10 07 Eindrapport Bestuurlijke Toekomst - Gemeente Noordwijk

104
Bij deze variant ontstaat een gezamenlijke beleidsvoorbereiding en -uitvoering,
waarbij voordelen zijn te behalen als het gaat om kennis, kwaliteit en mogelijk
efficiency. Gezamenlijke beleidsvoorbereiding hoeft geen uniformiteit te
betekenen. Politiek-bestuurlijk kunnen er immers verschillen tussen de
gemeenten zijn, waar bij de beleidsvoorbereiding vorm aan gegeven wordt.
Vanuit de gezamenlijk voorbereiding kunnen er toch verschillen in beleid vorm
gegeven worden tussen gemeente A en B.
1.7 Gezamenlijke beleidsvoering
Inhoudelijk hetzelfde als 1.6, maar dan zonder vergaande organisatorische
consequenties. De gemeenten blijven afzonderlijke organisaties en werkgevers,
maar formeren wel intergemeentelijke beleidsteams. Zie verder 1.6.
1.8 Coördinerend wethouderschap
Bij de samenwerkingsvarianten onder 1.6 en 1.7 ging het om aanpassingen in de
ambtelijke organisatie. Bij het coördinerend wethouderschap is aanpassing van de
bestuurlijke organisatie aan de orde.
Het coördinerend wethouderschap is een variant op de federatie-gemeente van
Elzinga. In een federatie-gemeente worden de gezamenlijke taken waar de vijf
gemeenten voor staan onderling verdeeld. Daarbij wordt gestreefd naar
gelijkluidende uitvoering. De vijf gemeenten dragen dus ook bevoegdheden over
aan de uitvoerende gemeente.
Berenschot gaat in haar rapport niet zover en spreekt alleen van bestuurlijk
trekkerschap, een veel lichtere variant. Maar dat lijkt een ineffectieve vorm en
dan komt het coördinerend wethouderschap neer op het voorzitterschap van een
portefeuillehoudersoverleg. Dat kan waardevol zijn, maar wil een coördinerend
wethouder echt effectief kunnen zijn, dan moet hij of zij wel degelijk een mandaat
hebben namens de andere gemeenten. Dat zou kunnen in de vorm van
opdrachtnemerschap: de vijf raden geven de coördinerend wethouder de
opdracht tot een gezamenlijk beleidsvoorstel te komen op onderwerp x of y.
Potentieel nadeel daarvan is de staatsrechterlijke onduidelijkheid (de raad geeft
immers normaal gesproken opdracht aan het eigen college), het feit dat het
tussen de raden veel afstemming vergt (gezamenlijke opdrachtformulering) en het
ad hoc karakter van de samenwerking (op specifieke en overzichtelijke thema’s en
projecten).
Het blijft daarmee enigszins onduidelijk hoe een coördinerend wethouder
effectief kan opereren, wanneer dat niet leidt tot overdracht van bevoegdheden.
Daarmee ontstaat een interessant beeld: een gezamenlijke uitvoerende macht,
met in dit geval vijf wetgevende machten (de vijf gemeenteraden). Een
coördinerend wethouder lijkt daarmee onder deze variant te leiden tot één
uitvoerende macht voor de vijf gemeenten. Dat leidt tot een eindbeeld waar