Bekijk de catalogus. - Plantin Genootschap

I
n de recente Belgische kunstgeschiedenis geldt Jacques Gorus als een
veelzijdig grafisch kunstenaar, tekenaar, schilder en boekillustrator die
een eigen creatieve stijl ontwikkelde in de graveerkunst. Hij volgde eerst
opleiding aan de Academie voor Schone Kunsten te Gent en te Oostende.
In 1920 vestigde hij zich definitief te Antwerpen, waar hij studies
kon volgen aan het Hoger Rijksinstituut voor Schone Kunsten te Antwerpen, onder
meer bij Isidoor Opsomer en Jules De Bruycker. Verder volgde hij het atelier
‘Houtsnede en vlakdruk’ bij Edward Pellens in het Nationaal Hoger Instituut voor
Schone Kunsten.
Tussen 1946 en 1968 was hij leraar tekenen en schilderen aan de Koninklijke
Academie voor Schone Kunsten te Antwerpen. Als docent ‘Etsen en gravures’ was
hij vanaf 1955 verbonden aan het Plantin Genootschap.
In 1956 werd hij corresponderend lid van de Koninklijke Academie voor Wetenschappen,
Letteren en Schone Kunsten van België, Klasse der Schone Kunsten. In
1968 werd hij werkend lid en vanaf 1971 voorzitter.
Thematisch spreekt er uit het realistisch geïnspireerde werk een uitgesproken
voorliefde voor Antwerpen. Zowel de oude stad en de havenbuurten, maar ook de
Linkeroever met Sint-Anneke en zijn inmiddels teloorgegane dorpen als Oosterweel
zijn vaak het decor van zijn werk. Op die manier bieden zijn prenten een interessant
tijdsbeeld van Antwerpen in de 20ste eeuw, zeker ook vanuit iconografisch standpunt,
omdat ze verloren gegane of gerenoveerde stadshoekjes, gebouwen, straten
en pleinen vastleggen en getuigen hoe Antwerpen er in een recent verleden uitzag.
Verder wordt het oeuvre van Jacques Gorus gekenmerkt door de uitbeelding
van het Antwerpse volksleven. Het biedt een kroniek van het leven van elke dag
met zorg en aandacht voor relevante details.
Jacques Gorus woonde zelf op Oud Sint-Anneke en werd al vroeg aangetrokken
door de bruisend actieve wereld van zeelui en havenarbeiders, kroegen en bordelen.
In zijn werk gaat Gorus verder dan louter afbeelding van dit milieu, want hij
slaagt er ook in de diepmenselijke problematiek ervan te doorgronden.
Theo van Looij beschreef zijn werk in die zin: ‘Alles wat des mensen is boeit
hem en hij weet het op een persoonlijke wijze weer te geven, realistisch, sfeerovergoten
en soms naar het vergoelijkende karikaturale toe. Veelal zijn het momentopnamen.
Maar waar nodig weet hij ook sfeervolle totaalbeelden op te bouwen in
een realistisch decor. De details worden in het geheel geïntegreerd tot een duidelijk
herkenbaar ensemble dat tot kijken en nadenken stemt.’
Het grafisch oeuvre van Jacques Gorus heeft een duaal karakter: het verenigt
optimisme met neerslachtigheid, licht met duister, wit met zwart. Zijn werk weerspiegelt
wellicht mede daarom het leven zelf en spreekt op die manier ook de toeschouwer
op een zeer directe manier aan.
Het meest lyrische karakter vinden we in zijn etsen, waarin de levendigheid
van de vaak anecdotische taferelen de beperktheid van de zwart-wittechniek doet
overstijgen.