Bekijk de catalogus. - Plantin Genootschap

I Woord
vooraf
n zijn gouden eeuw was Antwerpen de draaischijf voor het West-Europese
economische, culturele, intellectuele en artistieke leven. Als ijverige
stad aan de Schelde ontving het alle ambachtslieden met uiteenlopende
beroepskennis en -ervaring met open armen. Een van die ambachten was de boekdrukkunst,
waarvan het opkomend humanisme zich enthousiast bediende en dat
om die reden een vak was dat zich in een rooskleurige toekomst kon verheugen.
Christoffel Plantin, een uitgeweken Fransman, vestigde zich in de stad eerst als
boekbinder en door omstandigheden als uitgever-drukker. In een brief aan paus
Gregorius xiii, waarin hij uitlegde waarom hij de stad aan de Schelde had uitgekozen,
schreef hij: … men treft er ook al de onmisbare grondstoffen aan voor het uitoefenen van
mijn ambacht; men vindt er zonder moeite, voor alle vakken, de werklieden, die men in korte
tijd kan onderrichten. Als poorter en lid van het Sint-Lucasgilde kon hij het personeel
zelf opleiden. Hij eiste van zijn medewerkers volle inzet. Het resultaat liet niet op
zich wachten: zijn uitgaven werden via de Frankfurter Buchmesse wereldberoemd.
Voor de inhoud kon hij een beroep doen op geleerden en professoren uit Leuven en
Leiden. Zijn uitgebreid lettermateriaal kocht hij bij de beste graveurs en lettergieters:
Robert Granjon, Guillaume Le Bé en Hendrik Van den Keere.
Het is bij deze traditie dat uitgever Albert Pelckmans wilde aanknopen toen hij,
zoals u elders in deze catalogus kunt lezen, in de jaren na de Tweede Wereldoorlog
vaststelde dat het esthetisch gevoel sterk achterbleef bij de technische mogelijkheden
van de Vlaamse drukkers. Gesprekken met zijn goede vriend Herman
Bouchery, op dat moment conservator van het Museum Plantin- Moretus/
Prentenkabinet, leidden ertoe dat er een bestuur samengesteld kon worden dat
het nodige gewicht in de schaal legde. Dit bestuur zorgde er ook voor dat alleen
de besten in hun vakgebied aangezocht werden om zich als docent aan
het initiatief te verbinden. Immers, het succes van het instituut zou afhangen
van de kwaliteit van de docenten. Het Plantin Genootschap, zoals het instituut
met gevoel voor traditie werd gedoopt, zou van 1951 tot 1974 niet minder dan
300 studenten afleveren. De inspanningen van de stichtende leden hadden hun
vruchten afgeworpen.
We zijn nu ruim een halve eeuw na de stichting, ruim dertig jaar na het beëindigen
van de cursussen en ruim tien jaar na het opnieuw opstarten ervan. Het ‘eerste’
Plantin Genootschap heeft de weg geëffend voor meer aandacht voor vormgeving,
die meer is dan het in een stramien gieten van tekst en illustraties. Voor vormgeving
die de tekst niet alleen zichtbaar maakt, maar ook begeleidt, ondersteunt en
soms zelfs versterkt. De wens van de huidige Raad van Bestuur om het werk en de
verdiensten van deze generatie meesters voor het voetlicht te brengen, kon gelukkig
worden gerealiseerd in deze tentoonstelling Magistraal! Meesters van het Plantin
Genootschap 1951–1974.