Femke werkte 4 jaar aan een docu over lupus Stolling en ... - Nvle
Femke werkte 4 jaar aan een docu over lupus Stolling en ... - Nvle
Femke werkte 4 jaar aan een docu over lupus Stolling en ... - Nvle
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Vanuit de spreekkamer<br />
Crisis tijd<strong>en</strong>s <strong>e<strong>en</strong></strong><br />
polikliniekbezoek<br />
Mevrouw Pieterse heeft sinds 3 <strong>jaar</strong><br />
de diffuse vorm van systemische<br />
sclerose. De eerste twee <strong>jaar</strong> ging<br />
haar huid snel achteruit. Inmiddels<br />
is met behandeling haar huid iets<br />
<strong>aan</strong> het verbeter<strong>en</strong>. Bij haar vorige<br />
polikliniekbezoek was zij erg<br />
geschrokk<strong>en</strong>. Ik had <strong>e<strong>en</strong></strong> te hoge<br />
bloeddruk gemet<strong>en</strong>. Ze moest met<strong>e<strong>en</strong></strong><br />
bloedprikk<strong>en</strong> <strong>en</strong> <strong>e<strong>en</strong></strong> half uur<br />
<strong>aan</strong> <strong>e<strong>en</strong></strong> bloeddrukmeter ligg<strong>en</strong>. Ik<br />
had haar voorbereid dat ze, afhankelijk<br />
van de uitslag<strong>en</strong>, misschi<strong>en</strong><br />
wel opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> moest word<strong>en</strong>.<br />
Gelukkig was de bloeddruk na twintig<br />
minut<strong>en</strong> gezakt <strong>en</strong> war<strong>en</strong> de bloeduitslag<strong>en</strong><br />
goed. Ze mocht naar huis met<br />
<strong>e<strong>en</strong></strong> extra tabletje om haar bloeddruk<br />
te verlag<strong>en</strong>. Ook kreeg ze het advies<br />
haar bloeddruk na 1-2 wek<strong>en</strong> bij haar<br />
huisarts te lat<strong>en</strong> controler<strong>en</strong> voor de<br />
zekerheid. Het ging to<strong>en</strong> allemaal zo<br />
snel dat ze niet helemaal begrep<strong>en</strong><br />
heeft waarom ik me zo’n zorg<strong>en</strong> maakte<br />
<strong>en</strong> allerlei onderzoek<strong>en</strong> met spoed<br />
liet uitvoer<strong>en</strong>. “Ik dacht altijd dat ik me<br />
all<strong>e<strong>en</strong></strong> maar zorg<strong>en</strong> hoefde te mak<strong>en</strong><br />
om mijn hart <strong>en</strong> long<strong>en</strong>. Daar kijkt u<br />
toch ieder <strong>jaar</strong> naar? Kijkt u dan ook<br />
naar mijn nier<strong>en</strong>?” Ik leg haar uit dat er<br />
meerdere problem<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> ontst<strong>aan</strong><br />
bij systemische sclerose. E<strong>en</strong> van de<br />
complicaties is de zog<strong>en</strong>aamde r<strong>en</strong>ale<br />
crise. Voor de jar<strong>en</strong> ’70 kwam dit<br />
frequ<strong>en</strong>t voor bij zo’n 12-18% van de<br />
patiënt<strong>en</strong>. Teg<strong>en</strong>woordig is dit <strong>e<strong>en</strong></strong><br />
zeldzame complicatie <strong>en</strong> komt het bij<br />
minder dan 5% van de patiënt<strong>en</strong> met<br />
8<br />
NVLE V<strong>en</strong>ster september 2012<br />
de diffuse huidvorm <strong>en</strong> bij minder dan<br />
2% van de patiënt<strong>en</strong> met de gelimiteerde<br />
huidvorm voor. De r<strong>en</strong>ale crise<br />
wordt gek<strong>en</strong>merkt door <strong>e<strong>en</strong></strong> acute<br />
verhoogde bloeddruk (hypert<strong>en</strong>sie),<br />
gepaard g<strong>aan</strong>de met <strong>e<strong>en</strong></strong> snel verslechter<strong>en</strong>de<br />
nierfunctie (nierinsuffici<strong>en</strong>tie).<br />
Daarnaast kunn<strong>en</strong> ook andere<br />
symptom<strong>en</strong> <strong>aan</strong>wezig zijn zoals ernstige<br />
hoofdpijn, brak<strong>en</strong>, verminderd gezichtsvermog<strong>en</strong>,<br />
kortademigheid, verwardheid<br />
