Femke werkte 4 jaar aan een docu over lupus Stolling en ... - Nvle
Femke werkte 4 jaar aan een docu over lupus Stolling en ... - Nvle
Femke werkte 4 jaar aan een docu over lupus Stolling en ... - Nvle
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Het syndroom van Sjögr<strong>en</strong><br />
bij patiënt<strong>en</strong> met<br />
Systemische Lupus Erythematosus (SLE)<br />
Het Sjögr<strong>en</strong> syndroom, vernoemd<br />
naar de Zweedse oogarts H<strong>en</strong>drik<br />
Sjögr<strong>en</strong>, is <strong>e<strong>en</strong></strong> chronische <strong>aan</strong>do<strong>en</strong>ing<br />
van de klier<strong>en</strong>. Witte bloedcell<strong>en</strong><br />
dring<strong>en</strong> deze klier<strong>en</strong> binn<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> veroorzak<strong>en</strong> <strong>e<strong>en</strong></strong> ontsteking.<br />
Hierdoor wordt de functie van de<br />
klier<strong>en</strong> verstoord. Sjögr<strong>en</strong> wordt<br />
gezi<strong>en</strong> als <strong>e<strong>en</strong></strong> auto-immuunziekte,<br />
omdat de <strong>aan</strong>do<strong>en</strong>ing wordt<br />
veroorzaakt door <strong>e<strong>en</strong></strong> ‘<strong>aan</strong>val’<br />
van bepaalde cell<strong>en</strong> behor<strong>en</strong>d tot<br />
het immuunsysteem op andere lichaamseig<strong>en</strong><br />
cell<strong>en</strong> <strong>en</strong> stoff<strong>en</strong>.<br />
Klacht<strong>en</strong><br />
De meest voorkom<strong>en</strong>de klacht bij het<br />
syndroom van Sjögr<strong>en</strong> is droogheid,<br />
ook wel sicca g<strong>en</strong>oemd. Droogheid van<br />
de og<strong>en</strong> <strong>en</strong> mond ontst<strong>aan</strong> door <strong>aan</strong>tasting<br />
van respectievelijk de tr<strong>aan</strong>- <strong>en</strong><br />
speekselklier<strong>en</strong>, <strong>en</strong> droogheid van de<br />
huid door zweetklier<strong>aan</strong>tasting. Ook<br />
droogheid van de luchtpijp <strong>en</strong> vagina<br />
kom<strong>en</strong> voor door verlies van functie van<br />
vochtproducer<strong>en</strong>de cell<strong>en</strong> ter plaatse.<br />
Door de verminderde tr<strong>aan</strong>productie<br />
kan schade <strong>aan</strong> het hoornvlies van<br />
het oog ontst<strong>aan</strong>. Tev<strong>en</strong>s komt schade<br />
30<br />
NVLE V<strong>en</strong>ster september 2012<br />
<strong>aan</strong> het gebit voor door de verminderde<br />
speekselproductie. De bescherm<strong>en</strong>de<br />
functie van het speeksel valt weg, waardoor<br />
tandbederf veroorzaakt door bacteriën<br />
eerder op kan tred<strong>en</strong>. Soms zijn<br />
de grote speekselklier<strong>en</strong> bij de wang,<br />
voor het oor of onder de kin tijdelijk<br />
sterk gezwoll<strong>en</strong> <strong>en</strong> pijnlijk. Veel patiënt<strong>en</strong><br />
met Sjögr<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> klacht<strong>en</strong> van<br />
chronische vermoeidheid <strong>en</strong> spier- <strong>en</strong><br />
gewrichtspijn<strong>en</strong>.<br />
‘Van alle SLE-patiënt<strong>en</strong> heeft<br />
naar schatting ti<strong>en</strong> tot vijfti<strong>en</strong><br />
proc<strong>en</strong>t ook het Sjögr<strong>en</strong> syndroom<br />
Primair <strong>en</strong> secundair<br />
Het Sjögr<strong>en</strong> syndroom kan <strong>e<strong>en</strong></strong> op zichzelf<br />
st<strong>aan</strong>d ziektebeeld zijn <strong>en</strong> wordt<br />
dan het ‘primair Sjögr<strong>en</strong> syndroom’<br />
