurt het plaatsingsbesluit met als bijlage 

de indicatiestelling naar de zorgaanbieder. Bij voorwaardelijke sancties is dit nadat de uitspraak 

onherroepelijk 23 is of aansluitend op de einddatum detentie. Het plaatsingsbesluit is voor de zorgaanbieder 

de grondslag voor de financiering van de zorg. 

22 Tenzij uitvoerbaar bij voorraad. 














en Rechtspraak

4.4.1 Uitgangspunten bereikbaarheid ambulante zorg en beschermd wonen 

Ook bij ambulante zorg en beschermd wonen wordt een justitiabele bij voorkeur zo dicht mogelijk bij 

zijn woonplaats, of de plaats waarmee hij de meeste binding heeft geplaatst. Daarbij wordt onderstaande 

specificatie gehanteerd: 

• Ambulante dagbehandeling: max. 30-45 minuten reistijd. 

• Ambulante behandeling (één of enkele malen per week): max. 1 uur reistijd. 

• Beschermd wonen: in het arrondissement. 

4.4.2 Uitgangspunten tijdigheid ambulante zorg en beschermd wonen 

Binnen twee weken dient duidelijk te zijn of een ambulant traject mogelijk is. Dit kan op basis van 

dossieronderzoek. De intake ofwel het eerste gesprek met de behandelaar kan evt. ook na plaatsing 

gebeuren. Bij beschermd wonen zal een intake binnen 2 á 3 weken plaatsvinden (zie ook bijlage 4.). 

4.5 Plaatsing vanuit detentie 

Vanuit het GW worden justitiabelen geplaatst in een PPC of in de klinische zorg (in de GGz of bij een 

VG-zorginstelling). De procedures hiervoor staan op het intranet van DJI (zoekterm NIGW). 

4.5.1 Klinische zorg buiten gevangeniswezen 

De te volgen procedure bij klinische plaatsing vanuit het gevangeniswezen luidt: 

• Nadat de indicatiestelling is uitgevoerd door het NIFP/IFZ, zal zij de mogelijkheden tot plaatsing 

onderzoeken, zoals beschreven bij ‘plaatsing klinische zorg’. 

• Als de indicatiestelling en de plaatsingsmogelijkheden bekend zijn, zal het PMO de directeur van de 

PI verzoeken om op basis van het selectieadvies van het Bureau Selectie en Detentiebegeleiding 

(BSD) (incl. mogelijk advies van het OM) de justitiabele over te plaatsen, conform het advies van het 

NIFP/IFZ. 

• Indien akkoord doet de directeur het verzoek tot overbrenging naar een zorgaanbieder bij het 

Bureau Selectie Functionaris (BSF). 

• De BSF neemt op basis van veiligheidaspecten het besluit of de justitiabele buiten het gevangeniswezen 

geplaatst kan worden. 

• NIFP/IFZ geeft een plaatsingsbesluit af. 

Het BSD regelt de praktische zaken rondom de plaatsing van de gedetineerde in samenspraak met de 

behandelaar van de zorgaanbieder. 

4.5.2 Klinische zorg binnen het gevangeniswezen 

Plaatsingen in een PPC vinden conform soortgelijke procedures plaats. Dat betekent dat BSF op basis 

van de indicatiestelling van het PMO (zonder medische gegevens) de voorlopige selectiebeslissing tot 

overplaatsing neemt en het plaatsingsbesluit afgeeft. Het BSD regelt de overplaatsing in samenspraak 

met de behandelaar. 


4.5.3 Ambulante zorg binnen detentie 

De PMO’s van het GW plaatsen voor ambulante zorg aan gedetineerden binnen het GW. Het gaat om 

zorg die in de PI wordt geleverd door zorginstellingen van buiten de PI (intramurale ambulante zorg). 

Vanaf eind 2011 is een landelijk eenduidige werkwijze geïmplementeerd. 

4.5.4 Uitgangspunten bereikbare zorg gevangeniswezen 

Het uitgangspunt is dat justitiabelen worden geplaatst binnen de eigen regio. Indien er sprake is van 

een contra-indicatie voor plaatsing in de regio, dan geldt dit niet. 

4.6 Vervolgplaatsingen 

De zorgaanbieder is verantwoordelijk voor de vervolgplaatsing, gedurende het strafrechtelijke kader. 

Bij voorwaardelijke trajecten dient afstemming plaats te vinden met de toezichthouder van de 

reclassering over het te volgen zorgtraject. Hierbij dient er rekening gehouden te worden dat de zorg 

nog steeds moet passen bij de voorwaarden die zijn opgelegd door de Rechtspraak of het OM (in geval 

van sepot). Bij justitiabelen uit detentie gelden de voorwaarden, zoals gegeven door het GW en dient 

afstemming plaats te vinden met de PI, waar de justitiabele vandaan komt. Een vervolgplaatsing kan 

alleen bij een gecontracteerde zorgaanbieder gerealiseerd worden. Dit kan ook bij een andere 

zorgaanbieder zijn, dan waar de justitiabele oorspronkelijk is geplaatst. Indien het gaat om een 

crisissituatie, kan het FPL ingeschakeld worden. 

4.7 Continuïteit van zorg 

De forensische zorg eindigt als de strafrechtelijke titel is geëindigd. Indien de zorgaanbieder en/of de 

justitiabele na afloop van het strafrechtelijke kader vinden dat voortzetting van de zorg nodig is, dient 

de zorginstelling op tijd een indicatie aan te vragen. Gaat het om zorg die door de AWBZ wordt 

bekostigd, dan moet dat zes weken voor afloop van de titel gebeuren (bij het CIZ). Gaat het om zorg 

die de zorgverzekering bekostigt, dan dient een verwijzing door een wettelijk verwijzer. Indien een 

gedwongen opname nodig is, is hiervoor een machtiging op basis van de Wet bijzondere opnemingen 

in psychiatrische ziekenhuizen (Wet bopz) nodig. 

Een uitzondering op het beginsel dat forensische zorg eindigt als de forensische zorgtitel eindigt, doet 

zich voor bij onvoorziene, directe beëindiging van de forensische zorgtitel. Was niet te voorzien dat de 

titel zou eindigen, dan wordt de forensische zorg nog twee weken voortgezet (en vergoed door het 

Ministerie van VenJ 24 ). Dat maakt een zogenaamde ´warme overdracht´ van de justitiabele naar een 

regulier zorgtraject mogelijk. Heeft de justitiabele een status als ‘ongewenste vreemdeling’, dan 

eindigt de bekostiging met de beëindiging van de strafrechtelijke titel. Indien de zorg gecontinueerd 

zou moeten worden, dan kan onder voorwaarden gebruik worden gemaakt van een bijzondere 

regeling van het College voor Zorgverzekeringen (zie www.cvz.nl). 

24 Een uitgebreide toelichting op deze procedure en de bekostiging vindt u in de DB(B)C-spelregels. 













en Rechtspraak


Hoofdstuk 5. Financiering van forensische zorg 

De werkwijze van de financiering van zorg wordt in dit hoofdstuk slechts samenvattend weergegeven. 

Dit biedt voor mensen in de forensische zorg op hoofdlijnen zicht op de financieringssystematiek. In 

de inkoophandleiding, de DB(B)C-spelregels en de uitvoeringsregels (te vinden via www.forensischezorg.nl) 

is meer informatie te vinden. 

5.1 Bekostiging forensische zorg 

In de forensische zorg zijn er drie bekostigingssystematieken. Ten eerste is er de DB(B)C-systematiek. 

Met deze systematiek is geënt op de DBC-systematiek uit de reguliere gezondheidszorg. Deze systematiek 

zal, zo is de verwachting, bijdragen aan de transitie van aanbodgerichte naar vraaggerichte zorg. 

Het overgrote deel van de forensische zorg wordt gedeclareerd via DB(B)C’s. Ten tweede bestaat in de 

forensische zorg de ZZP-systematiek. Zorgzwaartepakketten (ZZP C GGz en ZZP VG) zijn ingevoerd voor 

de beperkte groep justitiabelen met een psychiatrische stoornis die zorg met verblijf zonder behandeling 

in de GGz ontvangen en voor verstandelijke gehandicapten die zorg met verblijf ontvangen. Ten 

derde blijven voor de ambulante begeleiding de extramurale AWBZ-parameters gelden. De ZZP’s en de 

AWBZ-parameters komen ook voor in de reguliere (geestelijke) gezondheidszorg. Daarmee is voor de 

gehele financiering van de forensische zorg aangesloten bij de financiering van de reguliere (geestelijke) 

gezondheidszorg. Welke financieringssystematiek in het specifieke geval van toepassing is, staat 

in de tabel in de uitvoeringsregel “prestaties zorgzwaartepakketten en ambulante begeleiding“ (zie 

www.forensischezorg.nl). 

5.2 Procedure van bekostiging en facturatie 

Voor de procedure van bekostiging en facturatie zijn uitvoeringsregels opgesteld. Daarnaast is er een 

inkoophandleiding, met achtergrondinformatie over het inkoopproces en de rol van de bekostiging 

daarin (zie www.forensischezorg.nl). 

Justitiabelen worden in de forensische zorg geplaatst op basis een indicatiestelling en een plaatsingsbesluit. 

De indicatiestelling geeft de zorgbehoefte en de benodigde beveiliging weer. Dit betekent dat 

er niet meer gedeclareerd kan worden dan er geïndiceerd is, wat betreft de verblijfssoort en de duur 

van de indicatiestelling. Het plaatsingsbesluit is de grondslag voor de bekostiging van de zorg. 

5.2.1 Verstrekking gegevens t.b.v. facturatie 

De zorgaanbieder declareert de zorg bij DForZo. Een declaratie van zorg bevat de volgende gegevens 25 : 

• DB(B)C-startdatum. 

• DB(B)C-einddatum. 

• Strafrechtelijke titel, startdatum en einddatum. 

25 De juridische basis hiervoor is gelegen in het interim-besluit, welke in werking is getreden per 1 januari 2011. 













en Rechtspraak

• DB(B)C-prestatiecode 26 . 

• Kostenbedrag. 

• AGB-code (codering van de zorgverleners ten behoeve van de declaratie uit het register Algemeen 

gegevensbeheer zorgverleners). 

• DB(B)C-declaratiecode 27 . 

• Strafrechtsketennummer/VIP-nummer. 

• Plaatsingsbesluitnummer. 

• Verblijfssoorten 28 . 

• Contractnummer 

Voor de zorg in ZZP’s leveren de zorgaanbieders de volgende gegevens aan: 

• De productieverantwoording in totalen; maandelijks in aantallen per parameter. 

• Cliëntstroom, hieronder valt: 

- Het Strafrechtsketennummer/VIP-nummer. 

- De geboortedatum. 

- Het soort contract (overig of gevangeniswezen). 

- Het soort plek (overig of gevangeniswezen). 

- Het soort instroom (eerste opname of andersoortig). 

- Het type plaats (SGLVG, FPA, FPK, e.a.). 

- De instroomdatum en de uitstroomdatum. 

- De reden van uitstroom. 

Voor de geleverde zorg in extramurale AWBZ-parameters leveren de zorgaanbieders de productieverantwoording 

in totalen; maandelijks in aantallen per parameter. 

5.3 Scoren ZZP’s 

De justitiabelen die reeds zorg ontvangen van aanbieders die in ZZP’s factureren, kunnen door de 

zorgaanbieder worden gescoord in een daarvoor ontwikkelde webapplicatie. Deze webapplicatie is te 

vinden op https://zzpregistratiesysteem.nl. Nieuwe justitiabelen kunnen bij binnenkomst gescoord 

worden met behulp van deze tool, binnen de bandbreedte van de indicatiestelling van de reclassering. 

26 Deze code geeft een specificatie van het zorgproduct, met diagnose informatie aan de hand van een van de acht diagnosehoofdgroepen: 

stoornissen in de kindertijd, schizofrenie en andere psychotische stoornissen, problemen in verband met misbruik of 

verwaarlozing, restgroep diagnoses, seksuele stoornissen en genderidentiteitsstoornissen, stoornissen in de impulsbeheersing, aan 

een middel gebonden stoornissen en persoonlijkheidsstoornissen (As II). 

27 De declaratiecode is een code van zes cijfers die is gekoppeld aan de productgroepen voor behandeling en de verblijfssoorten. Aan 

de declaratiecode is een tarief gekoppeld. 

28 In de DB(B)C-systematiek wordt verblijf onderverdeeld in verschillende soorten. In totaal zijn er twaalf verblijfssoorten gedefinieerd, 

die opgebouwd zijn uit een combinatie van de intensiteit van het verblijf en het niveau van beveiliging. De verblijfsintensiteit, 

gedefinieerd als ‘de gemiddelde beschikbaarheid van een sociotherapeut per uur en per patiënt’, is in drie categorieën onderverdeeld: 

laag, gemiddeld en hoog. Er zijn vier beveiligingsniveaus: (zeer) laag, gemiddeld, hoog en zeer hoog. Onder beveiliging wordt 

verstaan de materiële en personele beveiliging. Hierbij gaat het vooral om de organisatorische, personeelsmatige, bouwkundige en 

elektronische beveiliging tegen direct gevaar. 


5.4 Vangnet 

In 2012 blijft het mogelijk om op basis van de oude financiële parameters te declareren. Dit vangnet is 

bedoeld om de financiële risico’s van de overgang naar de nieuwe financieringssystematieken tot een 

minimum te beperken. Een gedetailleerde beschrijving van het vangnet kunt u vinden in de uitvoeringsregels 

“verrekenbedrag voor de forensische zorg” en “vangnet voor de forensische zorg” (zie 














en Rechtspraak


Hoofdstuk 6. Informatievoorziening forensische zorg 

Het indiceren, plaatsen en factureren in de forensische zorg wordt ondersteunt door een ICT-systeem. 

In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de werkwijze van de informatievoorziening, waaronder Ifzo en de 

gebruikers van Ifzo. 

6.1 ICT-ondersteuning stelsel forensische zorg 

Het informatiesysteem forensische zorg (Ifzo) is een webapplicatie die de uitvoering van het forensische 

zorgstelsel ondersteunt en de informatie-uitwisseling tussen de ketenpartners vereenvoudigt. 

Ifzo geeft de gebruiker via internet toegang tot een afgeschermde omgeving. Het systeem is alleen 

toegankelijk voor bevoegde gebruikers. Het ondersteunt de hele keten, van indicatiestelling tot en 

met facturatie. Indicerende organisaties maken een indicatiestelling aan in Ifzo. Na fiattering van de 

indicatiestelling, wordt een plaatsingsverzoek aangemaakt. De plaatser kan de zorgvraag en beveiligingsnoodzaak 

matchen met de best passende zorg. De in Ifzo ingebouwde zoekmachine toont een 

overzicht van passende, gecontracteerde zorg. De plaatser maakt een keuze op basis van de ‘zachte’ 

criteria. Na contact met de zorgaanbieder om de plaatsing definitief te maken, registreert de plaatser 

zijn afwegingen en rondt de plaatsing af middels een plaatsingsbesluit. 

Op basis van een plaatsingsbesluit kan de zorgaanbieder bij DForZo de geboden zorg declareren. De 

facturen worden gecontroleerd middels het Facturatie Controle Systeem (FCS). Het onderstaande 

schema is een weergave van de gehele informatievoorziening in de forensische zorg. 


Vastgestelde 

zorgbehoe e 

Ifzo 

Plaatsing 


Plaatsing 

Zorginkoop 

Gecontacteerde 

zorg 

Managementinformatie 

Plaatsingsbesluit 

Zorgaanbieder 

Kenmerken 

zorgaanbod 

Begeleiding / 

behandeling 

Zorgsysteem FCS 

Financiële 

a andeling 


Facturatie Betaling 













en Rechtspraak

In Ifzo is eenvoudig de status te zien van alle indicatiestellingen die in de applicatie zijn aangemaakt. 

Op termijn kunnen gecontracteerde zorgaanbieders zelf per locatie kenmerken van het gecontracteerde 

zorgaanbod, evenals de beschikbaarheid van zorg per zorglocatie invullen. De plaatser kan dan 

snel en eenvoudig zien waar zorgplekken beschikbaar zijn en welke locatie het meest passend is. 

De gegevens die in Ifzo en FCS worden geregistreerd, vormen waardevolle managementinformatie 

voor DForZo en de indicerende organisaties. De gegevens maken het mogelijk om te meten of de 

doelstellingen van het nieuwe forensische zorgstelsel worden gehaald: een betere afstemming van de 

zorgvraag met het zorgaanbod en uiteindelijk het terugdringen van de recidive. 

6.2 Gebruikers van Ifzo 

Ifzo wordt gebruikt door de indicerende organisaties, DForZo en zorgaanbieders. Onderstaand 

schema geeft inzicht in de precieze gebruikers per organisatie. 

Onderdeel in Ifzo 

NIFP/IFZ Medische administratie, 

Coördinator IFZ 


Indicatiestelling Plaatsing Zorgaanbod 


GW PMO-lid BSF, voorzitter PMO 

3RO Reclasseringswerker Reclasseringswerker 

DForZo, FPL Medewerker FPL, coördinator 

FPL 

DForZo, afdeling zorginkoop 

Medewerker FPL, coördinator 

FPL 

Medewerker zorginkoop, 

Zorginkoper 

Zorgaanbieders Medewerker zorgaanbieder 

6.3 Zorgaanbieders en Ifzo 

Zorgaanbieders kunnen via Ifzo inzicht bieden in hun behandelaanbod en zorgcapaciteit. Vanaf eind 

2011 hebben gecontracteerde zorgaanbieders toegang tot Ifzo, zodat zij zelf de kenmerken van hun 

zorgaanbod kunnen invoeren en bijhouden. Tot die tijd heeft DForZo gezorgd voor actualisatie van 

deze gegevens. Omdat Ifzo inzicht geeft in het aanbod en capaciteit van de gecontracteerde zorgaanbieders, 

krijgt DForZo een beter zicht op de uitnutting van de afgesloten contracten.













en Rechtspraak

Deel 2 


Hoofdstuk 7. Forensische zorg en het Openbaar 

Ministerie en de Rechtspraak 

Dit hoofdstuk is een samenvatting van de onderwerpen uit deel 1 van het Handboek Forensische Zorg 

die voor het OM en de Rechtspraak van belang zijn. Het Handboek biedt professionals een praktische 

handreiking. Het geeft weer welke taken en verantwoordelijkheden de ketenpartners hebben en hoe 

deze moeten worden uitgevoerd. Er wordt gestart met achtergrondinformatie over de vernieuwing van 

de forensische zorg en wat forensische zorg is. Aansluitend wordt een verbinding gemaakt met het 

juridisch kader, vanuit het interim-besluit en het wetsvoorstel forensische zorg en de wijzigingen t.a.v. 

voorwaardelijke sancties. Vervolgens worden de ketenprocessen van indicatiestelling en plaatsing 

beschreven. Het hoofdstuk wordt afgesloten met een korte toelichting op de financiering van 

forensische zorg en het informatiesysteem dat het stelsel forensische zorg ondersteunt. 

7.1 Vernieuwing forensische zorg 






De vernieuwing van de forensische zorg heeft de volgende doelstellingen: 












en Rechtspraak

Doelgroep forensische zorg 




• verdachten of veroordeelden aan wie het Openbaar Ministerie (OM) bij sepot of de Rechtspraak 29 

een voorwaardelijke sanctie heeft opgelegd. 



Forensische zorgtitels 





7.2.1 Juridisch kader 

In het wetsvoorstel forensische zorg wordt de brede stelselherziening van de forensische zorg 

geregeld. Het bevat regels voor de inkoop en financiering, de aanspraak op forensische zorg, de 

plaatsing en enkele andere onderwerpen die met de besturing en de zorgcontinuïteit samenhangen. 

Het wetsvoorstel is door de Tweede Kamer der Staten-Generaal behandeld. Op 29 december 2011 is de 

nota van wijziging en de beantwoording van het verslag ingediend bij de Tweede Kamer 30 . Beoogde 

datum van inwerkingtreding is 1 januari 2013. 