<strong>en</strong> soms toevall<strong>en</strong> (insult). Bij<br />
laboratoriumonderzoek kunn<strong>en</strong> buit<strong>en</strong><br />
de nierinsufficiëntie afwijking<strong>en</strong> in de<br />
urine gevond<strong>en</strong> word<strong>en</strong> (o.a. bloed<br />
<strong>en</strong> eiwit), bloedarmoede (als gevolg<br />
van het kapot g<strong>aan</strong> van rode bloedcell<strong>en</strong><br />
in de bloedb<strong>aan</strong>) <strong>en</strong> vaak <strong>e<strong>en</strong></strong><br />
laag <strong>aan</strong>tal bloedplaatjes. Onbehandeld<br />
kan nierfal<strong>en</strong> ontst<strong>aan</strong> waardoor<br />
niervervang<strong>en</strong>de behandeling (dialyse)<br />
nodig is. Ook is er <strong>e<strong>en</strong></strong> <strong>aan</strong>zi<strong>en</strong>lijk risico<br />
op <strong>over</strong>lijd<strong>en</strong>. Voor de jar<strong>en</strong> ’70<br />
<strong>over</strong>leed ongeveer 75% van de m<strong>en</strong>s<strong>en</strong><br />
die <strong>e<strong>en</strong></strong> r<strong>en</strong>ale crise doormaakt<strong>en</strong>.<br />
Snelle <strong>en</strong> int<strong>en</strong>sieve behandeling van<br />
de hoge bloeddruk is noodzakelijk<br />
om nierschade te voorkom<strong>en</strong>. Sinds<br />
het gebruik van specifieke bloeddrukverlag<strong>en</strong>de<br />
medicijn<strong>en</strong> (zog<strong>en</strong>aamde<br />
ACE-remmers) is het risico op <strong>over</strong>lijd<strong>en</strong><br />
sterk gedaald naar minder dan<br />
15%. Het is niet helemaal duidelijk hoe<br />
<strong>en</strong> waarom <strong>e<strong>en</strong></strong> r<strong>en</strong>ale crise ontstaat.<br />
Zeker is dat bindweefselvorming in<br />
de bloedvaatjes van de nier <strong>e<strong>en</strong></strong> belangrijke<br />
rol speelt. E<strong>en</strong> r<strong>en</strong>ale crise<br />
treedt meestal relatief vroeg in het<br />
ziekteverloop op, gemiddeld 3-4 <strong>jaar</strong><br />
(maar soms ook eerder) na het stell<strong>en</strong><br />
van de diagnose Systemische Sclerose.<br />
Het gebruik van prednison (met<br />
name dosering<strong>en</strong> hoger dan 15 mg<br />
per dag) verhoogt mogelijk de kans op<br />
deze ernstige complicatie. Mevrouw<br />
Pieterse is erg blij dat het bij haar allemaal<br />
mee is gevall<strong>en</strong>. Ze snapt nu<br />
ook beter waarom haar bloeddruk<br />
bij ieder bezoek wordt gemet<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
waarom bloed- <strong>en</strong> urinecontroles nodig<br />
zijn. Zij vertelt dat ze op internet<br />
<strong>e<strong>en</strong></strong> bloeddrukmeter heeft gekocht <strong>en</strong><br />
zelf haar bloeddruk drie keer per dag<br />
meet. Ik bespreek met haar dat dagelijks<br />
met<strong>en</strong> wat mij betreft niet nodig<br />
is. Ze wordt mom<strong>en</strong>teel m<strong>aan</strong>delijks<br />
door de praktijkondersteuner van de<br />
huisarts gezi<strong>en</strong> die haar bloeddruk<br />
meet om het effect van de ingestelde<br />
bloeddrukverlag<strong>en</strong>de behandeling te<br />
beoordel<strong>en</strong>. Daarnaast komt ze iedere<br />
2 tot 3 m<strong>aan</strong>d<strong>en</strong> bij mij op de polikliniek<br />
<strong>en</strong> wordt haar nierfunctie frequ<strong>en</strong>t<br />
gecontroleerd. Veel op internet <strong>aan</strong>geprez<strong>en</strong><br />
bloeddrukmeters zijn niet voldo<strong>en</strong>de<br />
betrouwbaar, dus we sprek<strong>en</strong><br />
af dat ze haar meter de volg<strong>en</strong>de keer<br />
mee neemt, dan kunn<strong>en</strong> we die vergelijk<strong>en</strong><br />
met de bloeddrukmeter in mijn<br />
spreekkamer.<br />
Hanneke Knaap<strong>en</strong>-Hans,<br />
reumatologe<br />
UMC St. Radboud
Change language