g<strong>en</strong>oemd. In ongeveer 30 proc<strong>en</strong>t van<br />
de gevall<strong>en</strong> komt het echter gezam<strong>en</strong>lijk<br />
voor met <strong>e<strong>en</strong></strong> andere auto-immuun<strong>aan</strong>do<strong>en</strong>ing,<br />
waarvan de ziekt<strong>en</strong> SLE <strong>en</strong><br />
Reumatoïde Artritis de bek<strong>en</strong>dste voorbeeld<strong>en</strong><br />
zijn. In deze gevall<strong>en</strong> spreekt<br />
m<strong>en</strong> van <strong>e<strong>en</strong></strong> ‘secundair Sjögr<strong>en</strong> syndroom’.<br />
Van alle SLE-patiënt<strong>en</strong> heeft naar schatting<br />
ti<strong>en</strong> tot vijfti<strong>en</strong> proc<strong>en</strong>t ook het Sjögr<strong>en</strong><br />
syndroom. Soms is het voor <strong>e<strong>en</strong></strong><br />
arts moeilijk om onderscheid tuss<strong>en</strong><br />
Sjögr<strong>en</strong> <strong>en</strong> SLE te mak<strong>en</strong>. Veel symptom<strong>en</strong><br />
pass<strong>en</strong>d bij Sjögr<strong>en</strong> kom<strong>en</strong> ook<br />
voor bij SLE-patiënt<strong>en</strong> zonder Sjögr<strong>en</strong>,<br />
zoals gewrichtsontsteking, gebrek <strong>aan</strong><br />
<strong>en</strong>ergie, huidafwijking<strong>en</strong> <strong>en</strong> verlaagde<br />
<strong>aan</strong>tall<strong>en</strong> van rode <strong>en</strong> witte bloedcell<strong>en</strong>.<br />
Sjögr<strong>en</strong> syndroom <strong>en</strong> SLE<br />
Het gezam<strong>en</strong>lijk voorkom<strong>en</strong> van Sjögr<strong>en</strong><br />
syndroom <strong>en</strong> SLE berust waarschijnlijk<br />
op <strong>e<strong>en</strong></strong> gedeelde ziekte-oorsprong,<br />
namelijk <strong>e<strong>en</strong></strong> <strong>aan</strong>leg tot abnormaal reager<strong>en</strong><br />
van het immuunsysteem. De precieze<br />
achterligg<strong>en</strong>de mechanism<strong>en</strong> zijn<br />
echter vooralsnog niet geheel opgehelderd.<br />
Beide ziektes kom<strong>en</strong> voornamelijk voor<br />
bij vrouw<strong>en</strong>, wat impliceert dat vrouwelijke<br />
geslachtshormon<strong>en</strong> <strong>e<strong>en</strong></strong> rol spel<strong>en</strong><br />
in het ontst<strong>aan</strong>sproces.<br />
Onderzoek in de laatste jar<strong>en</strong> heeft uitgewez<strong>en</strong><br />
dat tev<strong>en</strong>s de stof Interferon alfa<br />
belangrijk is bij het ontst<strong>aan</strong> van zowel<br />
SLE als Sjögr<strong>en</strong>. Van deze stof wist m<strong>en</strong><br />
al langer dat het <strong>e<strong>en</strong></strong> rol speelt in de afweer<br />
teg<strong>en</strong> virusinfecties. Het onderzoek<br />
richt zich nu vooral op de vraag hoe het<br />
komt dat bij SLE <strong>en</strong> Sjögr<strong>en</strong> de <strong>aan</strong>maak<br />
van Interferon alfa sterk is geactiveerd.<br />
Interferon alfa leidt tot stimulatie van Bcell<strong>en</strong>,<br />
<strong>e<strong>en</strong></strong> bepaald type witte bloedcel,<br />
de voorloper van de plasmacel, <strong>en</strong> daarmee<br />
tot antistoff<strong>en</strong> producer<strong>en</strong>de plasmacell<strong>en</strong>.<br />
Normaal gesprok<strong>en</strong> maakt het lichaam<br />
all<strong>e<strong>en</strong></strong> antistoff<strong>en</strong> <strong>aan</strong> teg<strong>en</strong> ziekteverwekkers<br />
die het lichaam binn<strong>en</strong>dring<strong>en</strong>,<br />
zoals viruss<strong>en</strong> <strong>en</strong> bacteriën.
Change language