Interim-besluit forensische zorg 

Het interim-besluit forensische zorg (een Algemene Maatregel van Bestuur) creëert, vooruitlopend op 

de inwerkingtreding van het wetsvoorstel Wet forensische zorg, een wettelijke basis voor het huidige 

forensische zorgstelsel. Het interim-besluit is per 1 januari 2011 31 in werking getreden. Het stelt regels 

ten aanzien van: 

• De (inhoud en omvang van de) forensische zorg. 

• De eigen bijdrage van de justitiabele voor de forensische zorg. 


• De zorgtoeleiding naar ambulante forensische zorg (plaatsing). 

• De informatieverstrekking. 

• De aanwijzing van de zorgaanbieders die forensische zorg leveren en de voorwaarden die daarbij 

kunnen worden gesteld, bijvoorbeeld ten aanzien van de beveiliging. 







30 De Nota van wijziging en Nota naar aanleiding van het verslag zijn te vinden als Kamerstukken (32398, nr. 9 en 10), via www. 

officielebekendmakingen.nl. 

31 Het interim-besluit is te vinden in het Staatsblad (Stb. 2010, 875), via www.officielebekendmakingen.nl. 


Het interim-besluit vervalt als de wet forensische zorg in werking treedt. 

Wetsvoorstel voorwaardelijke sancties 







°10, °11, °12 Sr): 







7.3 Ketenprocessen forensische zorg 


zorg. Centraal staat hierbij dat de juiste patiënt op de juiste plek terecht komt. Hier volgt een korte 

weergave van de procesgang, zowel binnen als tussen de indicerende organisaties en andere ketenpartners 

32 . De ketenbeschrijvingen dienen oplossingen te geven voor de samenwerking in de keten en 

te verduidelijken wie voor een bepaald onderdeel verantwoordelijk is. Er zijn binnen de forensische 

zorg drie momenten waarop de zorgbehoefte van een justitiabele aan het licht kan komen. Dit 

moment bepaalt de route van indicatiestelling en plaatsing, die vervolgens gevolgd wordt. Een 

zorgbehoefte wordt ontdekt: 




Voor de eerste en derde situatie gelden dezelfde processen. 




en Rechtspraak

7.3.1 Forensische zorg als bijzondere voorwaarde 












e? 

Onderzoek 









plaatsingsproces. Het is daarbij van belang dat de reclassering danwel het NIFP/IFZ (bij klinische zorg) 

zorg draagt dat de justitiabele binnen een bepaalde tijd 33 behandeld kan worden bij een passende 








Recl. / 

NIFP-IFZ 

Besluit OM / 

Rechtspraak 

Plaatsing 



reguliere zorg



looptijd van een toezicht. Ook indien er sprake is van een ambulant traject waarbij mogelijk kortdurende, 

klinische interventie nodig is t.b.v. detoxificatie, stabilisatie, observatie en/of diagnostiek. De 

reclassering onderbouwt in haar advies de omstandigheden waarin een tijdelijke, klinische opname 35 

nodig is. Beoogd wordt de Rechtspraak zo goed mogelijk te adviseren over de specifieke aanpak van de 

verdachte zodat indien de Rechtspraak zo beslist, deze aanpak specifiek in het vonnis kan worden 

opgenomen. Hiermee wordt voorkomen dat wijzigen van zorgvoorwaarden tijdens het toezicht nodig 

is, wat de snelheid van de (crisis)opname ten goede komt. Hierdoor kan de reclassering het toezicht 

beter toespitsen en optreden als de justitiabele de voorwaarden niet naleeft. De ‘stok achter de deur’ is 

de gevangenisstraf. Indien zorg niet is opgenomen in de voorwaarden van de beslissing en een 

justitiabele vrijwillig zorg ontvangt, dan geldt de ‘stok achter de deur’ niet. 












Zorglocatie niet in het vonnis 
















en Rechtspraak

Plaatsing volgt het vonnis 







Wijziging zorgvoorwaarden 






Forensische zorg tijdens hoger beroep 





7.3.2 Forensische zorg tijdens detentie 







Proces tijdens detentie 









extra toets. 


PMO. 





Uitgangspunt ‘GGz tenzij’ 










veroorzaken; 



Contact zorgaanbieder en Penitentiaire Inrichting 




voorwaarden. De zorgaanbieder dient met regelmaat terugkoppeling te geven aan de PI over de 

uitvoering van de behandeling. In geval van incidenten dient de zorgaanbieder direct contact op te 

nemen met de PI over al dan niet het voortzetten van de behandeling. In geval van toezicht door de 

3RO 38 op een justitiabele in de GGz dient de zorgaanbieder met de reclassering contact te houden over 

het verloop van de behandeling. 

7.3.3 Denken en werken als keten in de forensische zorg 











we de keten. 




en Rechtspraak






7.4 Indicatiestelling 













gesteld. 

Organisaties die indiceren voor forensische zorg 




NIFP/IFZ X X 

3RO X X 



buiten het gevangeniswezen en voor beschermd wonen na klinisch verblijf. Het OM kan een justitiabele 

aanmelden voor indicatiestelling bij het NIFP/IFZ in het kader van art. 37 Sr (strafrechtelijke 

machtiging). Er zijn drie procedures voor een indicatiestelling, incl. plaatsingsverzoek door het NIFP/ 

IFZ. De coördinator van het NIFP/IFZ beslist welke procedure gevolgd wordt, in overleg met de 

aanmelder. Het gaat om de volgende procedures: 



• Regulier: binnen 15 werkdagen





verblijf. De indicatiestelling behoort bij voorwaardelijke sancties bij het advies van de reclassering. 

Indien de inschatting is dat er ambulante zorg en/of beschermd wonen nodig is, dan stelt de reclassering 

zelf de indicatie. Het advies, incl. de indicatiestelling worden voor de rechtszitting geleverd aan 

het OM en de Rechtspraak. 

7.4.1 Uitzondering: De voorgenomen indicatiestelling 


















• (huiselijk) geweld; 

• veelplegeraanpak; 

• lichte zedendelinquenten. 



weten of de betrokkene echt mee werkt, om te voorkomen dat er onuitvoerbare voorwaarden worden 

opgelegd. 






en Rechtspraak

Procedure 













er (nog) geen sprake is van een strafrechtelijke titel (een van de andere 21 forensische zorgtitels). 

In alle andere gevallen geldt dat er een strafrechtelijke titel moet zijn om voor bekostiging in aanmerking te 

komen. 

7.5 Plaatsing 

Plaatsing omvat het hele proces vanaf de afgeronde indicatiestelling tot de start van het zorgtraject cq. 

opname. Het plaatsingsbeleid 40 gaat uit van een uniforme, transparante werkwijze voor alle plaatsingen 

van justitiabelen in de forensische zorg 41 . Plaatsing in de forensische zorg gaat uit van de volgende 

criteria: 



leefomgeving. 


Tijdige zorg 

De zorg dient direct aan te sluiten op de detentie of het besluit van de rechter, om zo effectief mogelijk 

te zijn en de slagingskans te bevorderen. Het is onwenselijk dat een justitiabele in afwachting van zorg 

op straat komt te staan. Er gelden maximale termijnen per titel die een plaatsing in beslag mag 

nemen, van afgeronde indicatiestelling tot daadwerkelijke start zorg. Dit is inclusief een eventuele 

kennismaking van de zorgaanbieder (zie bijlage 4, beleidskader plaatsing). Sneller is vaak wenselijk. 



40 Bijlage 4 bevat het beleidskader plaatsing, incl. de termijnen voor intake en opname. Dit is ook te vinden via www.forensischezorg.nl. 

41 Voor art. 196 en art. 37b Sr wordt in 2011 op een andere wijze geplaatst, waarbij niet het gehele plaatsingsbeleid gevolgd kan 

worden. 


Overbruggingszorg en ‘second best’ zorg 







7.5.1 Plaatsing klinische zorg 













Bijzondere plaatsingen klinische zorg 





7.5.2 Plaatsing ambulante zorg en beschermd wonen 








7.5.3 Plaatsing vanuit detentie 

Vanuit het GW worden justitiabelen geplaatst in een PPC door het Bureau Selectie Functionaris (BSF) 

of in de klinische zorg (in de GGz of bij een VG-zorg) door het NIFP/IFZ, na besluit van de BSF. De 

PMO’s van het GW plaatsen voor ambulante zorg aan gedetineerden binnen het GW. Het gaat om zorg 





en Rechtspraak

die in de PI wordt geleverd door zorginstellingen van buiten de PI (intramurale ambulante zorg). 

7.5.4 DForZo, uitvoerend ketenregisseur 






maar ook om de individuele plaatsingen. De indicerende organisaties (3RO, NIFP/IFZ en GW) voeren 

de plaatsingen uit namens DForZo. Deze decentrale uitvoering sluit het beste aan bij de persoonsgerichte 

aanpak. De betrokken organisaties kunnen zo optimaal gebruik maken van de regionale kennis 

van het netwerk van zorgaanbieders en OM. 

Forensisch PlaatsingsLoket 















In uiterste gevallen kan het FPL plaatsing bij een zorgaanbieder afdwingen, mits deze plaatsing valt 


Bezwaar-en beroepsprocedure plaatsingsbesluit 










• Bezwaar en beroep zijn onderdelen van de rechtspositie in de beginselenwetten geregeld tegen een 


7.6 Financiering forensische zorg 













Het indiceren, plaatsen en factureren in de forensische zorg wordt ondersteunt door een ICT-systeem. 













en Rechtspraak


Hoofdstuk 8. Forensische zorg en het NIFP/IFZ 


die voor het NIFP/IFZ van belang zijn. Het Handboek biedt professionals een praktische handreiking. 

Het geeft weer welke taken en verantwoordelijkheden de ketenpartners hebben en hoe deze moeten 

worden uitgevoerd. Er wordt gestart met achtergrondinformatie over de vernieuwing van de forensische 

zorg en wat forensische zorg is. Daarna wordt ingegaan op de ketenprocessen. Aansluitend 

komen de indicatiestelling en de plaatsing aan bod. Ook wordt kort ingegaan op de financiering van 





















• verdachten of veroordeelden aan wie het Openbaar Ministerie (OM) bij sepot of de Rechtspraak44 een voorwaardelijke sanctie heeft opgelegd. 








NIFP / IFZ












Indeling forensische zorg 

































8.2.1 Afbakening forensische zorg 
















de AWBZ 46 of Zvw. Noodzaakt de strafrechtelijke titel tot aanvullende zorg, dan is dit forensische 

zorg en wordt geïndiceerd door de 3RO of het NIFP/IFZ. Is er voorafgaand aan de strafrechtelijke titel 







uitgewisseld: 

• Het opstellen van een indicatiestelling. 

• Het plaatsen van justitiabelen bij zorgaanbieders. 

• Het verlenen van forensische zorg. 

• Het opstellen van een declaratie voor de behandeling door de zorgaanbieder. 

• De uitbetaling van de declaratie voor forensische zorg. 





NIFP / IFZ












3.tijdens de periode van toezicht door de reclassering 


8.3.1 forensische zorg als bijzondere voorwaarde 












e? 

Onderzoek 





Recl. / 

NIFP-IFZ 

Besluit OM / 

Rechtspraak 

Plaatsing 



reguliere zorg




















reclassering onderbouwt in haar advies de omstandigheden waarin een tijdelijke, klinische opname 50 





















NIFP / IFZ





Een nadere invulling van de specifieke zorglocatie in de uitspraak is niet nodig op grond van de wet 

voorwaardelijke sancties (niet zijnde tbs met voorwaarden). De Rechtspraak zal bij een klinische 





































aan bij het Nederlands Instituut voor Forensische Psychiatrie en Psychologie (NIFP), werkeenheid 

Indicatiestelling Forensische Zorg (IFZ). Zij stelt een indicatie op en plaatst de justitiabele in zorg. De 

Bureau Selectie Functionaris (BSF) bij DJI beoordeelt op basis van een risicotaxatie of een justitiabele 

ook daadwerkelijk buiten het GW geplaatst mag worden. 





extra toets. 














veroorzaken; 











PMO. 


NIFP / IFZ





we de keten. 



















gesteld. 





NIFP/IFZ X X 

3RO X X 



buiten het gevangeniswezen en voor beschermd wonen na klinisch verblijf.





verblijf. 

8.4.1 Indicatiestelling klinische zorg 



criteria: 


















Werkwijze NIFP/IFZ 



justitieel kader nodig is. 


NIFP / IFZ

De volgende ketenpartners kunnen een aanmelding voor een indicatiestelling doen: 
















8.4.2 Herindicatiestelling 




1. Als een justitiabele vanuit een klinisch verblijf in een GGz-instelling naar beschermd wonen gaat. 


2. Als tijdens het zorgtraject een hoger beveiligingsniveau nodig wordt geacht. 

Voor doorplaatsing binnen een zelfde zorginstelling of beveiligingsniveau is geen herindicatie 

nodig. 










en informatie-uitwisseling. Deze zijn aanvullend aan dit handboek. Zodra deze afspraken beschikbaar zijn, worden deze door het 






8.5 Plaatsing 




leefomgeving. 


Passende zorg 
















De plaatser registreert de afweging van de zachte criteria in Ifzo, zodat dit herleidbaar is. 

Bereikbare zorg 










Tijdige zorg 







NIFP / IFZ


wenselijk. 










Gecontracteerde zorgaanbieders 
















































• De strafrechtelijke titel (of indien sprake is van een voorgenomen indicatiestelling). 






VIP-nummer). 

Eenmalige plaatsing 








NIFP / IFZ




















Uitgangspunten bereikbaarheid klinische zorg 





Uitgangspunten tijdigheid klinische zorg 


NIPF/IFZ (zie ook bijlage 4.)). Binnen die tijd is er duidelijkheid over de opname. Indien de zittingsdatum 














Klinische zorg buiten gevangeniswezen 






(BSD) (incl. mogelijk advies van het OM) de justitiabele over te plaatsen, conform het advies van het 

NIFP/IFZ. 








8.5.4 Vervolgplaatsingen 





















NIFP / IFZ






















Vastgestelde 

zorgbehoe e 

Ifzo 

Plaatsing 


Plaatsing 



zorg 





Kenmerken 

zorgaanbod 

Begeleiding / 

behandeling 


Financiële 

a andeling 


Facturatie Betaling









Gebruikers van Ifzo 











FPL 

DForZo, afdeling 

zorginkoop 


FPL 





NIFP / IFZ


Hoofdstuk 9. Forensische Zorg en de reclassering 


die voor de 3RO van belang zijn. Het Handboek biedt professionals een praktische handreiking. Het 

geeft weer welke taken en verantwoordelijkheden de ketenpartners hebben en hoe deze moeten 

worden uitgevoerd. Er wordt gestart met achtergrondinformatie over de vernieuwing van de forensische 

zorg en wat forensische zorg is. Daarna wordt ingegaan op de ketenprocessen. Aansluitend 

komen de indicatiestelling en de plaatsing aan bod. Ook wordt kort ingegaan op de financiering van 





























Reclassering





































































uitgewisseld: 










Reclassering

9.2.3 Wetsvoorstel voorwaardelijke sancties 







°10, °11, °12 Sr): 























kader is het startpunt van de zorg. Dit is meestal een vonnis. 



Uitzondering hierop zijn de volgende mogelijkheden: 








e? 

Onderzoek 



Recl. / 

NIFP-IFZ 

Besluit OM / 

Rechtspraak 

Plaatsing 



reguliere zorg 
























Reclassering

eclassering onderbouwt in haar advies de omstandigheden waarin een tijdelijke, klinische opname 67 

























plaatsingsbeleid. Zij zorgen dat de soort zorg is geregeld, ook als de zorgbehoefte wijzigt. 

De reclassering en het NIFP/IFZ kunnen daarbij rekenen op de contractsrelatie van DForZo met de 

zorgaanbieders en als ultimum remedium de opnameplicht in het wetsvoorstel forensische zorg. 























9.3.2 Ambulante zorg tijdens detentie 

Binnen het GW kan ook ambulante zorg worden verleend. Hierbij indiceert en plaatst het PMO. Er kan 



9.3.3 Contact zorgaanbieder en Penitentiaire Inrichting 





















Reclassering


we de keten. 



















gesteld. 




NIFP/IFZ X X 

3RO X X 








verblijf. 





criteria: 























3RO bij voorwaardelijke sancties en bij beschermd wonen na klinisch verblijf 70 










en informatie-uitwisseling. Deze zijn aanvullend aan dit handboek. Zodra deze afspraken beschikbaar zijn, worden door het NIFP/IFZ 

en de 3RO intern gecommuniceerd. 




Reclassering

Er zijn drie procedures voor een afgeronde indicatiestelling, incl. plaatsingsverzoek door het NIFP/IFZ. 

De coördinator van het NIFP/IFZ beslist welke procedure gevolgd wordt, in overleg met de aanmelder. 

Het gaat om de volgende procedures: 




9.4.2 Indicatiestelling ambulante zorg en beschermd wonen 








- verslaving, 





Werkwijze 

De indicatiestelling behoort bij voorwaardelijke sancties bij het advies van de reclassering. Indien de 

inschatting is dat er ambulante zorg en/of beschermd wonen nodig is, dan stelt de reclassering zelf de 

indicatie. Het advies, incl. de indicatiestelling worden voor de rechtszitting geleverd aan het OM en de 

Rechtspraak. 





























• (huiselijk) geweld; 

• veelplegeraanpak; 

• lichte zedendelinquenten. 



weten of de betrokkene echt mee werkt, om te voorkomen dat er onuitvoerbare voorwaarden 

worden opgelegd. 



Procedure 













Reclassering


er (nog) geen sprake is van een strafrechtelijke titel (een van de andere 21 forensische zorgtitels). In alle andere 

gevallen geldt dat er een strafrechtelijke titel moet zijn om 

voor bekostiging in aanmerking te komen. 

9.5 Plaatsing 


De zorg moet passen bij de zorgbehoefte en beveiligingsnoodzaak uit de indicatiestelling. 

De locatie van de te bieden zorg moet bereikbaar zijn voor de justitiabele en vallen binnen diens 

leefomgeving. 

Uitvoering van de zorg moet tijdig plaatsvinden. 

Passende zorg 





























Tijdige zorg 






wenselijk. 






























Reclassering





































VIP-nummer). 

Eenmalige plaatsing 






















overgegaan kan worden tot een daadwerkelijke plaatsing dient er een strafrechtelijke titel te zijn. 

Bij voorwaardelijke sancties is dit een besluit van de Rechtspraak of het OM (bij sepot). Het NIFP/IFZ 

heeft aansluitend aan de uitspraak of aansluitend aan detentie de best passende zorg geregeld, of 

overbruggingszorg, conform de termijnen van het plaatingsbeleid. Het NIFP/IFZ neemt het besluit tot 

plaatsing en verstuurt het plaatsingsbesluit met als bijlage de indicatiestelling naar de zorgaanbieder. 

Bij voorwaardelijke sancties is dit nadat de uitspraak onherroepelijk is 77 . Bij detentie is dit nadat het 











Reclassering








NIPF/IFZ (zie ook bijlage 4.)). Binnen die tijd is er duidelijkheid over de opname. Indien de zittingsdatum 















Uitgangspunten bereikbaarheid ambulante zorg en beschermd wonen 




• Ambulante dagbehandeling: max. 30-45 minuten reistijd. 

• Ambulante behandeling (één of enkele malen per week): max. 1 uur reistijd. 

• Beschermd wonen: in het arrondissement. 

Uitgangspunten tijdigheid ambulante zorg en beschermd wonen 












































Reclassering





Vastgestelde 

zorgbehoe e 

Ifzo 

Plaatsing 


Plaatsing 



zorg 













Kenmerken 

zorgaanbod 

Begeleiding / 

behandeling 


Financiële 

a andeling 


Facturatie Betaling











DForZo, FPL Medewerker FPL, 

coördinator FPL 


zorginkoop 

Medewerker FPL, 






Reclassering


Hoofdstuk 10. Forensische Zorg en het 

Gevangeniswezen 


die voor het Gevangeniswezen van belang zijn. Het Handboek biedt professionals een praktische 



de forensische zorg en wat forensische zorg is. Daarna wordt ingegaan op de ketenprocessen. 

