10 07 Eindrapport Bestuurlijke Toekomst - Gemeente Noordwijk

91
grenzen vrij gemakkelijk getrokken worden om het electoraat van de ene of de andere
partij te isoleren. Het Amerikaanse districtenstelsel leent zich daar ook voor.
Als het in Nederland al hoogst ongebruikelijk is, dan zal de rol van het stemgedrag in een
toekomstige fusiegemeente in de Bollenstreek verwaarloosbaar zijn. De streek heeft een
vrij stevige liberale inslag, op basis van een katholiek-cultureel verleden. Verder is er een
behoorlijke presentie van lokale partijen: vier van de gemeenten hebben lokale partijen
(Noordwijkerhout is de uitzondering), al is de traditie van lokale partijvorming in
Noordwijk wel veel sterker dan in de andere gemeenten. Er lijken niet echt afvallers te
zijn: de bestaande politieke verhoudingen zullen ook in een fusieraad zichtbaar blijven.
Overigens is het electoraat natuurlijk sterk in beweging en dat zal zo blijven.
Politieke identiteit kan wel een rol spelen in de onderlinge bestuurlijke verhoudingen.
Bekend fenomeen in bestuurlijk Nederland is natuurlijk het calimero-effect: een grote
gemeente kan in de aanloop naar een fusie een nabije kleine gemeente flink vrees
inboezemen. Een bekend voorbeeld is de fusie van Rosmalen met Den Bosch. Het
calimero-effect was niet goed behandeld en de kiezers van Rosmalen kozen bij de eerste
verkiezingen voor de fusieraad prompt massaal op de lokale Rosmalense partij. Die werd
de grootste partij in de raad van Den Bosch en heeft – ook na jaren – nog steeds een
stevige positie.
Van een calimero-effect is in de Bollenstreek geen sprake. De vijf gemeenten verschillen
te weinig in grootte van elkaar om zo’n effect op te roepen. Toch zijn er
identiteitskwesties. In de afgelopen maanden heeft met name de raad van Noordwijk
een aantal keren gewezen op een bijzonder positie; maar als het Noordwijk niet was
geweest, was het wel een van de anderen geworden: alle vijf gemeenten hebben
welbeschouwd een bijzondere positie. Voor een deel heeft dat te maken met de
‘biotopen’: de tegenstelling tussen de kust met de bijbehorende hospitality met het
achterland en de bollencultures; de tegenstelling tussen het authentieke dorp in
Hillegom en de verrandstedelijkte omgeving van Teylingen; enzovoort. Maar het zijn
overzichtelijke tegenstellingen. Zelfs de nabije stad Leiden heeft al meer tegenstellingen
en diversiteit in groepen en gemeenschapsidentiteiten binnen de poorten dan de
Bollenstreek in z’n geheel. Pas wanneer Katwijk mee zou gaan doen aan
fusiebesprekingen ontstaat er een wezenlijk pluriformer beeld. Hoe krijgen we toch een
vinger achter de identiteitsbeleving in de raden?
Wellicht is de beste weg om toch per gemeente een lijst te maken van de in hoofdstuk 1
genoemde ‘singulariteiten’, de unica die per gemeente die bij een fusie aandacht
behoeven of behouden moeten blijven. Zo’n lijst maakt een zakelijk en inhoudelijk
gesprek tussen de raden mogelijk.