Bekijk de catalogus. - Plantin Genootschap

A
ls grafisch kunstenaar beoefende Antoon Herckenrath uiteenlopende
technieken: hout, burijn en drogenaald. Verder was hij actief
als tekenaar, boekbinder en -illustrator. Herckenrath kreeg zijn
opleiding aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten te
Antwerpen, waar hij avondlessen volgde. Maar als houtsnijder was
hij autodidact. Vanaf 1931 sneed hij zijn eerste houtsneden. Hij volgde Jozef Cantré
op als docent xylografie aan het Plantin Genootschap van 1959 tot 1969.
Vooral met zijn houtsneden in expressionistische stijl geldt Herckenrath als
één van de creatieve navolgers van ‘De Vijf’. Hoewel hij vormelijk voornamelijk
beïnvloed werd door het werk van Henri Van Straten, wist Herckenrath toch een
persoonlijke stijl te ontwikkelen waarmee hij een vooral sociaal-humaan geëngageerde
thematiek uitwerkte. Antoon Herkenrath brak op jonge leeftijd door als
een talentvol graveur, getuige de tentoonstelling die het Museum Plantin-Moretus
in 1936 al aan zijn grafisch werk wijdde. In de bijhorende inleiding van de catalogus
prijst de toenmalige conservator Frank Van den Wijngaert de artistieke kwaliteiten
en de creatieve productiviteit van de jonge Herckenrath.
Binnen het grafisch oeuvre van Antoon Herkenrath neemt de houtsnede duidelijk
de belangrijkste plaats in. Hij herleidt daarbij de houtsnede tot haar meest
essentiële vorm met een sterk contrasterende wit-zwart werking waarbij de verhouding
tussen deze beide componenten steeds in evenwicht blijft. Daarnaast bekleden
de burijn en de droge naaldgravures die hij vanaf de jaren ’30 in navolging van
Joris Minne maakte, qua artistieke waarde een ondergeschikte plaats. Het werk
van Herckenrath wordt bepaald door een combinatie van soberheid, helderheid
en een aansprekende suggestieve inhoud. Hij ontwikkelde een sterke wereldvisie
waarbij het menselijk leed als onderwerp regelmatig terugkomt.
Antoon Herckenrath verwierf bekendheid en waardering als xylograaf van
verschillende reeksen houtsneden gebaseerd op bekende Vlaamse verhalen en legenden
zoals Heer Halewijn, De twee koningskinderen of De vier heemskinderen. Van zijn
hand zijn ook de kunstmappen Zeven werken van Barmhartigheid en Salve felix Antverpia
met burijngravures. Verder ontwierp hij een zestigtal ex-libris, veelal in hout, en
vervaardigde hij gelegenheidsgrafiek zoals bijvoorbeeld nieuwjaarswensen. mh
Bronnen
F. de Nave, M. Hellemans, Vijftig jaar Stedelijk Prentenkabinet (1938–1988). Aanwinsten
uit de collecties moderne prenten en tekeningen,
Catalogus bij de tentoonstelling in het Hessenhuis, 22/10/1988–31/1/1989.
Frank Van den Wijngaert, Tentoonstelling van grafisch werk van Ant. Herckenrath,
9–23 mei 1936. Kataloog. Museum Plantin-Moretus Antwerpen.
Joris de Belder, Antoon Herckenrath, Antwerpsche Ex-Libriskring, 1955.