Aansluitend komen de indicatiestelling en de plaatsing aan bod. Ook wordt kort ingegaan op de 

financiering van forensische zorg en het informatiesysteem dat het stelsel forensische zorg 

ondersteunt. 

















Gevangeniswezen





• verdachten of veroordeelden aan wie het Openbaar Ministerie (OM) bij sepot of de Rechtspraak 79 

een voorwaardelijke sanctie heeft opgelegd. 




























Forensisch Psychiatrische Afdelingen (FPA’s). 








In het segment verslavingszorg wordt de meest intensieve zorg en beveiliging geboden in Forensische 

Verslavingsklinieken (FVK) en Forensische Verslavingszorgafdelingen (FVA). In het segment van de 

verstandelijke gehandicapten zorg wordt dit geboden in de klinieken voor zorg aan Sterk 

Gedragsgestoord Licht Verstandelijk Gehandicapten (SGLVG (+)-voorzieningen). Daarnaast kennen 

alle drie de segmenten minder beveiligde klinische zorgafdelingen, zoals in de reguliere zorg. 



























de AWBZ 81 of Zvw. Noodzaakt de strafrechtelijke titel tot aanvullende zorg, dan is dit forensische zorg 

en wordt geïndiceerd door de 3RO of het NIFP/IFZ. Is er voorafgaand aan de strafrechtelijke titel 





Gevangeniswezen







uitgewisseld: 































PMO. 








extra toets. 














veroorzaken; 



















Gevangeniswezen







we de keten. 



















gesteld. 





NIFP/IFZ X X 

3RO X X 


Het NIFP/IFZ voert de indicatiestelling uit voor alle klinische zorg (incl. alle klinische verslavingszorg)

uiten het gevangeniswezen en voor beschermd wonen na klinisch verblijf. 





verblijf. 




criteria: 























Gevangeniswezen

















Klinische zorg binnen detentie 

Voor klinische forensische zorg binnen het GW wordt de indicatiestelling uitgevoerd door het PMO 

van een PI of door een PPC (bij verwijzing naar een andere PPC). De zorg voor deze justitiabelen wordt 

uitgevoerd in een PPC. Is er sprake van een crisissituatie, dan kan de psychiater van het PMO de 

indicatie stellen. De procedures zijn te vinden op het intranet van DJI (zoekterm NIGW). Indicaties 

worden uitsluitend via Ifzo gesteld. 









- verslaving, 






en informatie-uitwisseling. Deze zijn aanvullend aan dit handboek. Zodra deze afspraken beschikbaar zijn, wordendeze door het 





Indien tijdens het verblijf in detentie de inschatting is dat de justitiabele een forensische zorgbehoefte 

heeft, dan stelt het PMO een indicatie. 

10.5 Plaatsing 


De zorg moet passen bij de zorgbehoefte en beveiligingsnoodzaak uit de indicatiestelling. 

De locatie van de te bieden zorg moet bereikbaar zijn voor de justitiabele en vallen binnen diens 

leefomgeving. 

Uitvoering van de zorg moet tijdig plaatsvinden. 

Passende zorg 





























Gevangeniswezen

Tijdige zorg 






wenselijk. 

















DForZo stemt met onder meer de indicerende organisaties (de 3RO, het NIFP/IFZ en het GW) af 

om zo goed mogelijk te voorzien in de behoefte aan zorg en beveiliging van justitiabelen. Mede op 

grond van deze analyse en het geïndiceerde zorgaanbod in Ifzo wordt het inkoopbeleid opgesteld. Dit 

leidt elk jaar tot een verfijning en uitbreiding van het gecontracteerde zorgaanbod. 












maar ook om de individuele plaatsingen. De indicerende organisaties (3RO, NIFP/IFZ en GW) voeren 

de plaatsingen uit namens DForZo. Deze decentrale uitvoering sluit het beste aan bij de persoonsgerichte 

aanpak. De betrokken organisaties kunnen zo optimaal gebruik maken van de regionale kennis 

van het netwerk van zorgaanbieders en OM. 





























VIP-nummer). 






Gevangeniswezen


De rechtsbescherming van de justitiabele binnen detentie is als volgt geregeld: 

Bezwaar en beroep zijn onderdelen van de rechtspositie in de beginselenwetten geregeld tegen een 





Klinische zorg buiten gevangeniswezen 






(BSD) 

• (incl. mogelijk advies van het OM) de justitiabele over te plaatsen, conform het advies van het NIFP/ 

IFZ. 








Klinische zorg binnen het gevangeniswezen 

Plaatsingen in een PPC vinden conform soortgelijke procedures plaats. Dat betekent dat BSF op basis 

van de indicatiestelling van het PMO (zonder medische gegevens) de voorlopige selectiebeslissing tot 

overplaatsing neemt en het plaatsingsbesluit afgeeft. Het BSD regelt de overplaatsing in samenspraak 

met de behandelaar. 

Ambulante zorg binnen detentie 




Uitgangspunten bereikbare zorg gevangeniswezen 

Het uitgangspunt is dat justitiabelen worden geplaatst binnen de eigen regio. Indien er sprake is van 

een contra-indicatie voor plaatsing in de regio, dan geldt dit niet. 








































Gevangeniswezen





Vastgestelde 

zorgbehoe e 

Ifzo 

Plaatsing 


Plaatsing 



zorg 













Kenmerken 

zorgaanbod 

Begeleiding / 

behandeling 


Financiële 

a andeling 


Facturatie Betaling











DForZo, FPL Medewerker FPL, 



zorginkoop 

Medewerker FPL, 






Gevangeniswezen


Hoofdstuk 11. Forensische Zorg en zorgaanbieders 


die voor het Gevangeniswezen van belang zijn. Het Handboek biedt professionals een praktische 



de forensische zorg en wat forensische zorg is. Daarna wordt ingegaan op de ketenprocessen. 

Aansluitend komen de indicatiestelling en de plaatsing aan bod. Ook wordt kort ingegaan op de 

financiering van forensische zorg en het informatiesysteem dat het stelsel forensische zorg 

ondersteunt. 




























Zorgaanbieders





































































uitgewisseld: 










































opname de aard en de duur van de opname bepalen (zie ook het huidige art. 14c lid 2 Sr. en jurispru- 




dentie HR 95 ). Het NIFP/IFZ of de reclassering is er voor verantwoordelijk dat aansluitend aan de 








































veroorzaken; 























we de keten. 





















gesteld. 




NIFP/IFZ X X 

3RO X X 








verblijf. 




criteria: 























justitieel kader nodig is. Zorgaanbieders kunnen bij herindicatie (zie paragraaf 3.4) een aanmelding 

doen. Voor het aanleveren van een dossier is per forensische zorgtitel een checklist opgesteld van de 












- verslaving, 























11.5 Plaatsing 




leefomgeving. 













Passende zorg 








• De leefgebieden uit Risc/criminogene factoren98 . 






















Tijdige zorg 






wenselijk. 

















DForZo stemt met onder meer de indicerende organisaties (de 3RO, het NIFP/IFZ en het GW) af 

om zo goed mogelijk te voorzien in de behoefte aan zorg en beveiliging van justitiabelen. Mede op 


grond van deze analyse en het geïndiceerde zorgaanbod in Ifzo wordt het inkoopbeleid opgesteld. Dit 

leidt elk jaar tot een verfijning en uitbreiding van het gecontracteerde zorgaanbod. 





















regisseur te zijn bij knelpunten in het plaatsingsproces. 

als informatiepunt ondersteuning te bieden aan ketenpartners. 

een loket te hebben voor vragen met een koppeling tussen plaatsing en inkoop. 



de indicatiestelling en vordering/vonnis niet overeenkomen. 

er lange wachttijden zijn bij een zorgaanbieder. 

een zorgaanbieder redenen heeft om niet akkoord te gaan met opname. 

de juiste zorg niet is gecontracteerd. 
















VIP-nummer). 


Voor zorgaanbieders die bezwaren hebben bij een plaatsing in deze overgangsfase, geldt dat hun 

bezwaren via de civielrechtelijke rechtsverhouding met de Minister van VenJ (namens deze, DforZo) 

dient te worden aangebracht. 





















NIPF/IFZ (zie ook bijlage 4.)). Binnen die tijd is er duidelijkheid over de opname. Indien de zittings- 







datum eerder is, dan zullen partijen zich inspannen om de intake voor die datum te laten 

plaatsvinden. 












onherroepelijk 102 is of aansluitend op de datum van de voorwaardelijke invrijheidstelling. Het 

plaatsingsbesluit is voor de zorgaanbieder de grondslag voor de financiering van de zorg. 

Uitgangspunten bereikbaarheid ambulante zorg en beschermd wonen 




Ambulante dagbehandeling: max. 30-45 minuten reistijd. 

Ambulante behandeling (één of enkele malen per week): max. 1 uur reistijd. 

Beschermd wonen: in het arrondissement. 

Uitgangspunten tijdigheid ambulante zorg en beschermd wonen 






VG-zorginstelling). De BSF neemt op basis van veiligheidaspecten het besluit of de justitiabele buiten 

het gevangeniswezen geplaatst kan worden. Het NIFP/IFZ plaatst deze justitiabelen en geeft het 

plaatsingsbesluit af. Het BSD regelt de praktische zaken rondom de plaatsing van de gedetineerde in 

samenspraak met de behandelaar van de zorgaanbieder. 

Ambulante zorg binnen detentie 

















11.5.6 Continuïteit van zorg 

De forensische zorg eindigt als de strafrechtelijke titel is geëindigd. Indien de zorgaanbieder en/of de 

justitiabele na afloop van het strafrechtelijke kader vinden dat voortzetting van de zorg nodig is, dient 

de zorginstelling op tijd een indicatie aan te vragen. Gaat het om zorg die door de AWBZ wordt 

bekostigd, dan moet dat zes weken voor afloop van de titel gebeuren (bij het CIZ). Gaat het om zorg 

die de zorgverzekering bekostigt, dan dient een verwijzing door een wettelijk verwijzer. Indien een 

gedwongen opname nodig is, is hiervoor een machtiging op basis van de Wet bijzondere opnemingen 

in psychiatrische ziekenhuizen (Wet bopz) nodig. 

Een uitzondering op het beginsel dat forensische zorg eindigt als de forensische zorgtitel eindigt, doet 

zich voor bij onvoorziene, directe beëindiging van de forensische zorgtitel. Was niet te voorzien dat de 

titel zou eindigen, dan wordt de forensische zorg nog twee weken voortgezet (en vergoed door het 

Ministerie van VenJ 103 ). Dat maakt een zogenaamde ´warme overdracht´ van de justitiabele naar een 

regulier zorgtraject mogelijk. Heeft de justitiabele een status als ‘ongewenste vreemdeling’, dan 

eindigt de bekostiging met de beëindiging van de strafrechtelijke titel. Indien de zorg gecontinueerd 

zou moeten worden, dan kan onder voorwaarden gebruik worden gemaakt van een bijzondere 

regeling van het College voor Zorgverzekeringen (zie www.cvz.nl). 












gezondheidszorg. Welke financieringssystematiek in het specifieke geval van toepassing is, staat 

103 Een uitgebreide toelichting op deze procedure en de bekostiging vindt u in de DB(B)C-spelregels. 


in de tabel in de uitvoeringsregel “prestaties zorgzwaartepakketten en ambulante begeleiding“ (zie 


11.6.1 Procedure van bekostiging en facturatie 

Voor de procedure van bekostiging en facturatie zijn uitvoeringsregels opgesteld. Daarnaast is er een 

inkoophandleiding, met achtergrondinformatie over het inkoopproces en de rol van de bekostiging 

daarin (zie www.forensischezorg.nl). 





Verstrekking gegevens t.b.v. facturatie 

De zorgaanbieder declareert de zorg bij DForZo. Een declaratie van zorg bevat de volgende gegevens 104 : 

• DB(B)C-startdatum. 

• DB(B)C-einddatum. 

• Strafrechtelijke titel, startdatum en einddatum. 

• DB(B)C-prestatiecode 105 . 

• Kostenbedrag. 

• AGB-code (codering van de zorgverleners ten behoeve van de declaratie uit het register Algemeen 

gegevensbeheer zorgverleners). 

• DB(B)C-declaratiecode 106 . 

• Strafrechtsketennummer/VIP-nummer. 

• Plaatsingsbesluitnummer. 

• Verblijfssoorten 107 . 

• Contractnummer 

104 De juridische basis hiervoor is gelegen in het interim-besluit, welke in werking is getreden per 1 januari 2011. 

105 Deze code geeft een specificatie van het zorgproduct, met diagnose informatie aan de hand van een van de acht diagnosehoofd 

groepen: stoornissen in de kindertijd, schizofrenie en andere psychotische stoornissen, problemen in verband met misbruik of 

verwaarlozing, restgroep diagnoses, seksuele stoornissen en genderidentiteitsstoornissen, stoornissen in de impulsbeheersing, 

aan een middel gebonden stoornissen en persoonlijkheidsstoornissen (As II). 

106 De declaratiecode is een code van zes cijfers die is gekoppeld aan de productgroepen voor behandeling en de verblijfssoorten. 

Aan de declaratiecode is een tarief gekoppeld. 

107 In de DB(B)C-systematiek wordt verblijf onderverdeeld in verschillende soorten. In totaal zijn er twaalf verblijfssoorten 

gedefinieerd, die opgebouwd zijn uit een combinatie van de intensiteit van het verblijf en het niveau van beveiliging. De 

verblijfsintensiteit, gedefinieerd als ‘de gemiddelde beschikbaarheid van een sociotherapeut per uur en per patiënt’, is in drie 

categorieën onderverdeeld: laag, gemiddeld en hoog. Er zijn vier beveiligingsniveaus: (zeer) laag, gemiddeld, hoog en zeer hoog. 

Onder beveiliging wordt verstaan de materiële en personele beveiliging. Hierbij gaat het vooral om de organisatorische, 

personeelsmatige, bouwkundige en elektronische beveiliging tegen direct gevaar. 



Voor de zorg in ZZP’s leveren de zorgaanbieders de volgende gegevens aan: 

• De productieverantwoording in totalen; maandelijks in aantallen per parameter. 

• Cliëntstroom, hieronder valt: 

- Het Strafrechtsketennummer/VIP-nummer. 

- De geboortedatum. 

- Het soort contract (overig of gevangeniswezen). 

- Het soort plek (overig of gevangeniswezen). 

- Het soort instroom (eerste opname of andersoortig). 

- Het type plaats (SGLVG, FPA, FPK, e.a.). 

- De instroomdatum en de uitstroomdatum. 

- De reden van uitstroom. 

Voor de geleverde zorg in extramurale AWBZ-parameters leveren de zorgaanbieders de productieverantwoording 

in totalen; maandelijks in aantallen per parameter. 

11.6.2 Scoren ZZP’s 

De justitiabelen die reeds zorg ontvangen van aanbieders die in ZZP’s factureren, kunnen door de 

zorgaanbieder worden gescoord in een daarvoor ontwikkelde webapplicatie. Deze webapplicatie is te 

vinden op https://zzpregistratiesysteem.nl. Nieuwe justitiabelen kunnen bij binnenkomst gescoord 

worden met behulp van deze tool, binnen de bandbreedte van de indicatiestelling van de reclassering. 

11.6.3 Vangnet 

In 2012 blijft het mogelijk om op basis van de oude financiële parameters te declareren. Dit vangnet is 

bedoeld om de financiële risico’s van de overgang naar de nieuwe financieringssystematieken tot een 

minimum te beperken. Een gedetailleerde beschrijving van het vangnet kunt u vinden in de uitvoeringsregels 

“verrekenbedrag voor de forensische zorg” en “vangnet voor de forensische zorg” (zie 


















Vastgestelde 

zorgbehoe e 

Ifzo 

Plaatsing 


Plaatsing 



zorg 




Kenmerken 

zorgaanbod 

Begeleiding / 

behandeling 


Financiële 

a andeling 


Facturatie Betaling 























FPL 


zorginkoop 


FPL 




Zorgaanbieders en Ifzo 

Zorgaanbieders kunnen via Ifzo inzicht bieden in hun behandelaanbod en zorgcapaciteit. Vanaf eind 

2011 hebben gecontracteerde zorgaanbieders toegang tot Ifzo, zodat zij zelf de kenmerken van hun 

zorgaanbod kunnen invoeren en bijhouden. Tot die tijd heeft DForZo gezorgd voor actualisatie van 

deze gegevens. Omdat Ifzo inzicht geeft in het aanbod en capaciteit van de gecontracteerde zorgaanbieders, 

krijgt DForZo een beter zicht op de uitnutting van de afgesloten contracten.



Bijlagen 


Bijlage 1. Terminologie en afkortingen 

Terminologie: 

Forensische zorg: 




Forensische zorgtitel: 

De forensische zorgtitel is de bekostigingsgrondslag voor vergoeding van zorg door het Ministerie van 

Veiligheid en Justitie. Er zijn 22 forensische zorgtitels. 

Herindicatiestelling: 

Een volgende indicatiestelling binnen hetzelfde zorgtraject gedurende de looptijd van de strafrechtelijke 

titel. Indien de zorgbehoefte en/of de beveiligingsbehoefte van de justitiabele wijzigt. De 

oorspronkelijke indicatiestelling kan wijzigen. 

Indicatiestelling: 

Indicatiestelling in de forensische zorg is een inschatting van een zorgbehoefte en beveiligingsnoodzaak 

van een justitiabele. 

Plaatsing: 

Plaatsing omvat het gehele proces vanaf de afgeronde indicatiestelling tot opname of de start van de 

zorg. 

Handboek Forensiche Zorg | 133

Afkortingen: 

3RO: drie reclasseringsorganisaties, te weten Reclassering Nederland, Stichting verslavingsreclassering 

GGZ en het Leger des Heils jeugd en reclassering. 

AWBZ: Algemene Wet Bijzondere Ziektenkosten 

BSD: Bureau Selectie en Detentiebegeleiding 

BSF: Bureau Selectie Functionaris 

CIZ: Centrum Indicatiestelling Zorg 

DB(B)C: Diagnose Behandeling en (Beveiliging) Combinaties 

DForZo: Directie Forensische Zorg, onderdeel van DJI 

DJI: Dienst Justitiële Inrichtingen; uitvoeringsorganisatie van het Ministerie van 

Veiligheid en Justitie 

GGz: Geestelijke Gezondheidszorg 

GW: GevangenisWezen, onderdeel van DJI 

Ifzo: Informatiesysteem Forensische Zorg 

ISD: Inrichting Stelselmatige Daders; ISD-maatregel houdt in dat een veroordeelde wordt 

opgenomen in een inrichting voor stelselmatige daders 

NIFP/IFZ: Nederlands Instituut voor Forensische Psychiatrie en Psychologie; werkeenheid 

Indicatiestelling Forensische Zorg, onderdeel van DJI 

NZa: Nederlandse Zorgautoriteit 

OM: Openbaar Ministerie 

OvJ: Officier van Justitie 

PI: Penitentiaire Inrichting 

PMO: Psycho Medisch Overleg 


PPC: Penitentiair Psychiatrisch Centrum 

SKN: StrafrechtsKeten Nummer 

Tbs: Ter Beschikking Stelling (art. 37a en 37b Sr) 

VenJ: Ministerie van Veiligheid en Justitie 

VIP-nummer: VerwijsIndex Personen strafrechthandhaving 

Zvw: ZorgVerzekeringsWet 

ZZP: Zorg Zwaarte Pakket 



Bijlage 2. Forensische zorgtitels 

Forensische zorg kan worden verleend op basis van de volgende titels: 

1. strafrechtelijke machtiging (art. 37 jo 39 Sr); 

2. tbs met dwangverpleging (art. 37a jo 37b Sr); 

3. tijdelijke plaatsing psychiatrisch ziekenhuis (13 Bvt); 

4. overplaatsing naar een psychiatrisch ziekenhuis (14 Bvt) 

5. tbs met proefverlof (art. 51 Bvt); 

6. plaatsing vanwege pro-justitia rapportage (art. 196/ 317 Sv); 

7. voorwaardelijke beëindiging van de verpleging van overheidswege (art. 38g Sr); 

8. tbs met voorwaarden (art. 38a Sr); 

9. voorwaardelijke veroordeling (art. 14a Sr); 

10. sepot met voorwaarden (art. 167/ 244 Sv); 

11. schorsing voorlopige hechtenis met voorwaarden (art. 80 Sv); 

12. overbrenging vanuit Gevangeniswezen naar psychiatrisch ziekenhuis (art. 15 Pbw); 

13. overbrenging vanuit Gevangeniswezen voor hulpverlening (art. 43 Pbw) ; 

14. plaatsing in een inrichting voor stelselmatige daders met voorwaarden (art.38p Sr); 

15. plaatsing in een inrichting voor stelselmatige daders (art. 38m Sr jo art. 44 b t/m 44 q Pm); 

16. penitentiair programma met zorg (art. 5 Pm); 

17. interne overplaatsing naar penitentiair psychiatrisch centrum in het gevangeniswezen (art. 15 

Pbw); 

18. poliklinische verrichtingen door GGZ in het gevangeniswezen (art. 42 P); 

19. voorwaardelijke invrijheidsstelling met bijzondere voorwaarden (art. 15a Sr); 

20. voorwaardelijke gratieverlening (art. 13 Gratiewet jo. 558 Sv); 

21. strafbeschikking met aanwijzingen als bedoeld in artikel 257, lid 3, Sv. 

