10 07 Eindrapport Bestuurlijke Toekomst - Gemeente Noordwijk

7
1. Introductie: samenhang en differentiatie in de Duin- en Bollenstreek
Dit hoofdstuk bevat een korte introductie van de Duin- en Bollenstreek, aan de hand van
drie vragen die van invloed zijn op het samenwerkingsklimaat in de streek:
De vraag of de populaties van de betroken gemeenten op elkaar passen (‘solidariteit
versus doelmatigheid’)
De vraag of de lokale lastendruk grote verschillen vertoont
De vraag naar bijzondere en unieke omstandigheden (‘singulariteiten) die bij
intensivering van de samenwerking een afzonderlijke onderhandeling behoeven.
Solidariteit versus doelmatigheid
Bij de vraag naar de ‘logische’ samenhang van samenwerkingsgebieden kun je twee kanten
op: de solidariteitsbenadering of de doelmatigheidsbenadering.
In de solidariteitsbenadering (sterk zorgt voor kwetsbaar) gaan een kwetsbaar gebied en
een minder kwetsbaar gebied samenwerken – of worden zelfs samengevoegd - met de
verwachting dat het kwetsbare deel van de populatie een beter ‘launching platform’ zal
krijgen door de nabijheid van een sterke populatie. De solidariteitsbenadering gaat er van
uit dat in een heterogene populatie de deelnemers meer in elkaar investeren en daardoor
voor meer dynamiek zorgen. In de doelmatigheidsbenadering worden juist gebieden en
populaties die sterk op elkaar lijken bij elkaar gevoegd. Vanwege de geringe verschillen,
mag verwacht worden dat de samenwerking snel op gang zal komen. De
doelmatigheidsbenadering gaat er van uit dat juist homogene groepen sneller tot
samenwerking komen.
Op beide benaderingen is iets af te dingen, maar in de praktijk is de samenwerking tussen
homogene groepen zeker in het begin gemakkelijker. Samenwerking of samenvoeging van
heterogene gebieden heeft meestal een stevige druk van buitenaf nodig. Een voorbeeld is
de Gemeente Den Haag. Die stad stond er aan het begin van de jaren negentig zeer
problematisch voor. Het kabinet steunde annexatieplannen, teneinde Den Haag aan een
bredere demografische basis te helpen. Uiteindelijk is die annexatie vrij beperkt gebleven,
maar de vinex-wijken op het grondgebied van de regio-gemeenten zijn wel ontwikkeld als
onderdeel van de agglomeratie. Het gaat tegenwoordig een stuk beter met Den Haag. In
hoeverre dat aan de keuzes van toen te danken is, is natuurlijk niet te zeggen. Maar de
eenduidige regie op de gebiedsontwikkeling zal ongetwijfeld geholpen hebben.
In het geval van de Bollenstreek speelt de tegenstelling homogeniteit versus heterogeniteit
eigenlijk niet: het is een relatief homogene populatie. We halen een paar ‘fact sheets’ terug
die bij de voorbereiding van de ‘position papers’ en het Valentijnsberaad een rol hebben
gespeeld. Eerst het opleidingsniveau van de bevolking.