10 07 Eindrapport Bestuurlijke Toekomst - Gemeente Noordwijk

51
klimaat in de werkorganisaties van de vijf gemeenten vrij van scepsis. Er is het nodige
vertrouwen dat het nu wel tot een substantiële stap kan komen.
Overigens werd de convergentie tussen de Bollenvijf bevorderd door het markeren van
de positie van Katwijk. De vijf zijn sociaal en economisch veel homogener dan de zes.
Katwijk heeft met name in het sociaal domein een andere opgave.
De opinievorming buiten de Duin- en Bollenstreek – de wens van kabinet en provinciaal
bestuur om tot opschaling van gemeentebesturen te komen – speelde in de working
parties geen rol. De opinievorming in de working parties was in die zin een ’kweek van
eigen bodem’.
De veranderbereidheid en de eenduidigheid in de visie van de ambtelijke organisatie is,
in vergelijking met samenwerkingsprocessen elders in het land, opmerkenswaardig. Het
is natuurlijk aan de politici om te besluiten; maar er is een duidelijke indicatie dat een
ingrijpend besluit op steun in de eigen organisatie kan rekenen en niet tot een ‘up hill
battle’ zal leiden.
7.2 Andere varianten: ambtelijke fusie en netwerk
We concentreren ons in het vervolg van dit rapport op de twee varianten die als
levensvatbaar uit de ‘working parties’ zijn gekomen: een Bollenraad en een fusie. Voor
de transparantie in het debat is het goed om nog twee andere varianten te noemen die
voorafgaand aan de working parties in beeld leken te zijn: een ambtelijke fusie en een
netwerkmodel.
Eerst de ambtelijke fusie van de Bollenvijf. Zoals in de praktische impressie in paragraaf
7.1 weergegeven, is een ambtelijke fusie op afdelingsniveau in de working parties aan de
orde geweest. Een ambtelijke fusie is een van de samenwerkingsvarianten uit het
Berenschot-rapport van 2012 en wordt elders in het land vaker beproefd. Een voorbeeld
(zie de Verkenningennotitie in de bijlage) zijn de BEL-gemeenten in het Gooi en – in een
andere context – de gemeente Ten Boer in Groningen. Overigens gaat het in die
voorbeelden meestal niet om een afdelingsfusie, maar om een complete fusie van de
twee of meer ambtelijke organisaties.
Dat een vorm van ambtelijke fusie in de working parties als een niet-passende oplossing
werd gezien voor de Duin- en Bollenstreek, heeft te maken met de vraagstelling. In de
‘working parties’ is gewerkt vanuit de strategische agenda op de vijf terreinen. Een fusie
van de capaciteit voor deze vijf terreinen is gewenst. Een fusie van de complete
ambtelijke organisatie komt aan de orde bij bestuurskundige vragen als slagkracht,
efficiency en kosten. Ze komen in beeld wanneer gemeenten zich in de volle breedte
willen versterken. Het gaat vaak om twee of drie kleinere gemeenten, die door schaal te
maken een levensvatbare organisatie willen onderhouden.
De vraagstelling in de working parties was niet bestuurskundig van aard, maar politiekinhoudelijk.
Het ging – in de lijn van de strategische samenwerkingsafspraken - over
gebiedsgericht beleid, over de regie over de regio in eigen hand houden en over
gezamenlijke, streeksgewijze uitdagingen. Een ambtelijke fusie – hoe wenselijk vanuit