22. voorgenomen indicatiestelling 108 

108 De voorgenomen indicatiestelling is niet een strafrechtelijke titel, maar een bekostigingsgrondslag op basis waarvan de 

3RO in uitzonderlijke gevallen kan indiceren voor zorg, wanneer er nog niet sprake is van een van de strafrechtelijke titels. 



Bijlage 3. Afbakening forensische zorg 

Is er een zorgtraject voorafgaande aan de strafrechtelijke titel? 


nodig conform 

Aanvullende zorg 

strafrechtelijke titel 

Forensische zorg 

(ambulante zorg of 

beschermd wonen) 

wordt geboden naast 

bestaande zorg. 3RO 

indiceert aanvullende 

zorg. 

Ambulante zorg (*1) of 

Klinische zorg Zvw (*2) 

Wel zorgtraject 

voorafgaand aan 

titel 

Geen aanvullende zorg 

nodig 

De zorg voorafgaande 

aan de strafrechtelijke 

titel blij lopen via 

AWBZ of Zvw. 

Deze zorg hoe niet 

geïndiceerd door 3RO 

of NIFP/IFZ 

Ambulante zorg Zvw 

(*3) 

Het Ministerie van 

VenJ bekostigt alle zorg 

waar de strafrechte- 

lijke titel, toe 

noodzaakt, ook 

bestaande. Deze zorg 

indiceert de 3RO 

N.B. Dit schema geldt niet voor tbs-gestelden en gedetineerden. 

Geen zorgtraject 

voorafgaand aan 

titel 

Strafrechtelijke titel 

bepaalt forensische 

zorg. Indicatiestelling 

door: 3RO, NIFP/IFZ of 

*1: In de AWBZ betekent dit zorg op basis van een indicatiebesluit van het CIZ voor zorg met verblijf (ZZP GGZ B, ZZP GGZ C, ZZP VG, LVG, 

ZZP SGLVG) of extramurale zorg. 

*2: Dit betekent in de Zvw opname in een psychiatrisch instelling met behandeling gedurende de eerste 365 dagen. 

*3: Dit betekent in de Zvw ambulante GGz behandeling. 

PMO 



Bijlage 4. Beleidskader plaatsing 



Inleiding 

Met de ontwikkeling en de invoering van een nieuw forensisch zorgstelsel, wordt de forensische zorg 

beter ingebed in de doeleinden van het strafrechtsysteem. De kaders van dit nieuwe stelsel zijn 

neergelegd in het wetsvoorstel forensische zorg. 

Het stelsel komt tegemoet aan de kabinetsdoelstelling- Veiligheid, stabiliteit en respect- in haar beoogde 

bijdrage aan de daling van de recidive met 10% punt. Dit doel wordt bereikt door: 

1. Voldoende forensische zorg capaciteit. 

2. De juiste patiënt op de juiste plek. 

3. Kwalitatief goede zorg gericht op de veiligheid van de samenleving. 

4. Goede aansluiting van de forensische en de curatieve zorg. 

Onderdeel van het stelsel is de ontwikkeling van een uniforme werkwijze voor de plaatsing van 

justitiabelen met een forensische zorgbehoefte bij zorgaanbod, waardoor de plaatsing van de juiste 

patiënt op de juiste plek gerealiseerd wordt. Hiermee wordt de verkeerde bedden problematiek 

opgelost. De uniforme werkwijze zal leiden tot: Een optimale match tussen zorgvraag en zorgaanbod 

op individueel niveau voor justitiabelen met een forensische zorgbehoefte, gebaseerd op de gestelde 

indicatie. 

Leeswijzer 

In het eerste hoofdstuk wordt het doel van het beleidskader toegelicht, worden de relevante uitgangspunten 

uit het wetsvoorstel forensische zorg beschreven en zijn de definities ten aanzien van plaatsing 

en de randvoorwaarden voor het plaatsingskader geformuleerd. Het tweede hoofdstuk beschrijft 

de inhoudelijke criteria waaraan de plaatsing moet voldoen: passendheid, bereikbaarheid, tijdigheid 

en optimale match. De kwaliteitseisen aan het plaatsingsproces wordt toegelicht in hoofdstuk drie, 

waarna in hoofdstuk vier de rol- en verantwoordelijkheidsverdeling staat beschreven. 



1. Achtergronden beleidskader plaatsing 

1.1 Doel beleidskader plaatsing 

In het beleidskader worden de uitgangspunten van de wet forensische zorg en de Memorie van 

Toelichting nader ingevuld. Met het beleidskader wordt vastgelegd welke overwegingen tijdens het 

proces van plaatsing worden gemaakt. Dat dient op objectieve wijze te gebeuren op basis van 

herleidbare criteria en procedures onder de verantwoordelijkheid van DForZo en met een duidelijke 

verdeling van rollen ten opzichte van andere organisaties. Door het beleidskader wordt duidelijkheid 

en transparantie gecreëerd voor de betrokken partijen en wordt het mogelijk tot een optimale match 

te komen op individueel niveau. 

Het beleidskader bestaat uit de criteria waaraan de plaatsing 1) inhoudelijk en 2) procesmatig moeten 

voldoen. Daarnaast zijn de processtappen beschreven en is een heldere rol- en verantwoordelijkheidsverdeling 

ten aanzien van de plaatsing opgenomen. Deze kaders worden periodiek geëvalueerd en zijn 

hiermee aan verandering onderhevig. Er is daardoor geen sprake van een statisch beleid. 

1.2 Uitgangspunt: Wetsvoorstel FZ 

Het wetsvoorstel forensische zorg is het uitgangspunt voor het beleidskader plaatsing forensische 

zorg. Onderstaand worden de passages over plaatsing kort toegelicht: 

Juiste patiënt op juiste plek 

Het nieuwe stelsel heeft onder meer als doel de juiste patiënt op het juiste plek te krijgen. Zorg 

passend bij de stoornis van de justitiabele is essentieel voor het welslagen van de behandeling en dus 

vermindering van de recidive. Daarom is de adequate toeleiding naar juiste forensische zorg één van 

de pijlers van het nieuwe stelsel (Memorie van Toelichting). 

In het wetsvoorstel is nader bepaald dat het zorgaanbod waar de patiënt geplaatst wordt aansluit op 

de indicatiestelling (zorgen beveiligingsbehoefte) en bij de plaatsing rekening wordt gehouden met 

de specifieke problematiek van de forensische patiënt. 

Artikel 6.1 

1. De plaatsing van forensische patiënten bij een zorgaanbieder geschiedt door of vanwege Onze 

Minister, op basis van een gedagtekend besluit. Onze Minister neemt het besluit bedoeld in de 

eerste volzin slechts nadat hij zich een indicatie heeft doen overleggen. 

Artikel 6.2 

1. Bij de plaatsing bedoeld in artikel 6.1, eerste lid, worden in ieder geval in de overwegingen 

betrokken: 

a. de eisen die de bescherming van de maatschappij tegen de gevaarlijkheid van de forensische 

patiënt voor de veiligheid van anderen dan de forensische patiënt of de algemene veiligheid van 


personen of goederen stelt; 

b. de eisen die de behandeling van de forensische patiënt gezien de aard van de bij hem geconstateer 

de psychische stoornis of verstandelijke beperking stelt. 

Memorie van Toelichting: 

Het contract met de zorgaanbieders, de justitiële titel, de diagnose en de indicatie, vormen de basis 

voor de plaatsing. De plaatsing geschiedt onder verantwoordelijkheid van de Directie Forensische 

Zorg. Per 1 januari 2008 ligt de eindverantwoordelijkheid voor de plaatsing van mensen met een 

strafrechtelijke titel die geestelijke gezondheidszorg (waaronder verslavingszorg) of verstandelijk 

gehandicaptenzorg behoeven, bij de Minister van Justitie. De nieuw gevormde Directie Forensische 

Zorg (DForZo) van de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI), oefent deze bevoegdheid namens de Minister 

van Justitie uit. 

De algemene plaatsingbevoegdheid van de Minister van Justitie krijgt een plek in artikel 6.1, eerste lid. 

In het tweede lid van dit artikel is vastgelegd dat bij de private instellingen, de contracten moeten 

voorzien in de verlening van zorg aan de categorie van forensische patiënten waar de te plaatsen 

forensische patiënt onder valt. Er wordt niet geplaatst als er geen contractsrelatie met de zorgaanbieder 

bestaat. Teneinde een voortvarende aanpak van de behandeling te bewerkstelligen is vastgelegd 

(derde lid) dat de Minister van Justitie zo spoedig mogelijk een advies geeft over de uitspraak of de 

beslissing, de eventuele gestelde voorwaarden en de wijze waarop het toezicht op de forensische 

patiënt moet worden uitgeoefend. Om de opname, als ultimum remedium, te kunnen afdwingen is 

een boetebepaling opgenomen. De Minister van Justitie kan een boete opleggen, indien de instelling 

niet aan de verplichting tot opname en behandeling voldoet. 

Artikel 6.1 

1. De plaatsing van forensische patiënten bij een zorgaanbieder geschiedt door of vanwege Onze 

Minister, op basis van een gedagtekend besluit. Onze Minister neemt het besluit bedoeld in de 

eerste volzin slechts nadat hij zich een indicatie heeft doen overleggen. 

2. Onze Minister informeert de zorgaanbieder schriftelijk en onverwijld na de beslissing bedoeld in 

het eerste lid, over de uit te voeren uitspraak of beslissing, de eventuele gestelde voorwaarden en de 

wijze waarop het toezicht wordt vormgegeven. 

3. Na plaatsing van de forensische patiënt is de zorgaanbieder verplicht om de geïndiceerde zorg en 

beveiliging te bieden. De instelling is verplicht de forensische patiënt op te nemen en te 

behandelen. 

4. Onze Minister kan de zorgaanbieder een bestuurlijke boete opleggen, indien de zorgaanbieder niet 

voldoet aan de verplichting tot opneming en behandeling bedoeld in het derde lid. 

In artikel 6.1 lid 1 en 2 is de eis van het plaatsingsbesluit opgenomen. Door het gebruik van een 

plaatsingsbesluit wordt het resultaat van het plaatsingsproces uniform gemaakt en krijgt de plaatsing 

een juridische basis. 


Eén van de doelstellingen van dit wetsvoorstel is de uniformering van het plaatsingsbeleid. Groot 

belang wordt gehecht aan een inzichtelijk en efficiënt plaatsingsproces. Met het wetsvoorstel wordt 

beoogd een betere doorstroom te realiseren van forensische patiënten met een strafrechtelijke titel 

binnen de forensische zorg. (MvT) 

1.3 Achtergrond: strafrechtelijke titels 

Overzicht 21 strafrechtelijke titels: 

1. Niet toerekeningsvatbaar (art. 37 lid 1 Sr) 

2. TBS met dwangverpleging (art. 37a Sr) 

3. Overplaatsing vanuit TBS-kliniek (art. 14 Bvt) 

4. Plaatsing ter observatie (art. 13 Bvt) 

5. TBS met proefverlof (art. 51 Bvt) 

6. Voorwaardelijke beëindiging van de verpleging van overheidswege (art. 38g Sr) 

7. TBS met voorwaarden (art. 38a Sr) 

8. Voorwaardelijke veroordeling (art. 14a Sr) 

9. Sepot met voorwaarden (art. 167/ 244 lid 3 Sv) 

10. Schorsing voorlopige hechtenis met voorwaarden (art. 80 Sv) 

11. Voorwaardelijke gratieverlening (art. 13 Gratiewet jo. 558 Sv) 

12. Plaatsing t.b.v. pro-justitia rapportage (art. 196/ 317 Sv) 

13. Plaatsing in een psychiatrisch ziekenhuis van een gedetineerde met toepassing van artikel 15 lid 5 

van de Pbw 7 

14. Overbrenging van een gedetineerde op basis van artikel 43 lid 3 van de Pbw 8 

15. ISD met voorwaarden (art. 38p lid 5 Sr) 

16. ISD (art. 38 m Sr) 

17. Penitentiair programma met zorg (art. 15 lid 2 Pbw) 

18. Interne overplaatsing op zorgafdeling in het gevangeniswezen 

19. Poliklinische verrichtingen door GGZ in het gevangeniswezen 

20. Voorwaardelijke Invrijheidsstelling met bijzondere voorwaarden (art. 15a Sr) 

21. Strafbeschikking met aanwijzingen (art. 257a lid 3 Sv) 

Daarnaast is er een 22e forensische zorg titel, welke een bekostigingsgrondslag is. Dat is een voorgenomen 

indicatiestelling (voor ambulante zorg). 


1.4 Definities 

Forensische zorg: Zorg als omschreven bij of krachtens de Zorgverzekeringswet en de Algemene Wet 

Bijzondere Ziektekosten, die 

1°. wordt verleend in verband met een psychische stoornis, verslaving of geestelijke beperking, 

2°. is aan te merken als een interventie bestaande uit een vorm van verzorging, bejegening, behandeling, 

waaronder mede begrepen opname, begeleiding, waaronder mede begrepen verblijf, of 

beveiliging, en 

3°. al dan niet als een voorwaarde, onderdeel uitmaakt van een straf, een maatregel, of van de ten 

uitvoerlegging van een straf of maatregel, met uitzondering van een straf of maatregel bedoeld in Titel 

VIII A van het Wetboek van Strafrecht; (artikel 1.1_1b WFZ): 

Klinische zorg: Zorg die binnen de muren van een instelling verleend wordt (intramuraal). De patiënt 

wordt opgenomen in de instelling (en zal hier ook meerdere nachten verblijven). 

Ambulante zorg: Zorg die niet in een instelling verleend wordt. Er vindt geen opname plaats, de patiënt 

verplaatst zicht naar de zorgaanbieder voor de behandeling. Andersom is ook een mogelijkheid, de 

zorgaanbieder verplaatst zich dan naar de patiënt voor de behandeling (bijvoorbeeld hiervan is 

ambulante behandeling in de PI). 

Plaatsingsproces: Proces dat start na het afgeven van een indicatie forensische zorg door de bevoegde 

indicatiesteller en dat eindigt met de start van de zorg na het afgeven van een plaatsingsbesluit aan de 

zorgaanbieder. 

Indicatiestelling: Een met redenen omkleed, gedagtekend en ondertekend rapport van deskundigen, 

opgesteld op basis van onderzoek van de verdachte, veroordeelde of gedetineerde, waarin de forensische 

zorgbehoefte en het noodzakelijke beveiligingsniveau is opgenomen (artikel 1.1_1d WFZ). 

Zorgtoeleiding: onderdeel van het plaatsingsproces omvat het bezorgen van de patiënt bij een 

zorgaanbieder. 

Matching: onderdeel van het plaatsingsproces. Het combineren van zorgvraag en zorgaanbod op basis 

van de indicatie, aan de hand van vastgestelde harde en zachte criteria en beargmenteerde overwegingen 

door de plaatser. 

Plaatsingsbesluit: Een gedagtekend besluit door of vanwege Onze Minister, op basis waarvan de 

plaatsing van forensische patiënten bij een zorgaanbieder geschiedt. (artikel 6.1_1 WFZ) 

Reclassering: met de reclassering wordt bedoeld de drie reclasseringsorganisaties: het leger des heils, 

jeugdzorg en reclassering, de stichting verslavingsreclassering ggz en reclassering Nederland. 

Optimale Match: de plaatsing voldoet aan alle vastgestelde criteria in het beleidskader 


Second Best plaatsing: een optimale match is niet mogelijk, de zorgaanbieder van tweede keuze wordt 

gekozen om patiënt definitief te plaatsen. 

Overbruggingszorg: een optimale match is niet tijdelijk mogelijk, een andere zorgaanbieder wordt 

gekozen om patiënt tijdelijk te plaatsen. 

1.5 Randvoorwaarden 

Het plaatsingbeleid is gebonden aan een aantal randvoorwaarden: 

• Er kan slechts worden gekomen tot een optimale match, wanneer het zorgaanbod voldoende 

inzichtelijk is gemaakt. 

• Er kan slechts worden gekomen tot een optimale match, wanneer de relevante informatie voor de 

plaatsende instantie beschikbaar wordt, zoals inzicht in de wachtlijsten van de zorgaanbieder. 

• Het efficiënt inrichten van het totale plaatsingsproces draagt bij aan de tijdigheid van de zorg. De 

keten van het plaatsingsproces wordt onderzocht en aangepast. 



2. Inhoudelijke criteria plaatsing 

Aan de plaatsing worden verschillende eisen gesteld. De plaatsing moet inhoudelijk aan de volgende 

criteria voldoen, om te kunnen spreken van een succesvolle plaatsing: passend, tijdig en bereikbaar. 

2.1 Passendheid 

Het nieuwe stelsel heeft onder meer als doel de juiste patiënt op het juiste plek te krijgen, hiervoor is 

een bij de zorgvraag passende zorg en een passend beveiligingsniveau van groot belang. Zoals reeds 

benoemd in de visie op plaatsing en het programma van eisen (DForZo) is passende zorg een van de 

belangrijkste kernprincipes bij het plaatsen. 

Harde Criteria 

Uit de indicatiestelling komt een aantal ‘harde’ criteria voort die de plaatser moet meenemen in zijn 

match. De indicatiestelling is daarmee leidend. De in het format ‘indicatiestelling klinische zorg’ 

opgenomen criteria voor matching (matching: “JA”) zijn de harde criteria voor de plaatsingskeuze. 

Voor klinische zorg gelden onderstaande criteria: 

• Geslacht patiënt 

• Locatie (arrondissement) 

• DB(B)C-Hoofdgroep 

- Stoornissen in de kindertijd 

- Schizofrenie en andere psychotische stoornissen 

- Problemen in verband met misbruik of verwaarlozing 

- Restgroep diagnoses 

- Seksuele stoornissen en genderidentiteitsstoornissen 

- Stoornissen in de impulsbeheersing 

- Aan een middel gebonden stoornissen 

- Persoonlijkheidsstoornissen 

• Verstandelijke vermogens patiënt (indien bekend) 

• Verslaving evt. in combinatie met bijkomende problematiek (AS I/AS II) 

• Wel/geen zedenproblematiek aanwezig bij patiënt (indien bekend) 

• Klinisch/beschermd wonen/ambulant 

• Diagnostiek/verblijf zonder behandeling/behandeling 

• Verblijfssoort (combinatie beveiligingsniveau en verblijfsintensiteit) 


Voor plaatsingen naar ambulante zorg of beschermd wonen geldt: 

• Geslacht patiënt 

• Locatie (arrondissement) 

• Dominante zorgvraag 

• Bijkomende problematiek 

- Verstandelijke vermogens patiënt 

- Verslaving 

- Psychiatrie 

- aard huidige delict 

- diagnostiek, Beschermd Wonen (licht/intensief ), Begeleiding en behandeling, Dagbesteding. 

