Dossier 2007 - Observatoire de la Santé et du Social de Bruxelles ...

2. Elementen uit de literatuur
6 Cohortestudies hebben
aangetoond dat aanvullend op
de mammografie, bij de vrouwen
met dens borstweefsel of met een
bijzonder hoog risico op borstkanker,
de echografie toelaat om 3 tot 4
bijkomende borstkankers op te sporen
op 1000 vrouwen.
7 De analoge mammografie is
nog in de meeste gevallen de regel.
De digitale mammografie biedt
mogelijkheden om het contrast bij
te regelen, vergrotingen te maken,
een computerondersteunde diagnose
te stellen, beelden door te sturen
en te bewaren in digitaal formaat,
alsook een lagere stralingsdosis.
Ze is krachtiger dan de analoge
mammografie als de borsten dens of
heterogeen zijn, maar blijft zeer duur
(meerprijs van 4 tot 58 % volgens
de studies). De modaliteiten van de
kwaliteitscontrole moeten nog worden
ingevoerd.
8 Recommendations on cancer
screening in the European Union,
European Journal of Cancer, 2000,
36:1473-1478.
9 Kmietowicz Z. WHO insists
screening can cut breast cancer rates.
British Medical Journal, 2002, 324:695.
De volgende vaststellingen komen hoofdzakelijk uit het literatuuroverzicht dat in 2005
werd gemaakt door het Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg, van vijf artikels
die tussen 2003 en 2006 verschenen zijn in het medisch tijdschrift Prescrire en van een
colloquium dat in september 2005 werd georganiseerd door het Institut National du Cancer
in Parijs (zie bibliografische bronnen in hoofdstuk 9).
Borstkanker is de meest voorkomende kanker bij vrouwen in de geïndustrialiseerde landen.
Men onderscheidt twee grote histologische types borstkankers: de infiltrerende carcinomen
(met basale membraandoorbraak van het bindweefsel) en de carcinomen in situ; deze
laatste evolueren traag en worden vaak toevallig ontdekt bij een mammografie.
Aangezien de grootte van de tumor en de invasiegraad, ongeacht of hij lokaal, regionaal of
metastatisch is, een primordiale rol lijkt te spelen in de prognose van deze tumoren, is het
logisch om te trachten deze letsels in een vroegtijdig stadium op te sporen, zodat minder
agressieve behandelingen nodig zijn en de prognose verbetert.
De systematische of georganiseerde screening beantwoordt aan Europese kwaliteitsnormen,
die met name een dubbele lezing en een kwaliteitscontrole voorzien. De slaagkansen van
dit programma hangen af van de participatiegraad van de doelpopulatie en van de kwaliteit
van het onderzoek.
In het kader van een screening van de populatie en rekening houdend met de
wetenschappelijke gegevens die op dit ogenblik beschikbaar zijn, kon voor geen enkele
niet-mammografische systematische screeningsmethode worden aangetoond dat ze
doeltreffend is op basis van klinische criteria.
De autopalpatie verhoogt het aantal controles (vals positieve onderzoeken) en de
ongerustheid van de vrouwen, het klinisch onderzoek brengt bepaalde letsels aan het licht
die niet opgespoord worden door de mammografie, maar dit effect is verwaarloosbaar
gelet op de overmaat aan middelen die hierbij zouden moeten worden ingezet in het
kader van een georganiseerde screening, de echografie is niet specifiek genoeg (veel
vals positieve gevallen) en is te veel «operatorafhankelijk» [6] , de thermografie en de
dosering van tumormarkers zijn verouderd en de NMR in het kader van de georganiseerde
screening behoort nog tot het domein van het onderzoek. De mammografie [7] blijft
dus de belangrijkste screeningsmethode en het is belangrijk dat de vrouwen aan wie
ze aangeboden wordt, geïnformeerd kunnen worden over de baat-risico balans van dit
onderzoek.
De verlaging van de mortaliteit door borstkanker dankzij de opsporing ervan door
mammografie werd in vraag gesteld door een systematisch overzicht van de literatuur
gepubliceerd door de Cochrane Collaboration. Er volgden talloze reacties, controverses en
publicaties. Samengevat kunnen we echter zeggen dat voor de populatie vrouwen jonger
dan 50 jaar, de baat-risico balans van de georganiseerde screening door mammografie
ongunstig is en dat er boven de 70 jaar geen overtuigende gegevens bestaan. Voor de
vrouwen tussen 50 en 69 jaar helt de consensus van de experts over in het voordeel van de
baten van de mammografische screening.
De experts van het programma «Europa tegen kanker» hebben een Europees netwerk
opgericht (EBCN: European Breast Cancer Network) dat sinds 1989 een screening heeft
aanbevolen door middel van radiografisch onderzoek van elke borst, elke twee jaar voor
de vrouwen van 50 tot 69 jaar in het kader van een georganiseerd programma. Deze
aanbevelingen werden in 1999 in Wenen [8] bevestigd en versterkt door een positionering
van de Wereldgezondheidsorganisatie in 2002 [9] .
EVALUATIERAPPORT VAN HET GEORGANISEERDE SCREENINGSPROGRAMMA VOOR BORSTKANKER IN HET BRUSSELS GEWEST 9