Bekijk de catalogus. - Plantin Genootschap

29 Twee werelden
vier maken eveneens degelijke boeken; en zowel de boektypograaf Baudin als de
affiche- en reclamemaker Richez ontwierpen in de jaren ’60 en ’70 beeldmerken in
de gangbare geometrisch-functionalistische stijl.
Boekvormgeving: traditie vernieuwd
Rond 1950 staat Albert Pelckmans niet alleen in zijn overtuiging dat het boek in
België voor verbetering vatbaar is. Verschillende individuen beginnen met vaste
hand aan de weg te timmeren. De Nederlander Chris Brand woont en werkt jarenlang
in Brussel, en ontwerpt onder meer kalligrafische boekomslagen voor Lannoo
in Tielt; zijn bekendste ‘Belgische’ werk is de letter Albertina, ontworpen op verzoek
van Herman Liebaers, hoofdconservator van de Koninklijke Bibliotheek
Albert i, die voor Brand een soort mentor was. Ook de naam van Fernand Baudin
is nauw met de bibliotheek en haar flamboyante hoofdconservator verbonden:
Baudin ontwierp ruim 20 jaar lang catalogi voor de bibliotheek – zoals de Stanley
Morison-catalogus uit 1966, het allereerste boek dat uit de Albertina werd gezet.
Baudin was een van de centrale figuren in typografisch België na 1950. Als student
boekdecoratie bij Joris Minne aan Ter Kameren ontdekte hij zijn talent voor typografie:
zijn werk blonk van meet af aan uit door helderheid, kwaliteit en – binnen
de marges van de traditionele boekvorm – moderniteit. In de jaren 1950 en ’60 was
hij werkzaam bij Établissements Plantin in Brussel en kwam hij zo, via het moederhuis
Tetterode in Amsterdam, in contact met onder meer Dick Dooijes en vooral
Willem Ovink. Deze laatste werd een vriend voor het leven aan wiens nagedachtenis
hij in 1994 zijn ‘magnum opus’ L’Effet Gutenberg zou opdragen. Baudin ontwikkelde
zich tot de meest internationale van alle Belgische typografen, schreef
artikelen in het Frans, Nederlands en Engels en werd een belangrijke figuur in de
internationale typografenvereniging ATypI.
Louis Van den Eede, naast Baudin een van de meest stabiele krachten in de
Vlaamse boekenwereld sinds 1950, had dergelijke ambassadeursambities niet. Van
den Eede is naast Baudin de enige hedendaagse Belgische boekverzorger die het
onderwerp is van een monografie (Delsaerdt e.a., 1999); de eigenschap die in de
verschillende bijdragen aan dat boekje het vaakst wordt geroemd is, naast Van den
Eedes zorgvuldigheid en vakmanschap, zijn bescheidenheid. Hij moet tegen de
150 boeken ontworpen hebben, voor enkele van de meest prestigieuze uitgevers
van Vlaanderen (met name Pelckmans, Lannoo en het Mercatorfonds), maar hij
koesterde zich in de relatieve anonimiteit die de aard van dit werk met zich meebracht.
Bij geen van zijn boeken overheerst de persoonlijkheid van de vormgever.
Intelligent en duurzaam, schreef Paul van Calster, maar ‘nimmer toegevend aan
de drang om indruk te maken’ en wars van ‘typografische tics’. Van den Eede was
tussen 1953 en 1956 student aan het toen pas opgerichte Plantin Genootschap, een
periode die beslissend is geweest voor zijn carrière. In 1961 behaalde hij het diploma