- Outreachende zorg/ bemoeizorg (ACT). 

Ten aanzien van de harde criteria zullen door de Directie Forensische Zorg afspraken gemaakt worden 

met zorgaanbieders. Deze criteria zullen ook in Ifzo worden opgenomen. De matching op basis van 

harde criteria leidt tot een prioritering van de zorgaanbieders. 

Zachte criteria 

Naast deze harde criteria neemt de plaatser ‘zachte’ criteria mee in zijn overwegingen om de passendheid 

van zorg te bepalen. Deze zachte criteria behelzen: 

• Duur van de titel en het vervolgtraject; De duur van de titel kan invloed hebben op de keuze voor 

het zorgaanbod. De plaatser houdt hiermee rekening: het zorgprogramma kan worden doorlopen 

binnen de termijn van de titel, of de zorg kan doorgaan na het eindigen van de titel (continuiteit 

van zorg). Bij dit vervolgtraject na einde titel kan het ene zorgaanbod beter passen dan het ander. Zo 

is het bv. een voordeel als het vervolgtraject door dezelfde zorgaanbieder kan worden verzorgd, of 

door een zorgaanbieder in de nabijheid. 

• Behandelprogramma; Om tot de optimale match te komen heeft de plaatser inzicht nodig in de 

kenmerken/specificaties van de verschillende behandelprogramma’s en contracten die Justitie heeft 

afgesloten, om deze informatie zodoende mee te nemen in de keuze. Hiervoor geldt dat het 

zorgaanbod nog nader gespecificeerd moet worden voor de plaatser (op termijn zal dat moeten 

worden opgenomen in IFZO). 

• Leefgebieden uit Risc/criminogene factoren 109 ; Bij de ambulante trajecten worden deze factoren 

meegenomen in de afweging voor de plaatsing. Er wordt nog nader bepaald in hoeverre deze 

factoren als harde criteria worden opgenomen in de indicatiestelling of dat de problemen die 

voortvloeien uit de criminogene factoren meewegen in de zachte criteria. 

• Eerdere behandelervaringen; Het is goed mogelijk dat de patiënt eerdere ervaringen heeft met een 

zorgaanbieder of een zorgprogramma. Deze ervaringen kunnen zowel positief als negatief zijn. In 

de indicatiestelling worden eerdere behandelpoging en ervaring opgenomen als vrij tekstveld. 

Hiermee wordt door de plaatser rekening gehouden in zijn afweging. De plaatser kan op deze wijze 

dan ook rekening houden met de wens van de patiënt op dit punt. 

• Cultuur/identiteit van patiënt; De plaatser kan rekening houden met de identiteit of geloofsovertuiging 

van de patiënt bij de keuze voor een zorginstelling/programma. 

109 Alleen bij ambulant 


• Behandelmilieu zorgaanbieder; De plaatser kan rekening houden met het behandelmilieu van een 

zorginstelling/programma. Zo kan een zorginstelling waar structuur centraal staat beter passen bij 

de ene patiënt en minder goed bij een andere patiënt. 

• Motivatie patiënt; Bij voorwaardelijke sancties is de motivatie van de patiënt een vereiste. Het gaat 

er in de kern om of een verdachte de voorwaardelijke sanctie wil ondergaan. De plaatser probeert 

rekening met de motivatie te houden van de patiënt in de keuze van een kliniek en maakt afspraken 

met de kliniek als twijfel over de motivatie bestaat. Motivatie van de patiënt kan ook een onderdeel 

van de behandeling zijn. 

• Somatische aandoening en fysieke beperkingen patiënt (bijv. NAH, auditieve/visuele beperking, 

rolstoel); De keuze voor de instelling kan mede bepaald worden door de aanwezigheid van bepaaldde 

voorzieningen. 

• Wensen zorgaanbieder; De zorgaanbieder kan specifieke wensen ten aanzien van bepaalde specialisaties 

kenbaar maken. Indien overeenstemming met DForZo is bereikt kan de zorgaanbieder zich 

hierop beroepen wanneer het geval zich voor doet. Zo kan een patiënt wegens overwegingen van 

veiligheid niet passen binnen de groep. 

• Bijzondere omstandigheden; 

- Het kan voorkomen dat een slachtoffer of mededader verblijft in de zorginstelling van voorkeur. 

- Ook de nabijheid van de zorginstelling bij het woon-, werk- of leefadres van het slachtoffer van 

justitiabele weegt mee in het al dan niet plaatsen van patiënt bij zorginstelling van voorkeur. 

Concluderend: de match moet voldoen aan de harde criteria en de plaatser neemt in zijn overweging 

zachte criteria mee. De plaatser maakt inzichtelijk welke criteria een grote(re) rol heeft gespeeld bij 

het bepalen van de passendheid van de zorg en waarom, teneinde een transparant en toetsbaar proces 

te krijgen. 

2.2 Bereikbaarheid 

Voor de effectiviteit van de zorg kan de locatie/bereikbaarheid van die zorg van groot belang zijn. Zo is 

nabijheid in veel gevallen wenselijk, maar kan het uit de sociale omgeving halen van de patiënt in het 

belang van een justitiabele of de maatschappij zijn. Het al dan niet weghalen uit de sociale omgeving 

wordt opgenomen in de indicatiestelling en deze informatie vormt uitgangspunt voor de plaatsing. 

Voor alle zorgvormen is regionaal plaatsen het uitgangspunt. Bereikbaarheid speelt een steeds grotere 

rol bij de afweging bij plaatsing naarmate het beveiligingsniveau omlaag gaat. Bij klinisch speelt het 

een kleine rol (bij FPK zelfs marginaal), bij GW idem. Voor ambulante trajecten en begeleid wonen 

geldt dat het zeer in de nabijheid van zijn sociale omgeving dient te zijn. 


2.2.1 Bereikbaarheid klinische zorg 

De bereikbaarheid van de zorg is bij de klinische trajecten minder relevant. De zorgvraag (passendheid 

zorg) is uitgangspunt en gaat voor bereikbaarheid. De bereikbaarheid is wel van belang voor het 

voor- en natraject van de zorg. 

Wat zijn de uitgangspunten bij de te maken afweging: 

Instellingen met een hoog beveiligingsniveau (FPK’s) hebben een landelijke functie en bereikbaarheid 

speelt hierin een marginale rol. Patiënten worden in beginsel geplaatst in eigen hofressort. Bij gebrek 

aan plaatsingsmogelijkheden kan naar een aangrenzend hofressort uitgeweken worden. 

Voor de instellingen met een gemiddeld beveiligingsniveau (FPA’s) speelt bereikbaarheid een grotere 

rol. Bij de match wordt rekening gehouden met de locatie van de instelling en geldt het regionaal 

plaatsen als uitgangspunt: Plaatsing gebeurt zo dichtbij woonplaats als mogelijk of binnen het 

ressort. Wanneer dit niet mogelijk is, wordt in eerste instantie gekeken naar aanbod binnen het 

aangrenzende ressort. 

Wanneer er geen woonplaats bekend is, wordt als plaatsingsregio als regio aangehouden waarmee de 

patiënt de meeste binding heeft. 

2.2.2 Bereikbaarheid ambulante zorg/beschermd wonen 

Voor de ambulante trajecten is bereikbaarheid van zeer groot belang. De groep patiënten die het 

betreft behelst een kwetsbare doelgroep met beperkte financiele middelen. Om de kwetsbaarheid te 

ondersteunen is het belangrijk dat de reïntegratie van de patiënt mogelijk is en dus in de buurt van 

zijn sociale omgeving dient te blijven. Plaatsen bij zorgaanbod ‘in de buurt’ vergroot de slagingskans 

van de behandeling. Ook wordt de patiënt dan zo min mogelijk gehinderd door obstakels die de 

behandeling in de weg kunnen staan of de drop-out kans kunnen vergroten. De ‘buurt’ is bekend voor 

de patiënt en lange reistijden en (hoge) reiskosten worden voor de patiënt voorkomen. 

Als maatstaf voor bereikbaarheid wordt de reistijd gehanteerd (niet afstand). Dit komt mede omdat de 

tijdsinvestering de mate van drop-out bepaald en daarnaast het openbaar vervoer vaker gebruikt 

wordt door patiënten (waarbij afstand en reistijd nogal kunnen afwijken). 

Wat zijn de uitgangspunten bij de te maken afweging: 

• De patiënt wordt geplaatst binnen het arrondissement waar de zaak van de onder de Rechtbank is. 

• Daarbinnen wordt onderstaande nadere specificatie gehanteerd: 

- ambulante dagbehandeling: max 30-45 minuten reistijd. 

- ambulante behandeling (één of enkele malen per week) max. 1 uur. 

- beschermd wonen: in het arrondisement. 

• Het is mogelijk dat er moet worden afgeweken van het arrondissement: 

- contra-indicatie; cliënt moet uit huidige sociale omgeving gehaald worden 

- contra-indicatie; cliënt heeft positieve ervaring met eerdere zorgplek, cliënt moet/wil naar andere 

- sociale omgeving om moverende redenen. 


• Indien de gewenste bereikbaarheid niet kan worden gehaald: 

- iets inleveren op de bereikbaarheid (goede inschatting van mogelijkheden door plaatser nodig) 

2.2.3 Bereikbaarheid Gevangeniswezen 

Het uitgangspunt binnen het gevangeniswezen, in lijn met Modernisering GW, is het plaatsen binnen 

de eigen regio. Een persoonsgerichte benadering van de gedetineerden en dus vegroting van de 

reïntegratie mogelijkheden en verruiming van de mogelijkheden tot bezoek passen daarin. Ervan 

uitgaande dat een patiënt al zoveel mogelijk in zijn regio is geplaatst is het daarmee logisch om in 

dezelfde regio te zoeken naar behandelaanbod. Bovenstaande algemene toelichting op de criteria 

bereikbaarheid klinisch en ambulant zijn daarbinnen op dezelfde manier van toepassing op plaatsingen 

vanuit het GW. 

Bij uitplaatsingen naar de GGZ speelt bereikbaarheid in principe een marginale rol net zoals voor 

FPK’s. Met zorgaanbieders zijn daarbij specifieke contracten afgesloten voor deze patiënten. 

Bijvoorbeeld: een gedetineerde uit Friesland zou geprioriteerd naar Lentis uit Groningen kunnen in 

plaats van GGZ Friesland. 

2.3 Tijdigheid en intaketraject 

Bij tijdigheid wordt gedoeld op de gewenste termijn waarbinnen de zorg start. Voor de effectiviteit en 

slagingskans van de zorg is het van groot belang dat tijdig wordt gestart met de zorg. De patiënt komt 

ook niet ‘op straat te staan’ wanneer de zorg tijdig beschikbaar is. Bij de plaatsing wil je daarom weten 

of een instelling waar je een justitiabele naar toe wilt leiden capaciteit beschikbaar heeft en binnen 

welke termijn de zorg kan starten. Het gaat bij capaciteit zowel om de fysieke beschikbare capaciteit 

als de beschikbare capaciteit op basis van het afgesloten contract. 

De rechter vraagt vaak als voorwaarde bij de ten uitvoerlegging om plaatsing binnen een bepaalde 

termijn en wil dus vaak weten of de benodigde zorg ook beschikbaar is. De rechter moet er in de 

gewenste situatie op kunnen vertrouwen dat de patiënt tijdig geplaatst kan worden bij passend 

aanbod. De rechter hoeft dan niet in het vonnis op te nemen waar de patiënt geplaatst moet worden 

en slechts aan te geven of het klinisch, ambulant en/of begeleid wonen betreft. Hierin moet het 

nieuwe stelsel in voorzien. Dit kan worden gerealiseerd door het opstellen van normen en het 

transparant maken van het plaatsingsproces. 

In de visie op plaatsing (van DForZo) is opgenomen: Voor de duur van de wachttijd tussen het afgeven 

van het plaatsingsbesluit en de start van de zorg geldt dat deze zo kort mogelijk is. Daarbij worden 

normen opgesteld voor de maximale wachtduur. Deze worden op maat gesneden, gespecificeerd naar 

strafrechtelijke titel, beveiligingsnoodzaak en de mate van acuutheid. 


2.3.1 Tijdigheid: Normering 

Uitgangspunt bij tijdigheid is directe plaatsing vanuit detentie/voorlopige hechtenis of na vonnis 

(onvoorwaardelijke sancties). Mocht directe plaatsing niet mogelijk zijn dan moet de patiënt binnen 

een bepaalde maximale periode geplaatst kunnen worden (maximale wachttijd). Bij de voorwaardelijke 

kaders moet de zorg altijd aansluiten op detentie. 

Onder de maximale wachttijd wordt verstaan: de periode tussen het eerste contactmoment in het 

kader van de plaatsing met de zorgaanbieder (na de indicatiestelling) en de start van de behandeling. 

Ten aanzien van deze maximale wachttijd zijn normen opgesteld. Bij de normstelling is de strafrechtelijke 

titel leidend en wordt rekening gehouden met de zorgsoort en met reguliere dan wel crisis/ 

versnelde procedures. De gewenste toekomstige situatie is het uitgangspunt geweest. 

In bijlage is een overzicht opgenomen van normen naar strafrechtelijke titel. 

Het is complex voor de zorgaanbieders om aan te geven wanneer precies kan worden gestart met de 

behandeling (klinische zorg). Deze informatie is voor de plaatser wel essentieel om een keuze te 

kunnen maken en om eventueel over te gaan tot een second best plaatsing of overbruggingszorg. De 

aanbieder moet aangeven wanneer de verwachte opnamedatum is. Er zal worden gewerkt met een 

bandbreedte tussen de verwachte opnamedatum en de daadwerkelijk gerealiseerde opnamedatum, 

als prestatie-indicator. Hierop zal gemonitoord worden in het automatiseringssysteem. 

Bij de ambulante zorgaanbieders is er nauwelijks wachtlijstproblematiek. De zorg start onmiddellijk. 

Het intaketraject en het zorgtraject lopen in de praktijk parallel aan elkaar. Er wordt gestart met de 

zorg, hoewel de intake nog moet worden uitgevoerd. Dit is mogelijk omdat slechts in enkele gevallen 

sprake is van een mismatch (ongeveer 3-5%) en de patiënt dus slechts in uitzondering bij een andere 

aanbieder geplaatst moet worden. Met de komst van IFZO zal dit percentage nog lager worden. 

2.3.2 Intaketraject klinische zorg 

Zorgaanbieders hebben de mogelijkheid om een intakegesprek te houden met de patiënt. De intake is 

niet bedoeld om de indicatiestelling te toetsen. Wanneer er echter geen sprake is van een optimale 

match (maar second best), kan een meer inhoudelijke toets ten aanzien van de plaatsing plaatsvinden. 

De intake wordt verder gebruikt als eerste behandelcontact. Ten eerste om kennis te maken met de 

patiënt om te kunnen bepalen op welke afdeling/in welke groep de patiënt het beste zou passen. 

Daarnaast levert het de gelegenheid de behandelmotivatie te bespreken, afspraken met de patiënt te 

maken en voorlichting te geven over bijv. de instelling, de behandeling en het vrijhedenbeleid. De 

intake kan een eerste aanzet zijn voor het behandelplan en het te volgen behandeltraject. Op basis van 

de intake kan de zorgaanbieder bepalen hoe lang de wachttijd is tot de patiënt opgenomen kan 

worden of dat overbruggingszorg of andere zorg nodig is. Bij voorwaardelijke straffen moet de 

zorgaanbieder invulling geven aan deze voorwaarden. Zij gaat hierover in gesprek met de patiënt 

tijdens de intake. Verder heeft de aanbieder de vrijheid de intake verder in te vullen en vorm te geven. 


Voor de intake wordt de volgende normering aangehouden, waarbij zoveel mogelijk rekening is 

gehouden met het totale proces van 13 weken (aanhouding – zitting): 

Norm: De intake vindt zo spoedig mogelijk plaats, maar er is uiterlijk binnen 15 werkdagen een intake 

uitgevoerd,duidelijkheid (een besluit) over de opname (wel of niet, en welke soort zorg) en over de 

verwachte opnamedatum, tenzij de zittingsdatum eerder ligt. Mocht dit het geval zijn, dan zullen 

partijen zich inspannen om de intake voor die datum te laten plaatsvinden. Voor TBS met dwang is 

van toepassing dat binnen 30 werkdagen de patiënt moet zijn opgenomen. 

2.3.3 Intaketraject ambulante zorg/beschermd wonen 

Voor de ambulante trajecten ligt de nadruk bij de intake op de inhoudelijke zorgvraag, mede door de 

grote diversiteit aan mogelijkheden (zorgmodules). Er wordt een zorgindicatie gedaan voor het 

behandeltraject. (Dat is geen herindicatie, maar nodig voor het verdere behandeltraject.) Hoewel de 

behandeling en de intake verschillende (opeenvolgende) trajecten zijn, starten deze in de praktijk 

veelal gelijktijdig. Er vind zoveel mogelijk een snelle 1e screening plaats om een mismatch te bepalen. 

Norm: Intake vindt zo spoedig mogelijk plaats, uiterlijk na 6-8 weken start de behandeling. Bij 

zorgaanbieders bestaan verschillende procedures t.a.v. de intake. De termijnen liggen tussen: 4-6 

weken uitvoering intake. Het lijkt wel haalbaar om binnen twee weken aan te geven (op basis van 

dossier onderzoek) of de ambulante behandeling mogelijk is, zodat de officier dat kan meenemen in 

zijn vordering bij zaken in voorarrest of schorsing. Als norm wordt gesteld: binnen 2 weken is 

duidelijk of een ambulant traject mogelijk is. 

Bij Begeleid wonen kan een intake vrij snel plaats vinden, doch binnen 2 á 3 weken kan dit zeker 

geschieden. 

2.3.4 Opnameplicht 

In de wet FZ is een opnameplicht opgenomen voor de zorgaanbieders. De opnameplicht moet worden 

gezien als een stok achter de deur in ‘noodsituaties’. De opnameplicht wordt gerelateerd aan de 

afspraken met DForZo inkoop; bv specificaties van het zorgaanbod die zijn opgenomen in het 

contract. De weigering van patiënten is mogelijk indien het niet past binnen de plaatsingsafspraken 

en legitieme redenen (mededader aanwezig). 

Bij de ambulante trajecten wordt gesproken van behandelplicht. 

2.3.5 Afwijzingsgronden 

Een aantal gronden zijn gedefineerd als legitieme redenen van een zorgaanbieder om geen zorg te 

bieden aan een voorgedragen justitiabele. 

Deze redenen zijn onder te verdelen in drie hoofdgroepen. De hoofdgroepen en toelichting zijn 

hieronder opgenomen. 


Afwijzing hoofdgroepen: 

1. betwisten indicatiestelling 

2. zachte criteria 

3. past niet binnen capaciteit 

Ad 1 

• Zorgaanbieder oneens met inschatting verblijfssoort 

• Zorgaanbieder oneens met inschatting problematiek 

Ad 2 

• Duur van de titel/vervolgtraject 

• Behandelprogramma 

• Criminogene factoren 

• Eerdere behandelervaringen 

• Cultuur/identiteit 

• Behandelmilieu zorgaanbieder 

• Motivatie justitiabele 

• Somatische aandoening en fysieke beperkingen justitiabele 

• Slachtoffer in nabijheid zorgaanbieder 

• Bijzondere omstandigheden 

Ad 3 

• Zorgaanbieder heeft te lange wachtlijst 

• Zorgaanbieder heeft geen plek vanwege productieafspraken 

• Zorgaanbieder heeft specifieke plaatsingsafspraken in contract (zeden etc, zie matrix) 

Daarnaast zijn een aantal reden die niet legitiem worden geacht om een patiënt af te wijzen voor 

opname of bieden van zorg. 

• Justitiabele komt niet uit de regio van de zorgaanbieder 

• Justitiabele is illegaal 

• Justitiabele heeft geen identiteitsbewijs 

• Justitiabele is niet gemotiveerd voor behandeling 

• Justitiabele ontkent het indexdelict 

• Het juridisch kader/ de duur van de maatregel biedt geen mogelijkheden voor behandeling. 

2.4 Optimale match 

Een uniforme werkwijze t.a.v. plaatsing moet leiden tot een optimale match. Onder deze optimale 

match verstaan we het voldoen aan de aan plaatsing gestelde eisen: Er wordt voldaan aan 1) de harde 

criteria vanuit de indicatiestelling (zie bijlage), 2) het criterium tijdig en 3) het criterium bereikbaar 


(zie bijlage). Deze overweging wordt verfijnd door 4) de aanvullende zachte criteria van passendheid 

(zie bijlage) mee te nemen in de overweging. 

Met het nieuwe stelsel wordt toegewerkt naar een situatie waarin de optimale match tussen vraag en 

aanbod in het grootste gedeelte van de gevallen mogelijk is. Het aanbod zal steeds beter in evenwicht 

zijn met de vraag. Het zal echter in gevallen voor blijven komen dat niet aan alle criteria van de 

optimale match kan worden voldaan. In die situaties zal worden gekeken naar een second best 

oplossing of naar overbruggingszorg (met name FPK’s, SGLGV zorg en zorg gericht op autisme of 

zedenproblematiek zijn gebieden waar op dit moment een optimale match vaak niet mogelijk is door 

wachtlijstproblematiek). 

2.4.1 Second best plaatsing en overbruggingszorg 

We spreken van second best plaatsing als de plaatsing niet aan alle criteria van een optimale match 

voldoet en er op die 2e keuze definitief wordt geplaatst. De patiënt wordt definitief geplaatst bij een 

andere zorgaanbieder of zorgvorm. Er is dan ingeboet op een van de criteria: bereikbaarheid, 

passendheid of tijdigheid. Overbruggingszorg is een tijdelijk construct. Voor een maximale periode 

van 4 maanden wordt de patiënt opgevangen bij een andere dan de aangewezen zorgaanbieder/ 

zorgvorm (optimale match), deze overbruggingszorg moet zoveel mogelijk aansluiten op de optimale 

match. Dit gebeurt in overleg met de aangewezen zorgaanbieder. Ook tijdens overbruggingszorg is er 

sprake van behandeling. Het dient NIET alleen als opsluiting. Het is een noodconstruct omdat de 

aangewezen zorgaanbieder tijdelijk (< 4 maanden) geen plaats heeft en moet gezien worden als een 

vangnet. 

De second best oplossing heeft de voorkeur boven overbruggingszorg. De overbrugging heeft t.o.v. de 

second best oplossing de nadelen dat een veranderende omgeving en een ‘knip’ in de behandeling 

schadelijk kunnen zijn voor de patiënt, de patiënt heeft veelal behoefte aan structuur, vastigheid en 

vooral eenduidigheid van de behandeling. Daarnaast zal de patiënt het behandelklimaat negatief 

kunnen beïnvloeden, omdat deze ongemotiveerd kan zijn en een instelling kan hebben van: ‘ik hoor 

hier toch niet’. De indivuduele afweging of overbruggingszorg of second best wordt geplaatst, is 

vooral gestoeld op de afweging wat het meest in het belang is van de patiënt. 

Wanneer zet je overbruggingszorg in? 

Uitgangspunt bij plaatsing is een naadloze aansluiting op (voorlopige) hechtenis. Vooral ten aanzien 

van klinische plaatsingen en beschermd wonen is dit een issue, omdat de justitiabele een bepaald 

beveiligingsniveau nodig heeft en de veiligheid van de samenleving in het geding kan zijn. 

Uitgangspunt is daarom dat iemand vanuit detentie direct overgaat in zorg. 

Op grond van het beleidskader wordt iemand eerder in second best zorg geplaatst dan in overbruggingszorg. 

Leidend bij die afweging is tijdigheid en beveiligingsniveau. Het beveiligingsniveau dient 

altijd op geindiceerd niveau te zijn en kan niet neerwaarts worden bijgesteld. Indien dit niet tijdig 

aanwezig is, wordt overbruggingszorg geregeld. Indien de zorgbehoefte in relatie tot tijdigheid in het 


geding is, is de voorkeur om zo snel mogelijk bij de second best te plaatsen. 

De organisatie die aangewezen is om de plaatsing te verzorgen, is tevens de organisatie die aangewezen 

is om dat voor de overbruggingszorg te regelen. 

A. 

Indien het gaat om een plaatsing vanuit het strafproces dient de zorg te starten nadat het vonnis 

onherroepelijk is. De datum van einde VH en start executie is dus cruciaal. Op deze datum dient de 

justitiabele de geïndiceerde zorg te ontvangen, óf is er overbruggingszorg geregeld. Van belang is dat 

overbruggingszorg wordt geregeld vóór de rechtsgang is afgerond. Indien het klinische GGZ betreft 

dan dient het NIFP deze te verzorgen, indien het beschermd wonen is, de 3RO. 

B. 

Indien iemand vanuit detentie wordt geplaatst, dan is het beveiligingsniveau altijd leidend. Daarover 

doet de directeur van de PI een uitspraak. Indien er snel iemand zorg nodig heeft dan is overbruggingszorg 

mogelijk in een PPC. Indien iemand naar GGZ kan, dan is tijdige aanvraag voor indicatiestelling 

circa 6 weken voordat iemand uit detentie komt. Binnen deze termijn kan een plaatsing, 

intake en opname uitgevoerd worden. Het kan voorkomen dat iemand dan vanwege de tijdigheid in 

een second best zorg wordt geplaatst. Voor voorwaardelijke invrijheidstelling geldt eenzelfde termijn 

vooor aanvraag om een naadloze aansluiting van zorg op detentie te hebben. 

Indien mogelijk verdient het de voorkeur om een patiënt langer in detentie (en dus bekende structuur) 

te laten zitten, dan om overbruggingszorg te organiseren. 

2.4.2 Verantwoordelijkheden matching 

Vanwege de gekozen scheiding van rollen (zorgaanbieder richt zich op eigen deskundigheid van 

behandelen; plaatser richt zich op zoeken van geschikte behandelplek) is het de verantwoordelijkheid 

van de plaatsende instantie om een geschikte en indien nodig een overbruggingsplek, te vinden. 

Binnen de wet Forensische Zorg is Justitie (DForZo) verantwoordelijk voor het plaatsen van patiënten. 

De plaatsende organisatie is daarmee primair verantwoordelijk voor de plaatsing bij zowel de 

optimale en second best plaatsing als bij overbruggingszorg. 

De zorgaanbieder waar de patiënt uiteindelijk (na de overbruggingsperiode) geplaatst gaat worden (1e 

keuze) is verantwoordelijk voor de zorginhoudelijke taak en heeft een inspanningsverplichting: het 

ziet erop toe dat de geboden zorg tijdens overbrugging aansluit bij de zorg van de definitieve plaatsing 

en bewaakt het van overbruggingstraject. 

De zorgaanbieder geeft voordat gekozen wordt voor overbruggingszorg of een second best plaatsing 

aan wanneer de patiënt kan worden opgenomen. 

Op het moment dat wordt afgeweken van de optimale match is er overleg tussen de plaatser en de 

indicatiesteller. 

Het is aan de plaatsende instantie om te beoordelen of de overbruggingszorg aan een minimale 

termijn is gebonden. 

Overbruggingszorg gebeurt in continu overleg tussen plaatser en zorgaanbieder(s). Door overleg 


tussen zorgaanbieders (aanbieder van overbruginszorg en aanbieder van de optimale match) moet 

worden voorkomen dat overgangen in behandeling de effectiviteit van de behandeling doen 

verminderen. 

Afstemming en terugkoppeling tussen aanbieder, plaatser en indicatiesteller is wenselijk om effectiviteit 

zorg/plaatsing te beoordelen (ten aanzien van de ambulante trajecten heeft de reclassering de rol 

van ketenregisseur). 

2.4.3 Prioritering criteria 

De verschillende criteria zijn onderscheiden, maar hoe verhouden de criteria (passend, tijdig en 

bereikbaar) zich tot elkaar? 

De indicatiestelling is leidend. Hieraan wordt altijd recht gedaan. 

Van het beveiligingsniveau wordt in principe niet afgeweken. 

Maatwerk: het is casusafhankelijk welk criterium prevaleert boven een ander. Het betreft een zeer 

heterogene groep en de prioritering hangt daarnaast af van de stroming: ambulant of klinisch en zal 

aan het professionele oordeel van de plaatser zijn. Wel kan worden gezegd dat bij ambulant en 

begeleid wonen het criterium bereikbaarheid zwaarder weegt dan passendheid. Bij klinische behandeling 

geldt dit andersom. Beveiligingsniveau en tijdigheid zijn criteria waar niet of nauwelijks van 

afgeweken wordt. 

2.4.4 Matching en overbrugging GW 

Bovenstaande beschrijving ten aanzien van matching geldt ook voor de stroming GW. Aanvulling: Het 

merendeel van de overbrugging binnen GW is: tijdelijke PPC plaatsing, in afwachting van de GGZ. Dit 

is tevens een van de 7 procesbeschrijvingen GW (nr. 2) 



3 Plaatsingsproces 

Uitgangspunten en kwaliteitseisen 

Plaatsing start met een indicatiestelling 

De plaatsing start na het afgeven van een indicatiestelling, welke leidend is voor de plaatsing. (artikel 

6.1 WFZ) 

Plaatsen bij gecontracteerde zorgaanbieder met opnameplicht 

De algemene plaatsingbevoegdheid van de Minister van Justitie krijgt een plek in artikel 6.1, eerste lid. 

In het tweede lid van dit artikel is vastgelegd dat bij de private instellingen, de contracten moeten 

voorzien in de verlening van zorg aan de categorie van forensische patiënten waar de te plaatsen 

forensische patiënt onder valt. Er wordt niet geplaatst als er geen contractsrelatie met de zorgaanbieder 

bestaat. Met gecontracteerde aanbieders zijn afspraken gemaakt en is het duidelijk welk aanbod 

beschikbaar is. Daarnaast kunnen de aanbieders op basis van gemaakte afspraken over het aanbod 

aangesproken worden op de opnameplicht. Op deze wijze kunnen aanbieders cliënten niet weigeren 

op te nemen, een probleem waar plaatsers in het verleden mee te maken hebben gehad. 


In het wetsvoorstel is de eis van het plaatsingsbesluit opgenomen: De plaatsing van forensische 

patiënten bij een zorgaanbieder geschiedt door of vanwege Onze Minister, op basis van een gedagtekend 

besluit (artikel 6.1 lid 1 WFZ). Er wordt een uniform plaatsingsbesluit gehanteerd voor de 

plaatsingen, waartegen bezwaar en beroep mogelijk is. Daarbij vormt het plaatsingsbesluit de 

betalingsgrond. 

Efficiënt en tijdig proces 

Voor de plaatsing forensische zorg geldt dat de cliënt tijdig geplaatst moet worden (zie inhoudelijke 

criteria plaatsing: tijdigheid) en dat het proces snel en efficiënt verloopt (gekoppeld aan het strafproces) 

Hier worden bedoeld de doorlooptijden van het gehele plaatsingsproces. In het wetsvoorstel is 

opgenomen dat tevens groot belang wordt gehecht aan een efficiënt proces. Er wordt bij dit onderwerp 

van uitgegaan dat: De termijn die het proces van plaatsing in beslag mag nemen (doorlooptijden) 

aansluit bij het strafrechtproces. Het plaatsingsproces zo wordt ingericht dat bureaucratie en 

onnodige overlap tussen activiteiten wordt vermeden en duidelijke samenwerkingsafspraken worden 

gemaakt tussen organisaties met koppelvlakken. De plaatsing krijgt een methodische en systematische 

aanpak om zodoende de kans op fouten te verkleinen, omdat er meer greep is op wat er gebeurt 

en men verder vooruit kan (moet) zien; Iedereen weet wat er verwacht mag worden. 

Inzichtelijk, herleidbaar en transparant proces 

Eén van de doelstellingen van dit wetsvoorstel is de uniformering van het plaatsingsbeleid. Groot 

belang wordt gehecht aan een inzichtelijk plaatsingsproces. De formele verantwoordelijkheid van de 

Minister van justitie voor de tijdige tenuitvoerlegging van rechterlijke uitspraken maakt het van 


elang dat processen uniform zijn en er rechtsgelijkheid is. Als uitgangspunt geldt dat: De plaatsing 

gebeurt op basis van objectieve normen (inhoudelijke eisen) welke openbaar en toegankelijk zijn, er 

gebruik gemaakt wordt van Ifzo, waarin is terug te vinden welke processtappen zijn gemaakt, welke 

keuzes zijn gemaakt en op basis waarvan deze keuzes zijn gemaakt (Verantwoording kunnen afleggen) 

en afwijkingen van de kaders en eisen moeten beargumenteerd neergelegd worden in Ifzo. 

Monitoring en sturing 

Het plaatsingsproces wordt door de eindverantwoordelijke DForZo gemonitoord en aangestuurd en 

heeft hiervoor de gepaste mogelijkheden/instrumenten. 


4 Rol- en verantwoordelijkheidsverdeling 

De Wet Forensische Zorg (WFZ) stelt de Minister van Justitie verantwoordelijk voor de indicatiestelling, 

plaatsing en inkoop van de Forensische Zorg. De verantwoordelijkheid voor Plaatsing is in deze Wet 

belegd bij de Directie Forensische zorg (DForZo) van Dienst Justitiele Inrichtingen. 

Uitgangspunt van de rolverdeling tussen de indicatiestelling en de plaatsing is dat de indicatiestelling 

onafhankelijk van de plaatsing wordt opgesteld en de indicatiestelling enplaatsing onafhankelijk 

gebeurt van het beschikbare zorgaanbod. 

Om aan deze voorwaarden te kunnen voldoen is een heldere rol- en verantwoordelijkheidsverdeling 

noodzakelijk. 

In het plaatsingsproces zijn verschillende verantwoordelijkheden te onderscheiden. Ten eerste is er de 

eindverantwoordelijkheid die via de Minister van Justitie bij de Directie Forensische zorg is belegd. De 

uitvoeringsverantwoordelijkheid ligt bij de plaatsende organisaties en de zorgaanbieders hebben een 

verantwoordelijkheid met betrekking tot intake en opname van patiënten. 

Directie Forensische Zorg 

Plaatsing van Forensische patiënten gebeurt op basis van een objectief vastgestelde indicatiestelling 

met behulp van een transparant en toetsbaar plaatsingsproces. 

DForZo heeft twee verantwoordelijkheden: 

1. beleidsverantwoordelijkheid 

2. individuele plaatsingsverantwoordelijkheid 

Ad. 1 

In het nieuwe stelsel is DForZo verantwoordelijk voor het opstellen, onderhouden en monitoren van 

het plaatsingsbeleid. De uitvoerende organistaties werken op geprotocolleerde en toetsbare wijze 

volgens het vastgestelde plaatsingsbeleid. De uitvoerende organisaties leggen de gemaakte keuzes en 

en overwegingen vast, zodat deze controleerbaar zijn. DForZo heeft op deze manier zicht op de wijze 

waarop de plaatsingen worden uitgevoerd en of de bedoeling van het beleidskader wordt gevolgd. De 

monitoring door DForZo richt zich op de kwaliteit van de plaatsingen, de doorlooptijden en overige 

cruciale zaken uit het beleidskader plaatsing. Deze manier van het nemen van de verantwoordelijkheid 

leidt ertoe dat DForZo niet elke plaatsing zelf vooraf keurt, maar achteraf monitort, audit en 

bijstuurt. De informatie wordt gebruikt voor eventuele toekomstige aanpassingen in het plaatsingsbeleid 

en kunnen direct leiden tot wijzigingen in het inkoopbeleid. DForZo voert de regie over het 

plaatsingsbeleid en stemt dit beleid af met alle bij de plaatsing betrokken partijen. 

Ad. 2 

De verantwoordelijkheid van DForZo richt zich ook op individuele plaatsingen. Indien er knelpunten 

bij individuele plaatsingstrajecten optrden die niet direct op te lossen lijken, kan DForZo worden 

geconsulteerd. DForZo dient gevraagd én ongevraagd te kunnen intervenieren in de individuele 


plaatsingsprocessen als daar noodzaak toe lijkt te zijn. DForZo heeft de mogelijkheid om de zorgaanbieder, 

als contractpartij, direct te wijzen op de contractuele verplichtingen. Mogelijkheid is dat 

DForZo aanvullende contractuele afspraken maakt met de zorgaanbieder, waardoor een individuele 

plaatsing alsnog kan worden gerealiseerd. De uitvoerende organisaties dienen uiteraard eerst zelf met 

al hun mogelijkheden het knelpunt op te lossen. 

Voor plaatsing staan ook bezwaar en beroep open. De bezwaar en beroepsprocedure wordt door 

DForZo met de uitvoerende organisaties ter hand genomen. 

Deze twee vormen van verantwoordelijkheid zijn enkel te nemen als DForZo de mogelijkheid heeft bij 

te sturen. Door het bijwerken, aanpassen en met partners vaststellen van het plaatsingbeleid, kan de 

beleidsverantwoordelijkheid worden genomen. 

DForZo stuurt het plaatsingsproces via haar contracten met zorgaanbiedres. Zorgaanbieders kunnen 

bij weigering worden aangesproken op de contractuele verplichtingen en contractuele afspraken 

kunnen aangepast worden. 

Wanneer een uitvoerende organisatie het plaatsingsprces niet uitvoert volgens het vastgestelde 

beleidskader, stuurt DForZo de organisaties bij. 

Randvoorwaarden om te intervenieren of sturen op het plaatsingsproces zijn: 

De uitvoerende organisatie plaatsen conform het vastgestelde beleid. 

DForZo heeft een sturingsrelatie met de uitvoerende organisaties (3RO, NIFP en GW) en moet op 

individuele casussen direct bij kunnen sturen indien niet volgens het afgesproken beleid wordt 

gehandeld. 

Er is een procesmatige scheiding tussen de indicatiestelling en de plaatsing. 

Werkprocessen dienen helder te zijn gedefinieerd en geprotocolleerd. 

Bezwaar- en begoepscommissies zijn belegd bij DForZo. 

De gehele keten is aangesloten op IFZO, IFZO is tijdig en zo volledig mogelijk gevuld en DForZo heeft 

daar toegang toe. 

Uitvoeringsorganisaties (3RO, NIFP en GW) 

De uitvoerende organisaties stellen de indicatie op en voeren de plaatsing uit. Dat de indicatiestelling 

en plaatsing beiden door dezelfde partij worden uitgevoerd brengt een risico met zich mee. De 

onafhankelijkheid tussen beide processen kan in het geding zijn. 

Om de onafhankelijkheid tussen beide processen te borgen, heeft elke organisatie uitgewerkte 

procesbeschrijvingen van haar taak in het plaatsingsproces. Deze procesbeschrijvingen geven de 

procesmatige scheiding tussen de processen indicatiestelling en plaatsing weer. 

De plaatsing start na de afgifte van de indicatiestelling. Het procedurele deel van de plaatsing eindigt 

bij de afgifte van het plaatsingsbesluit. De uitvoerende organisatie stelt het plaatsingsbesluit op en 

geeft deze af. 


De uitvoerende organisaties plaatsen op basis van de vastgestelde criteria en normen opgenomen in 

het beleidskader. 

Alle uitvoerende organisaties werken met IFZO en vullen dit tijdig en volledig in. 

Zorgaanbieders 

Met de inwerkingtreding van de Wet Forensische Zorg is voor de inspanningsverplichting voor het 

bieden van zorg veranderd in een opnameplicht (behandelplicht voor ambulante zorg). Om deze 

opnameplicht vorm te geven worden specifieke afspraken gemaakt over het zorgaanbod. Het 

specificeren van het zorgaanbod heeft tot gevolg dat plaatsingen geschieden op basis van de in de 

plaatsingsmatrix opgenomen specificaties en het gecontracteerde zorgaanbod. Afwijzingen vanwege 

een niet met de zorgvraag matchend zorgaanbod worden op die manier tot een minimum beperkt. 

In het beleidskader gestelde termijnen met betrekking tot intake en opname worden gevolgd. Alle 

zorgaanbieders werken met IFZO en vullen dit tijdig en volledig in. 



Bijlage 5. Ketenprocessen indicatiestelling en plaatsing 




Inleiding 

Indicatiestelling en plaatsing vormen de kern van de toeleiding van personen binnen justitieel kader 

naar forensische zorg. Binnen het programma Vernieuwing Forensische Zorg zijn ketenprocessen 

opgesteld, waarna deze in de praktijk zijn getest. Primair waren deze processen gericht op plaatsing, 

maar zijn onderdeel geworden van hetzelfde proces. De beschreven processen vormen de basis van de 

toeleiding naar zorg. Centraal staat hierbij dat de juiste patiënt op de juiste plek terecht komt. 

Achtergrond 

De indicatiestelling wordt opgesteld door de drie verschillende organisaties. De 3RO, het NIFP-IFZ en 

het GW zijn verantwoordelijk voor een indicatiestelling Forensische zorg. Deze indicatiestelling geeft 

de zorgbehoefte weer, in combinatie met het benodigde zorgniveau. De eindverantwoordelijkheid 

voor plaatsing in de Forensische zorg is belegd bij de Minister van Veiliigheid en Justitie. Met de 

inwerkingtreding van de Wet Forensische Zorg (WFZ) wordt dit bekrachtigd. 

DForZo heeft zowel de eindverantwoordelijkheid met betrekking tot sturing en beleid, als op het 

niveau van individuele plaatsingen. De plaatsing wordt uitgevoerd door dezelfde organisatie die ook 

de indicatie stelt, mits er sprake is van een duidelijke scheiding van taken en processen, zodat 

onafhankelijkheid wordt geboden. De drie reclasseringsorganisaties stellen de indicatiestelling en 

verzorgen de plaatsing voor de ambulante zorg en beschermd wonen, het NIFP/IFZ voor klinische 

behandeling (en BW vanuit intramurale setting) en het PMO voor de zorg aan gedetineerden. DForZo 

heeft hierbij een monitorings- en sturingsfunctie en kan in een individuele zaak ingrijpen of bijspringen. 

Door het plaatsingsproces bij de indicerende organisaties te beleggen, vindt de plaatsing in de 

regio plaats, dichtbij de patiënt en zijn of haar (zorg)netwerk. Van belang is dat plaatsingen zo 

efficiënt en doelmatig mogelijk worden uitgevoerd. Tijdigheid is hierin een belangrijk uitgangspunt. 

Het is nodig om duidelijkheid over de procesgang te hebben, zowel binnen als tussen de plaatsende 

organisaties en andere ketenpartners. Op hoofdlijnen moet duidelijk zijn welke activiteiten de 

verschillende ketenpartners uitvoeren, welke overdrachtsmomenten er zijn en welke informatie 

wordt uitgewisseld. Op basis van de ketenbeschrijvingen kunt u zien hoe het proces van indicatiestelling 

en plaatsing verloopt en wie verantwoordelijk is voor welke stap. De ketenbeschrijving dient als 

basis voor de procesbeschrijvingen, die binnen de individuele organisaties worden opgesteld. 


Ketenbeschrijvingen 

De ketenbeschrijvingen vormen een schematische weergave van het hoofdproces van reguliere 

forensische plaatsingen. Het gaat nadrukkelijk niet om de plaatsing in TBS met dwangverpleging. 

Deze vorm van forensische zorg kent een heel eigen traject en plaatsingsprocedure 110 . 

Onder de plaatsingen forensische zorg verstaan we hier de normale (primaire) plaatsingen naar een 

van de 22 forensische zorg titels 111 en bestaan uit plaatsingen naar: 

1. klinische zorg 

2. ambulant/beschermd wonen 

3. klinisch zorg vanuit detentie 

4. PPC vanuit detentie 

Uitzonderingen hierop zijn mogelijk maar zijn niet meegenomen in de uitwerking van deze ketenbeschrijvingen. 

Uitgangspunt is dat het reguliere ketenproces voldoende handvatten biedt om de juiste 

keuzes te maken indien uitzonderingssituaties zich voordoen. 

De ketenbeschrijvingen dienen oplossingen te geven voor de samenwerking in de keten en te 

verduidelijken wie voor een bepaald onderdeel verantwoordelijk is. Er zijn echter probleemsituaties 

die niet opgelost of uitgewerkt kunnen worden. Hiervoor geldt dat de ketenregisseur zoekt naar een 

passende oplossing, indien geboden. 

Uitgangspunten 

Indicatiestelling geschiedt op basis van onafhankelijkheid van het zorgaanbod. De indicatiestelling 

geeft de aard en duur van de zorg weer, in combinatie met het begeleiding- en/of beveiligingsniveau. 

Het beleidskader Plaatsing is de inhoudelijke leidraad bij de plaatsingen. Bij de plaatsing komt de 

indicatiestelling samen met de ingekochte, beschikbare zorg. De indicatiestelling en plaatsing zijn 

opgenomen in de ICT ondersteuning: Ifzo. 

De speerpunten van belang voor de processen zijn: 

1. Een efficiënt en doelmatig plaatsingsproces, 

2. De juiste patiënt op de juiste plek (vraaggestuurde zorg). 

Naast de speerpunten van het programma en het beleidskader Plaatsing, zijn de volgende aannames 

leidend geweest bij het opstellen van de ketenprocessen: 

1. scheiding van indicatiestelling en plaatsing 

2. geen plaatsing bij niet-gecontracteerde zorgaanbieder 

3. contract moet voorzien in afspraken over zorgverlening voor specifieke doelgroep/problematiek 

4. de zorgaanbieder heeft een opnameplicht 

5. voortvarende aanpak behandeling 

110 Behalve TBS proefverlof 

111 Voor forenisische titels zie www.forensischezorg.nl 


Ad 1. 

Er mag geen vermenging zijn van zorgbehoefte en zorgaanbod. Daarom dient de indicatiestelling 

altijd eerst te worden vastgesteld alvorens wordt gekeken naar welke plaats er beschikbaar is. 

Ad 2. 

Plaatsing is uitsluitend mogelijk bij door DForZo gecontracteerde zorgaanbieders. Op dit moment is 

er nog geen landelijk dekkend zorgnetwerk, daarom behoren uitzonderingen vooralsnog tot de 

mogelijkheden. 

Ad 3. 

Zorgaanbieders hebben bij het afsluiten van het contract met DForZo beschreven welk type zorg zij 

bieden. Indien akkoord door DForZo geldt enkel opnameplicht voor afgesproken zorgaanbod. 

Ad 4. 

In de Wet Forensische Zorg is een opnameplicht voor zorgaanbieders vastgelegd. Deze opnameplicht 

dient als ultimum remedium. Indien de zorgaanbieder niet aan deze opnameplicht voldoet, kan een 

boete worden opgelegd. 

Ad 5. 

Verdachte/veroordeelde moet tijdig de juiste zorg ontvangen. Om tijdig de juiste zorg te kunnen 

ontvangen, dienen alle processen tot en met start zorg goed op elkaar aan te sluiten en efficiënt te 

worden ingericht, waarbij rekening moet worden gehouden met inhoudelijke overwegingen. 

Kaders bij de ketenprocessen 

In deze paragraaf wordt een toelichting gegeven op de ketenprocessen, zoals deze later in document 

uitgewerkt zijn. In deze paragraaf wordt een onderscheid gemaakt tussen twee onderdelen: een 

inhoudelijke toelichting op de ketenprocessen en een toelichting op het strafproces binnen de 

ketenprocessen. 

Er zijn binnen de forensische zorg drie momenten waarop de zorgbehoefte van een verdachte/ 

veroordeelde aan het licht kan komen. Dit moment bepaaldt de route van indicatiestelling en 

plaatsing die gevolgd wordt. 


a. via het plegen van een delict en de rechtsgang die daarna wordt opgestart; 

b. tijdens de detentie 

c. tijdens de periode van toezicht door de reclassering (vaak 2 jaar) 


Ad a) 

voor die gevallen gelden de processen zoals hierna geschetst binnen het strafproces. Dit betreft de 

plaatsingen klinisch en ambulant & beschermd wonen. 

Ad b) 

voor die gevallen tijdens de detentie, waaronder ook de voorlopige hechtenis detentie is, gelden de 

plaatsingen klinisch en PPC vanuit detentie. 

Ad c) 

voor die gevallen gelden dezelfde processen als onder a. 

Het strafproces/ FZ als voorwaardelijke sanctie 

Via het plegen van een delict wordt de rechtsgang opgestart. De verdachte/veroordeelde komt dan 

terecht in de keten van het strafproces. Indicatiestelling en plaatsing fz vormt hier een onderdeel van. 

Om de positie van het vonnis en het belang van het strafproces in de keten te verduidelijken, wordt in 

deze paragraaf een toelichting gegeven. De uitgangspunten en afspraken binnen het strafproces zijn 

leidend. 

Zorgbehoe e 

verdachte/v 

1. Onderzoek 

2. Indicatiestelling 3. Uitvoerbaar- 

5. Plaatsing 

6. Zorgverlening 

Aansluiting 

heidstoets 

4.Besluit 

reguliere zorg 

plaatsing 

OM of ZM 

1. Onderzoek door de reclassering gebeurt op verzoek van de Officier van Justitie (OvJ) of de rechtercommissaris 

(RC). Hiermee start het advies traject van de reclassering. Als uit het onderzoek van de 

reclassering en/of de door OM/RC aangevraagde PJ rapportage blijkt dat verdachte/veroordeelde 

zorg nodig heeft, wordt doorverwezen voor (klinische) indicatiestelling. 

2. Indicatiestelling beschrijft de zorgbehoefte en beveiligingsnoodzaak van de verdachte/veroordeelde. 

De indicatie voor ambulante zorg en beschermd wonen wordt gesteld door de reclassering. Voor 

indicatiestelling voor klinische zorg en ook voor beschermd wonen vanuit een intramurale setting 

verwijst de reclassering door naar het NIFP/IFZ. 

3. Na de indicatiestelling wordt het plaatsingsproces gestart. De reclassering adviseert het OM en de 

rechter (incl. RC of raadkamer) over de benodigde zorg van verdachte/veroordeelde. Voor tbs met 

voorwaarden moet niet alleen de aard en de duur van de behandeling vaststaan, maar is ook 

overeenstemming over de voorwaarden tussen verdachte, reclassering en zorgaanbieder noodzakelijk. 

Voor de overige voorwaardelijke titels is de aard en de ingeschatte duur van de zorg noodzakelijk. 

De rechter zal willen weten of plaatsing gegarandeerd is. Het is daarmee van belang dat de 

reclassering danwel NIFP/IFZ (bij alle klinische zorg) kan garanderen dat verdachte/veroordeelde 

binnen een bepaalde tijd behandeld kan worden bij een passende voorziening 112 . 

112 Zie bijlage 2: normen intake en opname 


4. Tijdens de terechtzitting wordt het advies van de reclassering besproken waarin het advies uit de 

indicatiestelling is opgenomen, danwel de integrale indicatiestelling. Op grond van de wet 

voorwaardelijke veroordeling/VI wijst de rechter een vonnis (of arrest) waarin wordt aangegeven of 

het klinische zorg, ambulant en/of beschermd wonen betreft 113 . Een nadere invulling van de 

specifieke zorglocatie is niet nodig op grond van de wet voorwaardelijke veroordeling/VI (niet 

zijnde TBS met voorwaarden), maar de rechter zal bij een klinische opname wel de aard en de duur 

van de opname willen bepalen (zie ook het huidige art. 14 c lid 2 Sr. en jurisprudentie HR). De 

plaatser is verantwoordelijk voor het op tijd laten starten van de benodigde zorg. De rechter moet er 

dus op kunnen vertrouwen dat zorg passend is en tijdig wordt uitgevoerd 114 . Het NIFP/IFZ of de 

reclassering dienen dus aansluitend aan de uitspraak de best passende zorg te hebben geregeld, of 

overbruggingszorg, conform de termijnen van het plaatsingsbeleid. 

Indien de rechter zorg oplegt aan de verdachte/veroordeelde, zorgt de plaatsende organisatie voor 

tijdige en juiste afwikkeling van de plaatsing conform het vonnis. De reclassering heeft bij elke 

voorwaardelijke sanctie de toezichtstaak uit te voeren (als de rechter de reclassering dit heeft 

opgedragen), ook als het klinische zorg betreft. 

Als de reclassering vindt dat de zorgvoorwaarden moeten worden gewijzigd vraagt zij het OM, een 

vordering wijziging van de voorwaarden in te dienen bij de rechter (huidig artikel 14 f Sr). Daarnaast 

is het mogelijk, als de zorgbehoefte past in de beslissing van de rechter, dat het NIFP/IFZ of reclassering 

de indicatie stelt en verdachte/veroordeelde in zorg zelf plaatst. Bij klinische zorg is dat niet 

mogelijk; dat zal altijd via de rechter moeten gaan (art. 14 c lid 2 Sr.). 

Indien de reclassering vermoedt dat kortdurende klinische opname gedurende het toezicht of de 

ambulante behandeling noodzakelijk kan zijn, neemt zij dit onderbouwt al mee in het advies. Dit 

geldt vaak bij verslavingsproblematiek, maar kan ook voor andere stoornissen gelden. Het is aan de 

rechter om de klinische behandeling op te leggen, waarin de omstandigheden van het geval 

zodanig nader zijn gespecificeerd, dat duidelijk is wanneer het ingeroepen kan worden. 

5. Nadat de uitspraak onherroepelijk is 115 , kan het plaatsingsbesluit worden genomen. Het kan zijn dat 

dit plaatsingsbesluit anders is dan in de indicatiestelling aangegeven, indien de rechter de indicatiestelling 

niet (volledig) heeft overgenomen. 

6. Na de plaatsing start de zorg bij een instelling. Dit is door Justitie gefinancierde zorg. Bij het 

toezicht, dient er terugkoppeling of overleg met de reclassering te zijn over het opvolgen van de 

voorwaarden. 

7. Als de strafrechtelijke titel ten einde is, kan de (ex-)veroordeelde patiënt nog steeds zorgbehoevend 

zijn. Het is mogelijk om de behandeling voort te zetten onder civielrechtelijke machtiging (wetsvoorstel 

tot wijziging BOPZ dat gelijktijdig in werking moet treden) of op basis van vrijwilligheid. 

113 Bouwstenen voor de voorwaardelijke sancties zijn opgenomen in de adviesteksten van de Reclassering 

114 Indien er toch een specifieke locatie wordt opgenomen in het vonnis, wordt gevraagd daarbij op te nemen “of een soortgelijke 


115 Tenzij uitvoerbaar bij voorraad 


De behandeling valt dan niet langer onder de door Veiligheid en Justitie gefinancierde zorg. 

Plaatsing vanuit detentie 

Tijdens voorlopige hechtenis of detentie kan iemand een zorgbehoefte ontwikkelen of uit deze zich. 

Het GW heeft screeningsinstrumenten om een zorgbehoefte te ontdekken. Ten aanzien van de 

behandeling is de afspraak dat iemand in/door de GGZ wordt behandeld, tenzij er contra-indicaties 

zijn voor (uit-) plaatsing in de GGZ 116 . Indicatiestelling voor zorg vanuit (of beter gezegd tijdens) 

detentie wordt gedaan door het PMO van een Penitentiaire Inrichting (PI), het PPC (MDO of PMO) of 

het NIFP/IFZ. 

Indien klinische zorg nodig is, dan indiceert en plaatst het NIFP/IFZ in de forensische zorg na verwijzing 

van het PMO. Bureau Selectie Functionaris (BSF) bij DJI beoordeelt op basis van een risico taxatie 

of een gedetineerde ook daadwerkelijk buiten het GW geplaatst mag worden. Indien een PPC plaats 

nodig is, dan plaatst het BSF op basis van de indicatiestelling van het PMO van een PI. Er geldt dan 

geen extra toets. 

Ook voor deze processen geldt dat niet voor alle forensische titels een vonnis nodig is om de plaatsing 

uit te voeren. Er is dan een juridisch kader, bv art 15.5 of 43.3 Pbw op basis waarvan de forensische zorg 

wordt mogelijk gemaakt. 

Zie verder de specificaties tav de plaatsing bij 2.3.4 

Inhoudelijke toelichting op de ketenprocessen 

Hieronder wordt een toelichting gegeven op de keten beschrijvingen. 

Doorlooptijden 

• Doorlooptijden zijn in grote mate afhankelijk van de fase van het strafproces of de datum van 

voorwaardelijke invrijheidsstelling. Het is zaak dat de termijnen bekend zijn bij de verwijzende 

instantie, zodat tijdig het proces van indicatiestelling en plaatsing wordt aangevangen. 

• Termijnen in de GGZ zijn beschreven aan de hand van zogenaamde treeknormen. Deze treeknormen 

behelzen voor forensische zorg, té lange termijnen. Forensische zorg wordt opgelegd voor het 

verhogen van de (maatschappelijke) veiligheid. Om deze reden dient verdachte/veroordeelde zo 

spoedig mogelijk geplaatst te worden en in ieder geval binnen de termijnen van de sanctie. Bij het 

plaatsingsbeleid is een normenkader opgesteld waarbij termijnen zijn gesteld voor de verschillende 

titels. 

• Normen en/of kaders: 

- Strafproces 117 : Aanleveren advies (dit bevat: advies, indicatie en plaatsing) dient volgens het 

strafprocesreglement 4 weken vóór zitting bij de politierechter plaats te vinden en 5 weken voor 

de zitting bij de meervoudige kamer. De aanvraag tot advies wordt 10 tot 11 weken vóór zitting 

116 Bv. gezien de duur van het strafrestant of de mate van beveiliging van de maatschappij. 

117 Zie ook aanwijzing van het OM tav Justitiele Voorwaarden 


gedaan. Dit betekent dat er 6 weken zijn tussen adviesaanvraag en adviesaanlevering. Voor een 

OM-afdoening heeft de reclassering 2 weken voor het opstellen van haar advies. 118 

• Klinisch: 

- Voor klinische indicatiestelling en voorbereiding van de plaatsing wordt bij het NIFP/IFZ 15 

werkdagen gehanteerd vanaf het moment dat een dossier compleet is. 

- Uitgangspunt bij tijdigheid is aansluitende plaatsing vanuit detentie/voorlopige hechtenis 

of na vonnis (bijzondere voorwaarden). Mocht directe plaatsing niet mogelijk zijn dan moet 

de patiënt binnen een bepaalde maximale periode geplaatst kunnen worden (maximale 

wachttijd). Tot die tijd blijft een persoon in detentie. 

- Norm intake/opname: De intake vindt zo spoedig mogelijk plaats, maar er is uiterlijk binnen 

15 werkdagen een intake uitgevoerd en duidelijkheid over de verwachte opnamedatum. Deze 

moet liggen binnen 15 tot 20 werkdagen later (afhankelijk per titel). 

• Ambulant/BW: 

- De doorlooptijden van het strafproces zijn bepalend voor de gehanteerde termijnen bij de 

reclassering. 

- De uitvoering vindt direct aansluitend op een onherroepelijk vonnis plaats. 

- De indicatiestelling in Ifzo sluit meteen aan op het adviesproces van de reclassering. Een indicatiestelling 

kan afhankelijk zijn van verdiepingsdiagnostiek of het PJ rapport. Deze dient tevoren 

bij de reclassering te worden aangeleverd. 

- Norm intake/opname: Voor beschermd wonen geldt een intake binnen 10 werkdagen vanaf 

datum indicatiestelling waarin duidelijkheid moet worden geboden over opname en per 

wanneer. Opname 15 tot 20 werkdagen later (afhankelijk van titel). Aan de hand van uitkomst 

opnamedatum moet overbruggingszorg al dan niet geregeld worden. Voor ambulante zorg wordt 

ervan uitgegaan dat binnen twee weken een eerste gesprek heeft plaatsgevonden. 

• Vanuit detentie: 

- Het NIFP/IFZ hanteert een norm van 5 werkdagen voor een klinische indicatiestelling vanaf het 

moment dat een dossier compleet is. Voor de intake en opname gelden de normen van het 

beleidskader Plaatsing. 

- Een plaatsing in PPC gaat snel en wordt intern DJI vaak binnen een aantal dagen verzorgd. Voor 

plaatsing van PPC naar klinische zorg gelden de NIFP/IFZ termijnen. 

- Binnen detentie gelden voor de verschillende titels verschillende termijnen. De mate van 

acuutheid of hoeveelheid strafrestant is meestal leidend voor de te hanteren termijnen voor 

verwijzing naar NIFP/IFZ voor klinische zorg. 

118 Onderscheid tussen politierechterzitting (PR) en meervoudige kamer (MK): 

PR: Het OM dient het dossier compleet bij politierechterzitting drie weken vóór zittingsdatum aan te leveren. Het OM wil het 

advies van de reclassering vier weken voor zittingsdatum ontvangen. Het OM dient 10 weken voor de zittingsdatum advies aan te 

vragen. Er is bij PR-zitting dus 6 weken voor het uitbrengen van advies. 

MK:Het OM vraagt 11 weken voor de zitting advies aan. Het complete dossier dient de rechtbank uiterlijk vier weken vóór zitting 

te ontvangen. Het OM wil het advies dus vijf weken voor de zitting ontvangen om het dossier compleet te kunnen maken. Dat 

betekent dat er bij MK zittingen ook zes weken is voor eht leveren van advies. NB de OM Aanwijzing (concept) vermeldt dat de 

reclassering altijd minimaal zes weken de tijd moet hebben voor het uitbrengen van advies. 


Crisisplaatsing en vervolgplaatsing 

De ketenprocessen zijn gebaseerd op de situaties waarbij het gaat om een primaire plaatsing. 

Crisisplaatsingen en vervolgplaatsingen zijn hierbij niet meegenomen. 

Voor de crisisplaatsing gelden de volgende afspraken. Het is voor alle partijen helder wanneer is 

sprake is van crisis. Een verdachte/veroordeelde is bijvoorbeeld psychotisch en niet meer te hanteren. 

Wanneer sprake is van een crisissituatie is opname binnen 48 uur vrijwel altijd mogelijk. De indicatie 

wordt zeer verkort opgesteld en pas later volledig gemaakt. Het kan zijn dat een persoon dan wordt 

doorgeplaatst als hij/zij is gestabiliseerd. 

Een herindicatie wordt aangevraagd indien de zorgvraag wijzigt. Er zijn twee situaties: 




Een vervolgplaatsing kan binnen dezelfde instelling plaats vinden als de zorgvraag door dezelfde 

instelling kan worden verzorgd. Indien een patiënt ernstig en/of acuut onhandelbaar wordt en/of 

sprake is van een crisis, wordt via het Forensisch Plaatsingsloket een snelle oplossing geboden 119 . Zij 

plaatst een patiënt snel op een zwaardere plek. 

Het vonnis van de rechter 

In het plaatsingsproces is getracht het vonnis van de rechter een vaste plaats te geven. Hiervoor zijn de 

situaties en omstandigheden van het geval te divers. De forensische zorg kan of 1) onderdeel zijn van 

het vonnis, of 2) tijdens de schorsing VH met voorwaarden of voorgenomen indicatiestelling zorg 

starten of 3) de forensische zorg wordt na het vonnis geïndiceerd. We spreken daarom van forensische 

zorg als er sprake is van een van de 22 forensische titels (zie bijlage 6.2 met clustering van titels plus 

daarbij de voorgenomen indicatiestelling) 

Vóór het vonnis van de rechter kan al gestart worden met plaatsende activiteiten, om het proces zo 

snel en efficiënt mogelijk te maken. Dat betekent dat contacten met een beoogde zorgaanbieder en 

intakegesprekken al starten voor de rechterlijke uitspraak. Voor klinische zorg wordt in principe voor 

de rechtszitting de intake afgenomen. Hiermee krijgt de rechter ook zicht op de uitvoerbaarheid van 

de zorg. Het afgeven van de plaatsingsbeslissing en de start zorg kan echter pas nadat de rechter het 

vonnis heeft gewezen en dit vonnis onherroepelijk is of uitvoerbaar bij voorraad is verklaard. 

119 Zie paragraaf 2.4 


De ketenbeschrijvingen 

In deze paragraaf zijn de uitwerkingen van de ketenbeschrijvingen opgenomen. 

Uit de werksessies zijn vier verschillende hoofdprocessen van indicatiestelling en plaatsing fz 

opgesteld. 

4 processen: 

• Plaatsing klinische zorg (GGZ) 

• Plaatsing ambulant/beschermd wonen 

• Plaatsing klinische zorg (GGZ) vanuit detentie 

• Plaatsing PPC vanuit detentie 

Deze omvatten de reguliere plaatsingen, waarbij de plaatsing in forensische zorg meestal onderdeel is 

van het vonnis 120 . 

Er is voor gekozen om het reguliere proces te beschrijven en niet de crisisplaatsing. Bij een crisisplaatsing 

worden de onderdelen van het plaatsingsproces uitgevoerd in een andere volgorde. Hierover 

bestaan afspraken tussen de verschillende partijen. 

De processen dienen aan te geven welke organisatie waarvoor verantwoordelijk is, maar bieden geen 

uitgewerkte organisatie interne processen. 

De hoofdprocessen zijn in swimming lanes uiteengezet. Deze swimming lanes geven weer welke 

partijen op welk moment in het plaatsingsproces acteren. 

De swimming lanes zijn bijgevoegd in de bijlage 1. In dit hoofdstuk wordt een korte samenvatting en 

toelichting gegeven op de verschillende hoofdprocessen. 

Hoofdproces plaatsing klinische zorg 

verwijzing 

verwijzing 

Stellen 

indicatie 

Stellen 

indicatie 

Matchen justiabele 

zorgaanbieder 


zorgaanbieder 

Voorbereiden 

plaatsing 

Voorbereiden 

plaatsing 

= PMO = BSD = PPC 

= NIFP-IFZ = BSF = OM 

= 3RO = Zorgaanbieder = DForZo 

Intake (optioneel) Plaatsing 

Intake (optioneel) 

120 Uitzonderingen hierop zijn: schorsing VH onder voorwaarden, sepot onder voorwaarden, voorgenomen indicatiestelling 

(ambulante zorg) en art 15.5 (opname in psychiatrisch ziekenhuis). 

Vonnis 

Plaatsing 

Start (bekostiging) 

zorg 


zorg 


In bovenstaande afbeelding is het hoofdproces plaatsing klinische zorg weergegeven. In de eerste 

afbeelding het hoofdproces weergegeven, de tweede afbeelding geeft aan welke partijen een rol 

spelen in de verschillende processtappen. 

Bovenaan is het vonnis als uiterlijk moment in het proces weergegeven, maar kan ook al eerder zijn 

geweest. Zoals eerder gezegd is de rechterlijke uitspraak niet leidend, maar of er een justitieel kader is 

voor forensische zorg. 

In het hoofdproces naar klinische zorg zijn de belangrijkste partijen het NIFP/IFZ, de drie reclasseringsorganisaties 

en de zorgaanbieder. De 3RO vraagt een indicatiestelling bij NIFP/IFZ aan wanneer 

klinische zorg of beschermd wonen vanuit intramurale setting op grond van hun deskundig oordeel 

gewenst is. Het NIFP/IFZ indiceert en bereidt de plaatsing voor. De zorgaanbieder voert een intake uit 

(indien zorgaanbieder dit wenst). Hierbij is wel afstemming tussen het NIFP/IFZ en de 3RO als 

adviseur. Bij de intake is daarmee de 3RO betrokken, soms zelfs door bij betreffende intake aanwezig 

te zijn. De vorm van de intake kan variëren van het bestuderen van het dossier van de verdachte/ 

veroordeelden tot het voeren van een kennismakingsgesprek. Als duidelijk is wanneer iemand in zorg 

kan worden opgenomen, meestal na het onherroepelijk zijn van het vonnis, wordt het plaatsingsbesluit 

afgegeven door het NIFP/IFZ en kan de zorg starten op het afgesproken moment. 

Verbijzonderde procedures 

1. Een versnelde indicatie en zorginhoudelijke plaatsing ten behoeve van een opname korter dan drie 

maanden ten behoeve van detox, stabilisatie, observatie en diagnostiek. 

Een versnelde indicatiestelling en plaatsing impliceert in dit geval dat deze aan moeten sluiten op het 

strafproces (ingeval van supersnelrecht of schorsing varieert dit van een paar uur tot 3 dagen) of 

veranderende omstandigheden van de cliënt tijdens een toezicht. Het NIFP/IFZ stelt de indicatie 

hiervoor op. De geldigheid van een indicatiestelling voor een opname < 3 maanden ten behoeve van 

detox, stabilisatie, observatie en diagnostiek betreft 6 maanden. Binnen deze zes maanden zijn 

meerdere plaatsingen voor opnames < 3 maanden mogelijk. 

De reclassering dient tijdens het advies proces al een inschatting te maken of een kortdurende 

opname tijdens de behandeling noodzakelijk kan zijn. De reclassering adviseert de rechter om deze bij 

de veroordeling op te nemen als voorwaarde. Indien dat is gedaan kan tijdens het toezicht een 

klinische indicatiestelling worden aangevraagd indien daar aanleiding toe is. Dat geldt doorgaans 

voor terugval in middelengebruik of noodzakelijke time out. Indien dit niet nodig is binnen de kaders 

van Forensische zorg kan via AWBZ zorg worden verleend. 

Als er geen opname is opgelegd en er is toch forensische zorg nodig, kan een omzetting worden 

aangevraagd, via de OvJ, aan de rechter. 121 

121 Zie pagina 5 


2. Voor een overplaatsing vanaf een intramuraal verblijf naar beschermd wonen, stelt het NIFP/IFZ 

tevens een indicatie op en plaatst vervolgens. 

Hoofdproces ambulante zorg en beschermd wonen 

verwijzing 

verwijzing 

Voor ambulante zorg en beschermd wonen geldt hetzelfde hoofdproces als voor de klinische zorg. In 

de eerste afbeelding het hoofdproces plaatsing weergegeven, de tweede afbeelding geeft aan welke 

partijen een rol spelen in de verschillende processtappen. 

Ook hierbij geldt dat het vonnis in veel gevallen al eerder uitgesproken kan worden, maar uiterlijk 

voor definitieve plaatsing dient te zijn geweest. 

Bijzondere procedure: De voorgenomen indicatiestelling is niet een strafrechtelijke titel, maar een 

bekostigingsgrondslag op basis waarvan de 3RO in uitzonderlijke gevallen kan indiceren voor zorg, 

wanneer er nog geen sprake is van een van de strafrechtelijke titels. Hierbij is geen uitspraak van een 

juridische autoriteit nodig. 

Hoofdproces Plaatsing vanuit Detentie 

De ambulante en BW plaatsingen tijdens detentie zijn niet meegenomen, daar die via een ander 

project verder vorm krijgen. Op enig moment zullen deze samen komen met deze procesbeschrijvingen. 

PPC plaatsing 

verwijzing 

Stellen 

indicatie 

Stellen 

indicatie 

Stellen 

indicatie 


zorgaanbieder 


zorgaanbieder 

Voorbereiden 

plaatsing 

Voorbereiden 

plaatsing 





zorgaanbieder 

Voorbereiden 

plaatsing 




Vonnis 


Intake (optioneel) 

Plaatsing 

Plaatsing 


zorg 


zorg 


zorg 


GGZ plaatsing 

verwijzing 

Stellen 

indicatie 

Voor het hoofdproces vanuit detentie geldt ook hier dat het gaat om het reguliere proces en niet de 

crisisplaatsingen of eventuele andere uitzonderingen. Er is bij dit proces bewust de rechterlijke 

uitspraak niet opgenomen in het schema. Vaak is er enige tijd geleden een vonnis gewezen, maar het 

kan ook gelden voor voorlopige hechtenis of een voorwaardelijke invrijheidstelling. 

Bij de plaatsingen tijdens detentie worden twee processen geschetst: plaatsing naar de GGZ en 

plaatsing naar het PPC. Het uitgangspunt is plaatsing in de GGZ, tenzij. Op basis van deze behoefte 

stelt het NIFP/IFZ de indicatiestelling op en zoekt naar een geschikte plek. Het besluit of de gedetineerde 

al dan niet naar de GGZ te plaatsen, is thans belegd bij het BSF. Hierbij wordt specifiek besloten 

of bedoelde verdachte/veroordeelde wel naar buiten kan, gezien de beveiliging van de maatschappij 

en of het past binnen de bevoegdheid voor de ten uitvoerlegging van de sanctie. Een groot verschil 

met andere plaatsingen is dat de directeur van de PI zélf verantwoordelijk blijft voor de gedetineerden, 

ook als diegene zich in de GGZ bevindt. Dat heeft vooral consequenties voor de vrijheden tijdens de 

behandeling, of wanneer iemand zich niet houdt aan de voorwaarden. Terugkoppeling over de 

uitvoering van de behandeling dient de zorgaanbieder aan de PI met regelmaat te geven. In geval van 

incidenten dient de zorgaanbieder direct contact op te nemen met de PI over al dan niet voortzetten 

van de behandeling. In geval van toezicht door de 3RO122 op een patiënt in de GGZ dient de zorgaanbieder 

met de reclassering contact te houden over het verloop van de behandeling. 

In de swimming lanes is de nieuwe wenselijke situatie opgenomen. Precieze uitwerking en implementatie 

dient hierover nog plaats te vinden. 

Stagnatie tijdens het plaatsingsproces 

Afwijzing door zorgaanbieder 

Als een zorgaanbieder een patiënt om gegronde redenen niet opneemt, of kan opnemen, zorgt het 

NIFP/IFZ voor een andere aanbieder of second best plaatsing (bij tweede voorkeur). Indien de plaats te 

laat beschikbaar komt, maar wel meest gewenst is, wordt overbruggingszorg geregeld door de 

indicerende instantie. 

122 Bv bij PP of 43.3 binnen TR 


zorgaanbieder 


Voorbereiden 

plaatsing 






zorg

Forensisch Plaatsingsloket 

De directie Forensische Zorg (DForZo) is eindverantwoordelijk voor de plaatsingen in de forensische 

zorg. Daarmee is zij de partij binnen de keten waarnaar geëscaleerd kan worden indien een plaatsing 

niet op een juiste manier tot stand komt. Dat kan omdat er knelpunten kunnen ontstaan tussen de 

partijen tijdens het proces waar zij zelf niet uitkomen. DForZo heeft binnen het stelsel de doorzettingsmacht 

om dit op te lossen. Hiertoe heeft zij een zorgloket ingericht: het Forensisch 

Plaatsingsloket. Het Forensisch Plaatsingsloket is er als dagelijks aanspreekpunt voor de ketenpartners 

om samen een knelpunt in het plaatsingsproces op te lossen. 

Voorbeelden van typen knelpunten op casusniveau: 

• Weigering/lange wachttijden zorgaanbieder 

• Niet-gecontracteerde zorg 

• Indicatiestelling en vordering/vonnis komen niet overeen (bijv. voorwaardelijke beëindiging TBS) 

• Niet plaatsbaar binnen beleidskader 

• In crisissituatie waarin snel geplaatst moet worden 

Samen met de indicerende ketenpartners is afgesproken wanneer en hoe geëscaleerd wordt. Met 

zorgaanbieders wordt nadere invulling van de afspraken in 2012 gedaan. 

verwijzing 

Stellen 

indicatie 


zorgaanbieder 

Voorbereiden 

Directie 


Vonnis 



zorg 



Bijlage 1 Swimming lanes 

Aparte bijlage bij ketenprocessen. Zie www.forensischezorg.nl 

Bijlage 2 normen klinische plaatsingen 

Start looptijd vanaf aanvraag zorgaanbod, tenzij sneller ivm strafproces. Dan worden aparte afspraken 

voor mogelijke versnelling gemaakt. 

Cluster 1 

Artikel 15.5 Pbw: Opname in psychiatrisch 

ziekenhuis 

Artikel 43.3 Pbw Overplaatsing uit GW 

wegens detentiefasering 

Artikel 37 WvSr Ontoerekeningsvatbaar-heid 

Beoordelingswachttijd 

/intake 

Crisis: 24 uur 

Telefonische 

afstemming 

Alleen intake indien 

casus onduidelijkheid 

oproept. 

Max wachttijd start Toelichting: 

Intramurale 

behandeling/ 

plaatsing1 

48 uur Afgifte verkorte 

indicatiestelling door 

coördinator IFZ t.b.v. 

BSD/BSF i.v.m. afgifte 

beschikkingsbesluit 

20 werkdagen 

20 werkdagen 40 werkdagen Binnen 3 wkn 

geïndiceerd. Max 1 jaar 

strafrestant 

Alleen intake indien 

casus onduidelijkheid 

oproept. 

Vanaf datum 

onherroepelijk: 

- reguliere GGZ: 30 

werkdagen 

- FPA: 40 werkdagen 

- FPK: 45 werkdagen 

De opname dient 

binnen 3 maanden te 

zijn gerealiseerd 

Executie officier kan 

overgaan tot afgifte 

‘Bevel tot plaatsing’ 

Artikel 38m WvSr ISD maatregel 20 werkdagen 40 werkdagen Binnen 3 wkn 

geïndiceerd. 

Artikel 15 lid 2 Pbw Penitentiair 

programma met zorg 

Intern GW Interne overplaatsing 

op zorgafdeling in het 

gevangeniswezen 

Intern GW Poliklinische 

verrichtingen door 

GGZ in het gevangeniswezen 

Is inclusief intaketijd, dus niet cumulatief 

De Reclassering komt 

binnen 30 werkdagen 

met een plan. 

(datum staat vast) Termijnen zijn gesteld, 

onderdeel van de straf 

3 werkdagen 5 werkdagen Afhankelijk van 

beschikbare plaatsen 

1 week Minst urgent 


Cluster 2 

Artikel 80.1 WvSv Schorsing met 

voorwaarden 

Art 167/244 EvSr Sepot met voorwaarden 

Artikel 14 c lid 2 WvSr Voorwaardelijke 

veroordeling 

Artikel 15a WvSr Voorw. invrijheidstelling 

(VI) + bijz. 

voorwaarden 


15 werkdagen 35 werkdagen Opname datum moet 

bekend zijn, in verband 

met schorsingszitting 

15 werkdagen 35 werkdagen Idem, versnelde 

procedure 

15 werkdagen 35 werkdagen 

15 werkdagen 35 werkdagen Aansluitend op 

detentie 

Artikel 38a WvSr TBS met voorwaarden 20 werkdagen 30 werkdagen Uitspraak + (prognose) 

datum opname 

Artikel 38p WvS ISD met voorwaarden 15 werkdagen 35 werkdagen 

Artikel 38g WvSr Voorwaardelijke 

beëindiging van de 

verpleging van 

overheidswege 

Artikel 13 Gratiewet Voorwaardelijke 

gratieverlening 

Cluster 3 

Artikel 37a WvSr TBS met dwangverpleging 

Artikel 14 Bvt Overplaatsing vanuit 

TBS-kliniek 

15 werkdagen 35 werkdagen 

Komt zeer weinig voor 

30 werkdagen Aansluitend aan 

detentie 

20 werkdagen In overleg met kliniek 

waar betrokkene in 

behandeling is 

(verwijzende en 

ontvangende 

zorgaanbieder) 

Artikel 51 Bvt TBS met proefverlof 20 werkdagen 35 werkdagen

Cluster 4 

Artikel 13 Bvt Plaatsing ter 

observatie 

Artikel 257a WvSr Aanwijzing OMafdoening 

Artikel 196/317 WvSv Plaatsing t.b.v. 

pro-justitia rapportage 

Versie 03/s.roosjen/j. van Breukelen/bewerkt VFZ 060810 

Nvt. Verwijsbrief in OM 

advies, voor vonnis 




Dit is een uitgave van: 

Ministerie van Veiligheid en Justitie 

Postbus 20301 | 2500 eh Den Haag 

www.rijksoverheid.nl/venj 

Februari 2012 | Publicatienr: j-12914

Handboek Forensische Zorg - Palier

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?